Wstrzymanie wykonania uchwały wspólnoty mieszkaniowej (cz. 1)

W sprawie wstrzymania uchwał nie toczy się odrębny proces, którego przedmiotem byłaby tylko ta kwestia. W związku z tym w doktrynie^[1] i orzecznictwie zasadnie przyjmuje się, że zastosowanie znajduje tu regulacja postępowania zabezpieczającego, zgodnie z art. 730 kpc. W związku z tym postanowienie o wstrzymaniu wykonania uchwały może zostać wydane także przed złożeniem pozwu o jej uchylenie (art. 730 § 2 kpc). W niniejszym artykule przedstawione zostaną wybrane zagadnienia związane z tą problematyką.

Zgodnie z art. 730 kpc i art. 730¹ kpc udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania w każdym postępowaniu cywilnym, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

Obie przesłanki muszą być przy tym co do zasady spełnione łącznie.

• W zakresie pierwszej z nich należy uprawdopodobnić, że w konkretnych okolicznościach uprawnionemu przysługuje roszczenie podlegające ochronie w świetle obowiązujących przepisów prawa.
• Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje zaś wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania.

W przypadku interesu właściciela musi istnieć co najmniej znaczna dysproporcja pomiędzy potrzebą ochrony interesu konkretnego właściciela a ochrony interesu wyrażonego podjętą uchwałą.

Z kolei naruszenie zasad prawidłowego zarządu odnosi się do zasad prawidłowej gospodarki. Obie przesłanki zaskarżenia uchwały chronią prawidłowe funkcjonowanie wspólnoty, rozumiane m.in. jako prowadzenie działalności w oparciu o jasne i zrozumiałe kryteria. Przy czym zasada ta ma charakter nadrzędny, a o jej przestrzeganiu nie świadczy bezkonfliktowe wykonywanie uchwał, a potencjalne, ale realne przypuszczenie, że dana uchwała, jeśli będzie nadal funkcjonowała w obrocie prawnym, może doprowadzić do sytuacji niekorzystnej z punktu widzenia interesu samej wspólnoty lub interesu właściciela lokalu w rozumieniu art. 25 UWL^[2].

Według treści analizowanego przepisu istnieją cztery samodzielne podstawy zaskarżenia uchwały wspólnoty do sądu. Zatem uchwała – zgodna z przepisami prawa i umową właścicieli lokali oraz z zasadami prawidłowego zarządzania nieruchomościami – może być zaskarżona do sądu z powodu innego sposobu naruszenia interesu właściciela lokalu. Upoważnia to sąd do oceny merytorycznej treści zaskarżonej uchwały i ostatecznych skutków jej wykonania dla zainteresowanych stron^[3].

Niezgodność z przepisami prawa to przede wszystkim kolizja treści uchwały z przepisami UWL oraz z przepisami kc w zakresie, w jakim ma on zastosowanie do odrębnej własności lokali^[4].

Zgodnie z art. 730¹ kpc do udzielenia zabezpieczenia wymagane jest uprawdopodobnienie roszczenia oraz interesu prawnego. O istnieniu podstawy zabezpieczenia można więc mówić wtedy, gdy ochrona prawna bez zabezpieczenia – udzielona w merytorycznym orzeczeniu – okaże się niepewna, bo spóźniona. Interes prawny bowiem istnieje jako przesłanka zabezpieczenia w przypadku, gdy zachodzi potrzeba zapewnienia uprawnionemu „należytej ochrony prawnej”, zanim uzyska ochronę definitywną. Chodzi o to, że jeśli zakaz wynikający z przyszłego orzeczenia pojawi się zbyt późno, to uprawniony poniesie skutki niedozwolonych działań przeciwnika.