Jak można zmniejszyć zużycie wody w gospodarstwie domowym?

W obecnych czasach wszyscy oglądają każdą złotówkę dwa razy, zanim ją wydadzą. Wyższe koszty utrzymania mieszkania skłaniają do poszukiwania rozwiązań minimalizujących opłaty – zwłaszcza za ­media.  

Mówiąc o racjonalizacji zużycia wody, trzeba mieć na uwadze zarówno wodę zimną, jak i podgrzewaną, czyli dochodzi jeszcze czynnik oszczędności energii. Ponadto, ze względu na korzystanie z miejskiej kanalizacji odprowadzającej ścieki, pamiętajmy, że koszt użytkowania wody w gospodarstwie domowym znacznie wzrasta, bo opłata za ścieki jest naliczana proporcjonalnie do zużycia wody. Podgrzanie wody jest bowiem, zaraz po centralnym ogrzewaniu, drugą potrzebą pod względem wielkości zużywanej energii. Stąd też ważna jest świadomość mieszkańców, jak w optymalny sposób korzystać z instalacji wody.

Rolą zarządcy, rozumianego jako „dobry gospodarz”, powinno być także m.in. edukowanie mieszkańców budynku o sposobach racjonalizacji zużycia wody czy energii niezbędnej do jej podgrzania. Można zatem np. przygotować ulotki na ten temat i wrzucić do skrzynek lokatorów lub wywiesić informacje na klatce schodowej. Poniżej prezentujemy szereg rozwiązań, jakie można zaproponować mieszkańcom. Oferta rynkowa jest bardzo szeroka, my przedstawimy jedynie wybrane urządzenia optymalizujące zużycie wody w mieszkaniu, pomijając wodomierze, o których pisaliśmy w Administratorze nr 7-8/2012 (s. 52) i wcześniejszych. Oczywiście montaż urządzeń tego typu dyscyplinuje mieszkańców w zużyciu wody i uczy oszczędnych, dobrych praktyk. Analizy wykazały, że dzięki powszechnemu stosowaniu wodomierzy mieszkaniowych zużycie ciepłej wody w przeciętnym gospodarstwie domowym uległo w ostatnich latach znacznemu zmniejszeniu – średnio od 10 do nawet 35 proc.

Pamiętajmy, że wielkość zużycia ciepłej wody użytkowej w budownictwie mieszkaniowym zależy od kilku czynników, m. in. od:

• wyposażenia technicznego mieszkań, tj. armatury czerpalnej, opomiarowania,
• pory roku,
• liczby domowników i ich wieku.

Ponadto są pewne zachowania, które wszyscy możemy wcielić w życie już od dzisiaj i zacząć oszczędzać, oraz produkty, które każdy mieszkaniec może zamontować we własnym zakresie i płacić obniżone rachunki.

Zmiana nawyków a zużycie wody

Od czego zacząć? Najlepiej od zmiany nawyków dotyczących: mycia zębów, golenia przy zakręconym kranie, zamiany częstej kąpieli w wannie na ekonomiczny prysznic, rezygnacji z mycia naczyń pod bieżącą wodą na rzecz spłukiwania ich oszczędnym strumieniem, regulacji spłuczki toaletowej, aby napełniała się mniejszą ilością wody itp. Warto również zreperować kapiący kran i cieknącą toaletę. Już po kilku miesiącach okaże się, że zużycie wody zmniejszyło się, a my jesteśmy „na plusie”.

Ponadto, kiedy porównamy rzeczywisty koszt zużycia wody przepływającej przez standardowe baterie: umywalkową i natryskową oraz przez te same baterie wyposażone w urządzenia oszczędzające wodę: perlatorem i ogranicznikiem wypływu wody, zobaczymy, w jaki sposób możemy oszczędzić gotówkę.

Sposoby oszczędzania wody i energii w bateriach można ogólnie podzielić na te, które umożliwiają zmniejszenie wypływu wody z baterii oraz te, które skracają czas korzystania z baterii.

Nie zawsze potrafimy określić, jaki strumień wody będzie nam potrzebny. Najczęściej zużycie jej jest zbyt duże w stosunku do potrzeb. Dlatego warto zainstalować urządzenia racjonalizujące zużycie wody.

Perlatory

Stosowane są w bateriach umywalkowych, zlewozmywakowych i bidetowych, montuje się je na końcówce kranu. Specjalna konstrukcja perlatora sprawia, że na płynącą wodę wywierane jest podciśnienie (tzw. efekt inżektora), które zasysa powietrze z otoczenia, mieszając je z wodą. Zastosowanie urządzenia ogranicza marnotrawstwo wody, przy myciu nie odczuwa się różnicy, a wodomierz chodzi wolniej.

