Skutki wykonania ogrodzenia z naruszeniem przepisów

W sprawie rozpoznanej przez Naczelny Sądu Administracyjnego w wyroku z 22 października 2021 r. (sygn. akt II OSK 3560/18) Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Lesku (dalej: PINB) ustalił, że na działce A w miejscowości Polańczyk stanowiącej własność spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przy granicy z działką nr B (drogą wewnętrzną), stanowiącą własność gminy Solina, usytuowane jest ogrodzenie w odległości 0,70 m od krawędzi jezdni asfaltowej od strony granicy z działką C/2, a od strony z granicą działki D w odległości 0,62 m. Długość ogrodzenia wynosi 43,01 m. Jak ustalił PINB ogrodzenie zostało wykonane przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie zgłoszenia do Starostwa Powiatowego w Lesku. Do zgłoszenia nie wniesiono sprzeciwu.

Nakaz rozbiórki ogrodzenia

PINB w Lesku, powołując się na art. 51 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 50 ust. 1 pkt 4 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane¹ nakazało rozbiórkę części ogrodzenia. Powodem takiego rozstrzygnięcia było ustalenie, że przedmiotowe ogrodzenie narusza zapisy Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego „Uzdrowisko Polańczyk”, zatwierdzonego uchwałą Rady Gminy Solina z 29 lipca 2008 r., ponieważ znajduje się w całości w pasie przeznaczonym pod drogi wewnętrzne.

Spółka z o.o. wniosła odwołanie od powyższej decyzji. Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego² nakazał spółce rozbiórkę ogrodzenia o długości 43,01 w miejscowości Polańczyk od strony działki nr B (drogi wewnętrznej).

Zdaniem organu odwoławczego, PINB w Lesku prawidłowo ocenił, że budowę ogrodzenia zrealizowano w warunkach o jakich mowa w art. 50 ust. 1 pkt 4 PB, tj. z naruszeniem przepisów obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i prawidłowo nałożył obowiązek wykonania rozbiórki tego ogrodzenia na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 1 PB. PWINB podkreślił, że nakazy doprowadzenia do stanu zgodnego z prawem, określone w art. 51 ust. 1 PB, nie zawsze muszą być poprzedzone postanowieniem o wstrzymaniu robót, wydanym w trybie art. 50 ust. 1, ponieważ w sytuacji, kiedy roboty budowlane zostały już zakończone, tak jak ma to miejsce w rozpatrywanym przypadku, należy od razu wydać decyzję rozstrzygającą co do istoty sprawy na zasadzie przywołanego przepisu.

Zatem na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 51 ust. 7 PB organ nadzoru budowlanego obowiązany jest nakazać rozbiórkę obiektu budowlanego wybudowanego niezgodnie z przepisami w sytuacji, gdy nie jest możliwe przeprowadzenie procesu jego legalizacji. PWINB stwierdził, że przez przepisy prawa wskazane w art. 50 ust. 1 pkt 4 PB rozumie się nie tylko przepisy techniczno-budowlane, ale także ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zdaniem PWINB w okolicznościach rozpatrywanej sprawy, przywrócenie zgodności z prawem nastąpi jedynie w wyniku fizycznej likwidacji ogrodzenia.

Ogrodzenie, a Prawo Budowlane >>

Spółka z o.o. złożyła odwołanie od decyzji PWINB do WSA w Rzeszowie, który oddalił skargę. W ocenie sądu organy nadzoru budowlanego słusznie wskazują, że nie jest możliwe zlokalizowanie na tym terenie ogrodzenia, jeśli ogrodzenie to zostało zrealizowane w czasie, w którym obowiązywał już Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego „Uzdrowisko Polańczyk”.

Skarga do WSA

Spółka z o.o. złożyła skargę od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę. W uzasadnieniu wyroku sąd podkreślił, że nowe ogrodzenie zostało wykonane w 2014 r., a więc po wejściu w życie nowego planu, w miejscu poprzednio istniejącego ogrodzenia, które zostało rozebrane. Ogrodzenie znajduje się na terenie przeznaczonym pod drogę wewnętrzną, na którym postanowienia Planu nie dopuszczają budowy ogrodzenia.

PINB w uzasadnieniu decyzji stwierdził, że zgodnie z fragmentem planu dotyczącym ogrodzeń, na całym obszarze objętym ustaleniami planu obowiązuje zakaz realizacji ogrodzeń z wypełnieniami z elementów betonowych oraz szczelnych z płyt blaszanych. Dopuszcza się realizację ogrodzeń z drewna, kamienia i elementów kowalskich.

Zrealizowanie ogrodzenia na zabudowanej działce budowlanej, z naruszeniem przepisów, skutkuje, co do zasady, zastosowaniem trybu określonego w art. 51 ust. 1 PB, czyli doprowadzeniem do stanu zgodnego z prawem. Wstrzymanie robót budowlanych na podstawie art. 50 ust. 1 PB może mieć miejsce jedynie w sytuacji, gdy roboty te są wykonywane w dacie wydania postanowienia o ich wstrzymaniu. Natomiast gdy roboty zostały wykonane i nie są prowadzone, powinien mieć zastosowanie art. 51 ust. 7 PB, czyli rozbiórkę. W takiej sytuacji wstrzymanie robót budowlanych byłoby bezprzedmiotowe.

NSA uznał za błędny również pogląd spółki z o.o., że przepis art. 50 ust. 1 pkt 4, który mówi o wstrzymaniu prowadzenia robót budowlanych wykonywanych w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w decyzji o pozwoleniu na budowę, projekcie zagospodarowania działki lub terenu, projekcie architektoniczno-budowlanym lub w przepisach nie odnosi się do przepisów PB o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ale tylko do przepisów techniczno-budowlanych. NSA podkreślił, że skoro miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest źródłem powszechnie obowiązujących przepisów, to należy uznać, że w art. 50 ust. 1 pkt 4 PB chodzi także o przepisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Wyrok NSA z 22 października 2021 r. (sygn. akt II OSK 3560/18)

¹ tekst jedn. z 2020 r., poz. 1333, z późn. zm., dalej: PB

² dalej: PWINB