II Rekomendacja Dobrych Praktyk Bancassurance układa w nowy sposób relacje między ubezpieczycielem, bankiem i klientem. Opracowana wspólnie przez banki i towarzystwa ubezpieczeniowe, ma wejść w życie od lipca tego roku, ale jej zasady warto poznać już teraz - zwłaszcza że dotyczy wszystkich klientów, którzy zamierzają wziąć kredyty hipoteczne.
Rekomendacja określa ogólne zasady postępowania banków zawierających w imieniu własnym i na własny rachunek umowę ubezpieczenia. Obejmuje cztery rodzaje umów najczęściej towarzyszących kredytom hipotecznym:ubezpieczenie pomostowe, ubezpieczenie niskiego/brakującego wkładu własnego, ubezpieczenie wartości nieruchomości, ubezpieczenie tytułu prawnego.
Rekomendacja zaleca bankom, jak postępować w przypadku każdego z tych rodzajów umów na linii bank - ubezpieczyciel i bank - kredytobiorca. Zgodnie z rekomendacją, to bank odpowiada za autentyczność i prawidłowość dokumentacji ubezpieczenia. Jako negocjujący warunki ubezpieczenia - powinien działać w interesie swoich klientów.
Prawa klienta
W relacji z klientem Dobre Praktyki odnoszą się do zasad obsługi klienta, kształtu dokumentacji, formułowania kosztów ubezpieczenia, jak i okoliczności wypłaty odszkodowania.
Ważne jest wprowadzenie generalnej zasady: klient zawsze ma prawo do rezygnacji z ubezpieczenia przed upływem okresu ochrony. Bank odpowiada wobec klienta za zwrot kosztów za niewykorzystany czas. Nie powinien też pobierać żadnych opłat manipulacyjnych związanych z odstąpieniem od umowy.
Oczywiście, w konkretnych przypadkach rezygnacji bank może domagać się od klienta innego zabezpieczenia, zmienić koszty usługi lub warunki umowy, a nawet (choć to ostateczność) wypowiedzieć umowę kredytu.
Organem odwoławczym w takich przypadkach będzie arbiter bankowy, działający przy ZBP lub rzecznik ubezpieczonych przy PIU.
Czyje składki
W Polsce to klient opłaca składki za różnego rodzaju ubezpieczenia kredytu. Płaci za ubezpieczenie pomostowe - do chwili wpisania banku do księgi wieczystej, płaci ubezpieczenie tzw. niskiego wkładu, kiedy pożycza na więcej niż 80 lub 90% wartości nieruchomości. Na takie praktyki zareagował już 2 lata temu Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta, słusznie argumentując, że ubezpieczenie zapewnia pokrycie ewentualnych strat banku, a nie klienta, który opłaca składkę!
II Rekomendacja ma to zmienić: przewiduje się w niej, że klient nie ponosi ciężaru składki ubezpieczeniowej. To bank będzie zobowiązany do jej zapłacenia - jako ubezpieczający. Nie jest on uprawniony do pobierania od klienta żadnych dodatkowych zabezpieczeń na rzecz ubezpieczyciela.
Ma jednak prawo uwzględnić w umowie kredytowej koszty podwyższonego ryzyka spłaty rat, jeśli umowa - w jego ocenie - nie jest dostatecznie zabezpieczona. Jednak koszty te powinny być naliczane wyłącznie za okres, w którym to ryzyko występuje.
Jeśli bank wymaga dodatkowych działań od klienta - jasno ma być określone, kto je wykonuje i za nie płaci.
Nie ma się co łudzić: bank będzie opłacał składki ubezpieczeń kredytów mieszkaniowych, ale koszty tych składek i tak pokryje klient.
Czytelne informacje
Jedną z ważniejszych części Rekomendacji jest określenie obowiązków informacyjnych banków wobec klienta.
Większość (niemal 80%) skarg kierowanych do arbitra bankowego dotyczy właśnie niedostatecznej informacji. Jedne banki podają wszystkie koszty związane z kredytem, również ubezpieczeniowe, inne tylko część lub wcale. W umowach często nie ma nawet nazwy ubezpieczyciela ani ogólnych warunków.
- Teraz każdy bank będzie zobowiązany podać konkretnie ile i za co ma zapłacić klient i jak ubezpieczenia wpływają na koszt całego kredytu. Polityka informacyjna ma być wystandaryzowana - podkreśla Halina Kochalska z Open Finance.
Dokumenty udostępniane kredytobiorcom będą musiały podawać, jaki jest przedmiot ubezpieczenia, zakres ochrony, okres ubezpieczenia, kto jest uprawniony do otrzymania odszkodowania z umowy ubezpieczenia i wzory oświadczeń.
Zgodnie z Rekomendacją, czas rozpatrywania reklamacji ma wynosić maksymalnie 30 dni, a wszelkie wątpliwości mają być interpretowane na korzyść klienta.
Będzie trzecia?
Ustępstwa banków nie są dobrowolne - wymusza je rynek, zaostrzająca się konkurencja, zmiany świadomości klientów. Można więc oczekiwać, że choć Rekomendacja zacznie obowiązywać od lipca - banki jej zasady zaczną wdrażać dużo wcześniej.
Co więcej - PIU i ZBP rozpoczęły już prace nad III Rekomendacją dla rynku bancassurance. Zgodnie z zapowiedziami, będzie ona dotyczyć ubezpieczeń oszczędnościowych i inwestycyjnych. Prace mają zakończyć się jeszcze w tym roku.