Perlator jest jednym z najstarszych sposobów ograniczania strumienia wody – w tradycyjnych (wszystkie nowe baterie są już w nie wyposażone) oszczędność wody wynosi ok. 15 proc. W perlatorach nowoczesnych, wartość ta wynosi ok. 40–60 proc. Nie są stosowane w wylewkach prysznicowych. W czasie 30 s mycia rąk pod baterią umywalkową z perlatorem zużywa się od 3 do 4 l wody, natomiast w tym samym czasie i dla tej samej czynności z użyciem baterii wannowej zużyje się od 8 do 10 l!

Koszt perlatora to wydatek ok. 20–40 zł na jedną wylewkę – zakładając, że mamy w mieszkaniu kuchnię, łazienkę i WC to musimy wydać ok. 120 złotych na zakup perlatorów. Możemy policzyć jak szybko zwrócą się środki finansowe zainwestowane w takie rozwiązanie. Standardowe zużycie zimnej wody w ciągu miesiąca to 7 m3/osobę w cenie 11,47 zł/m3 – co przy trzyosobowej rodzinie daje miesięczną zaliczkę na zużycie zimnej wody i ścieków w kwocie 240,87 złotych. Zakładając minimalną oszczędność na poziomie 30% (i nie biorąc pod uwagę oszczędności związanych z ciepłą wodą) nasza oszczędność wynosi 72,26 złotych, a więc zakup zwróci się już po niecałych dwóch miesiącach.

Ograniczniki wypływu

Kolejnym rozwiązaniem jest zastosowanie ograniczników wypływu, czyli specjalnych nakładek montowanych w baterii wannowej lub natryskowej, które mogą pełnić podwójną funkcję w baterii:

• ograniczają strumień wypływającej wody do 60 proc. jego maksymalnego wy­pływu,
• ograniczają wypływ wody ciepłej do takiej ilości, aby woda zmieszana, wypływająca z wylewki, miała temperaturę około 37°C, czyli taką, która jest najczęściej używana.

W bateriach z ogranicznikami wypływu można szybko ustawić żądaną temperaturę wody bez konieczności jej wcześniejszego sprawdzania. Ten prosty mechanizm umożliwia skrócenie czasu wypływu wody z baterii bez ograniczania potrzeb higienicznych użytkownika.

Montuje się je w bateriach natryskowych i wannowych. Ograniczając ciśnienie wypływającej przez słuchawkę wody, redukują jej zużycie do 50–60 proc.

W wylewkach prysznicowych, zamiast perlatora, którego nie stosuje się ze względów higienicznych, można zastosować ogranicznik przepływu, włączany i wyłączany za pomocą przycisku na główce prysznica.

Baterie termostatyczne

Woda ciepła jest zawsze droższa od zimnej, ponieważ do ceny wody dochodzi koszt jej przygotowania. Dlatego warto zastosować rozwiązanie, które pozwoli na skuteczne oszczędzanie ciepłej wody, czyli baterie termostatyczne. Woda z niej nie zacznie płynąć, dopóki nie uzyska odpowiedniej temperatury. „Odpowiedniej” oznacza takiej, jaką ustawimy indywidualnie do swoich potrzeb. Wystarczy wybrać na pokrętle temperaturę, by specjalna blokada powstrzymała strumień, aż do momentu, gdy woda osiągnie ustawioną wartość. Nawet wówczas, kiedy w instalacji wystąpią skoki ciśnienia, będące zapowiedzią niespodziewanego gorącego lub lodowatego strumienia wody, termostaty zagwarantują utrzymanie stabilnej temperatury.

Z wyglądu baterie termostatyczne niewiele różnią się od tradycyjnych. Sekret tkwi w ich wnętrzu. Jest to głowica termostatyczna, która w bardzo krótkim czasie miesza wodę gorącą z zimną tak, by na wyjściu z wylewki miała pożądaną przez nas temperaturę.

Bateria ta nie podgrzewa wody. Jeśli dopływająca do niej ciepła woda ma niższą temperaturę niż ustawiona (nawet bez mieszania jej z zimną), z wylewki wypłynie chłodny strumień.

Najczęściej stosowane są jako baterie wannowe i prysznicowe.

Baterie termostatyczne to zatem nie tylko oszczędność, ale również bezpieczeństwo uniknięcia poparzeń przy zbyt gwałtownym odkręceniu kranu. Pamiętajmy, że zakładania baterii termostatycznych należy unikać, gdy źródłem ciepłej wody ma być dwufunkcyjny kocioł przepływowy lub gazowy podgrzewacz przepływowy. W momencie odkręcenia kranu termostat otwiera maksymalnie dopływ gorącej wody, aby jak najszybciej uzyskać nastawioną temperaturę. To wymusza pracę kotła lub podgrzewacza z maksymalną mocą, a w konsekwencji – dostarczenie wody o temperaturze wyższej niż potrzebna.

W wyniku tego głowica termostatyczna przymyka dopływ gorącej wody, co powoduje gaśnięcie płomienia w kotle lub podgrzewaczu. Podobnie działają ograniczniki przepływu (w bateriach i słuchawkach prysznicowych) – nie dopuszczają do pracy kotła z maksymalną mocą, powodując spadek jego sprawności.

