Udostępnienie dokumentów przez spółdzielnię

Żądania wydania przez spółdzielnię dokumentów przysługuje wyłącznie jej członkom. Osoby niebędące członkami spółdzielni, mogą kwestionować zasadność zmiany wysokości opłat bezpośrednio na drodze sądowej mogą też zaskarżyć do sądu każdą uchwałę walnego zgromadzenia spółdzielni, w takim zakresie, w jakim dotyczy ona ich prawa odrębnej własności lokali.

W konsekwencji właściciele lokali nie będący członkami spółdzielni mają możliwość sprawowania kontroli nad pracą zarządcy, ale nie mogą żądać wydania dokumentów spółdzielni – wynika z wyroku Sądu Okręgowego w Słupsku.

Właściciele lokalu wnieśli o nakazanie zarządowi spółdzielni mieszkaniowej w budynku spółdzielczym aby udostępnił im dokumentację. Jednak Sąd Rejonowy w Lęborku oddalił powództwo.

Powołując się na treść art. 8 1 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych uznał, że żądanie powodów nie zasługuje na uwzględnienie. Żądania wydania przez spółdzielnię dokumentów przysługuje wyłącznie jej członkom, którymi powodowie nie są. Zgodnie z treścią statutu spółdzielni warunkiem przyjęcia w poczet jej członków jest złożenie deklaracji, która pod rygorem nieważności powinna być sporządzona w formie pisemnej.

Decyzję o przyjęciu w poczet członków spółdzielni podejmuje zaś zarząd, przy czym przyjęcie w poczet członków powinno być stwierdzone w deklaracji podpisem dwóch upoważnionych osób. Ponadto członek spółdzielni jest zobowiązany do wniesienia opłaty członkowskiej. Członkowie spółdzielni jako osoby niebędące członkami spółdzielni, mogą kwestionować zasadność zmiany wysokości opłat bezpośrednio na drodze sądowej.

W myśl art. 24 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych mogą zaskarżyć do sądu każdą uchwałę walnego zgromadzenia spółdzielni, w takim zakresie, w jakim dotyczy ona ich prawa odrębnej własności lokali. W konsekwencji powodowie mają możliwość sprawowania kontroli nad pracą zarządcy. Nie mogą jednak żądać wydania dokumentów.

Powodowie zaskarżyli powyższe orzeczenie jednak Sąd II instancji uznał, że apelacja nie zasługuje na uwzględnienie. Stosunek członkostwa w spółdzielni ma charakter umowy cywilnoprawnej, ponieważ strony spółdzielnia i nowy członek zawierają między sobą umowę wstąpienia, zatem można ją zawrzeć jedynie za zgodą i wolą obu stron, chyba że nie może odmówić przyjęcia określonych osób, uprawnionych na mocy przepisów ustawy, innych przepisów prawa, statutu lub umowy ze spółdzielnią.

Co do zasady natomiast spółdzielnia ma prawo swobodnie decydować o przyjęciu danej osoby w poczet członków. To statut powinien wskazywać organ spółdzielni właściwy do przyjmowania członków. Uchwała właściwego organu o przyjęciu powinna znaleźć odbicie na deklaracji członkowskiej przez stwierdzenie tego faktu, z podaniem daty uchwały i podpisem dwóch członków zarządu lub osób do tego przez zarząd upoważnionych.

Przyjmuje też, że przepisy ustawy z o spółdzielniach mieszkaniowych są przepisami szczególnymi w stosunku do unormowań ustawy o własności lokali, konsekwencją czego jest to, że w sytuacji gdy wyodrębnienie własności lokalu następuje w nieruchomości wielolokalowej należącej do spółdzielni mieszkaniowej, wspólnota mieszkania nie powstaje.

Oznacza to, iż do sytuacji właścicieli lokali nie będących członkami spółdzielni mają zastosowanie przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, a nie przepisy regulujące stosunki we wspólnocie mieszkaniowej.

Nie oznacza to, iż powodowie pozbawieni są instrumentów pozwalających im na ochronę ich praw, jeżeli pozwana dopuści się ich naruszenia. Pozwalają na to, jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy, przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych w art. 4 i 24.

Pierwszy z tych przepisów w ust. 8 pozwala właścicielom, niebędącym członkami spółdzielni, na kwestionowanie zasadność zmiany wysokości opłat bezpośrednio na drodze sądowej. W takim procesie ciężar udowodnienia zasadności zmiany wysokości opłat spoczywa na spółdzielni.

Natomiast art. 24 stanowi, że właściciel lokalu, niebędący członkiem spółdzielni może zaskarżyć do sądu uchwałę walnego zgromadzenie spółdzielni w takim zakresie, w jakim dotyczy ona jego prawa odrębnej własności lokalu.

Zdaniem Sądu Okręgowego, to jest droga, na której mogą powodowie doprowadzić do zbadania przez Sąd prawidłowości obciążenia ich opłatami związanymi z eksploatacją ich lokalu, których żąda od nich pozwana spółdzielnia. Natomiast ich powództwo, o wydanie czy też o udostępnienie dokumentów wskazanych w pozwie, nie mogło zostać uwzględnione, bowiem prawo takie przysługuje jedynie członkom spółdzielni.

Wyrok Sądu Okręgowego w Słupsku sygn. akt IV Ca 312/13

Czytaj dalej: Zmiana wysokości udziałów nie wymaga jednomyślności