Baterie bezdotykowe

Baterie bezdotykowe wyposażone są w sensory, które automatycznie sterują włączaniem i wyłączaniem wypływu wody. Działanie i konstrukcja baterii eliminują do minimum wpływ nawyków użytkownika na zużycie wody (np. otwarty wypływ podczas mydlenia rąk lub mycia zębów). Woda zaczyna wypływać w momencie zbliżenia dłoni do baterii i automatycznie ustaje po ich odsunięciu. Wielkość przepływu i temperaturę wody można ustawić raz, bez konieczności każdorazowego regulowania podczas korzystania z baterii.

Ograniczniki przepływu, które są zainstalowane w bateriach bezdotykowych, zapewniają wypływ zawsze takiej samej ilości wody, niezależnie od ciśnienia wody zasilającej baterię, tj. około 6 l/min. Przy zastosowaniu regulatorów przepływu oraz skrócenia czasu trwania poszczególnych operacji podczas korzystania z baterii umywalkowych, baterie bezdotykowe mogą oszczędzić do 50 proc. wody w porównaniu z bateriami dwuuchwytowymi.

Baterie uchwytowe

Zamiana baterii dwuuchwytowej na jednouchwytową umożliwia zmniejszenie przepływu wody o 25% (w przypadku baterii prysznicowych wymiana pozwala na zaoszczędzenie do 60% wody). Wynika to z faktu, że w baterii jednouchwytowej szybciej można ustawić żądaną temperaturę wypływającej wody. Konstrukcja mieszacza baterii jednouchwytowej umożliwia utrzymywanie przez cały czas takiej samej pozycji mieszania wody zimnej i ciepłej – w tradycyjnej baterii dwuuchwytowej temperatura wody zmieszanej może się wahać w zależności od konstrukcji i stopnia zużycia głowic w zaworach wody zimnej i ciepłej.

Oszczędne spłukiwanie

W nowoczesnych zbiornikach spłukujących można regulować ilość wody, jaka będzie jednorazowo spłukiwała miskę ustępową. W większości zbiorników pojemność można ustawiać w granicach 6–9 litrów. Ilość wody potrzebna do spłukania miski ustępowej zależy od jej kształtu. Starsze modele misek, z tak zwaną półką (wychodzące z użycia), wymagają spłukiwania większą ilością wody – zwykle około 9 litrów. Do jednorazowego spłukania nowszych modeli misek ustępowych – tak zwanych lejowych – wystarczy zwykle 6 litrów. Moda na oszczędne gospodarowanie wodą skłoniła producentów zbiorników do wyposażania ich w przyciski dwudzielne lub z funkcją STOP. Pierwszy wariant pozwala na wybór ilości wody spłukującej między całą objętością zbiornika lub jego połową. W drugim wariancie naciśnięcie przycisku STOP powoduje przerwanie strumienia wody w dowolnym momencie.

Wlot wody wodociągowej do zaworu napełniającego zbiornik może być wyposażony w specjalny wyciągany filtr siatkowy z tworzywa sztucznego. Ma on zabezpieczać zawory przed zanieczyszczeniami mechanicznymi, które mogłyby zakłócić ich prawidłową pracę. Gdy nie ma filtra, zawory zamontowane w zbiorniku częściej się zapychają. Zapchany zawór się nie zamyka, a wtedy woda leje się bez przerwy.

Ważne jest, aby uszczelki były wykonane z materiałów wysokiej jakości.

Pralka i zmywarka

Pralki i zmywarki to nie tylko komfort i wygoda – to także oszczędność wody. Pralki można ustawiać na programy oszczędne lub wykorzystywać funkcję „pół wsadu” – urządzenie dopasuje wówczas ilość używanej wody do zadanego programu. Nowoczesna pralka, niezależnie od ustawionego programu, „potrafi” dobrać ilość wody do ciężaru pranych ubrań.

Zmywarki pozwalają na kilkakrotne oszczędności w stosunku do mycia ręcznego pod bieżącą wodą. Orientacyjnie, na pozmywanie pełnego wsadu zmywarka zużyje 20–30  l wody. Na ręczne umycie tych samych naczyń potrzeba ok. 50 l wody, nie mówiąc już o tym, że zmywarka pobiera wodę zimną. Koszt zużycia i podgrzania wody przez zmywarkę jest mniejszy niż zużycia wody ciepłej.

Marnujemy ogromne ilości wody poprzez wykorzystywanie jej na zbędne czynności; na straty także wpływają duże nieszczelności, przecieki w sieci. Możliwości jest wiele, niektóre nie wymagają od nas żadnych ­nakładów finansowych, a jedynie zmianę złych nawyków. Pozostałe możliwości polegają na ­naprawie i regulacji istniejących urzą­dzeń lub wymianie ich na nowe oszczędniejsze.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!