Korzyści z termomodernizacji w budynkach wielorodzinnych

Natalia Klepacka (NK): Termomodernizacja w ostatnich latach odmieniana jest przez wszystkie przypadki, z tego powodu twierdzę, że pojęcie jest to doskonale znane naszym czytelnikom i zbędne jest jego definiowanie. Przejdźmy od razu do powodów, dlaczego zarządcy czy mieszkańcy obiektów wielorodzinnych powinni zdecydować się na termomodernizację budynków?

Agnieszka Stawiarska (AS): Pierwszą i najważniejszą przyczyną podjęcia prac termomodernizacyjnych jest rachunek ekonomiczny. Inwestycje te mają doprowadzić do podniesienia efektywności energetycznej budynku, a więc zmniejszenia zużycia energii do jego ogrzania. W oczywisty sposób przekłada się to na koszty utrzymania obiektu. Od przygotowania oraz wiedzy zarządcy zależy, czy wykorzysta ten moment na faktyczne zmiany w budynku, czy zakres prac będzie powierzchowny i nie przyniesie spodziewanych efektów.

Dobrze wykonana termomodernizacja to inwestycja na kilkadziesiąt lat, a więc na całe życie jednego pokolenia w danym budynku. Wartość takiej nieruchomości rośnie, a więc jest to także inwestycja w prywatną własność. Budynek nie tylko jest oszczędniejszy w utrzymaniu, lecz także zyskuje na estetyce. Znam dobrze sytuację wielu mieszkańców budynków wielorodzinnych, którzy latami płacili horrendalne rachunki za ogrzewanie, a w mieszkaniu było zimno. I dopiero gdy zarządca przeprowadził gruntowną termomodernizację – ocieplił ściany zewnętrzne, stropy piwnicy, poddasze; nagle okazało się, że zapotrzebowanie na ogrzewanie spadło o 60%, a mieszkańcy zaczęli mieć ciepło w mieszkaniach.

NK: Skoro skutkiem tych prac jest oszczędność i poprawa warunków życia, to dlaczego wciąż tak mało budynków jest poddawanych termomodernizacji?

AS: Odpowiedź jest złożona. Prace te są kosztowne w chwili, gdy są przeprowadzane, więc mieszkańcy obawiają się wzrostu czynszu. Niewielu z nich patrzy na ten wydatek jako konieczny, bo jeśli zarządca nie podejmie tego wysiłku, to rachunki wzrosną i tak, a wszyscy będą mieszkać w niskim komforcie i dużo płacić. Każdy taki proces powinien być poprzedzony spotkaniem informacyjnym, a jeśli będzie konieczność to także spotkaniami indywidualnymi. Zarządca musi mieć odpowiednią wiedzę i umiejętność przekonywania, jeśli mu tego brakuje, powinien zaprosić doradcę energetycznego, który pomoże mu w wyjaśnieniach, symulacjach kosztów.

Mieszkańcy też wymagają edukacji, bo wiem od zarządców, jak ciężko nauczyć ludzi odpowiednich zachowań w ogrzewanym mieszkaniu. Otwieranie okien przy odkręconych grzejnikach to wciąż częste zwyczaje. Dużą barierą jest oczywiście koszt termomodernizacji. Dlatego wciąż potrzebne są zmiany w istniejących programach wsparcia finansowego ze strony państwa, bo ostatecznie wszystkim się opłaca ten proces.

NK: Mówi Pani o termomodernizacji w kategoriach inwestycji, skąd zatem wziąć środki na sfinansowanie takiego przedsięwzięcia? Comiesięczne składki na fundusz remontowy we wspólnocie czy w spółdzielni raczej nie pokryją prac termomodernizacyjnych.

AS: Owszem, spółdzielni i wspólnot raczej nie stać na takie prace, aby zapłacić np. z funduszu remontowego. Zazwyczaj w grę wchodzi kredyt, ale można otrzymać dotację na spłatę kredytu i na przykład na inwestycje w panele fotowoltaiczne. Tego typu dotacje oferuje Fundusz TERMO, obsługiwany przez Bank Gospodarstwa Krajowego. W ramach tego funduszu jest kilka ścieżek dotacji: premia termomodernizacyjna z opcją grantu termomodernizacyjnego, premia remontowa, premia Mieszkaniowych Zasobów Gminnych z opcją grantu MZG, grant OZE, premia kompensacyjna.

Z funduszu tego mogą korzystać: wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, jednostki samorządu terytorialnego, towarzystwa budownictwa społecznego, społeczne inicjatywy mieszkaniowe, spółki prawa handlowego, osoby fizyczne (w tym właściciele domów jednorodzinnych). Program jest tak pomyślany, że im szerszy zakres prac modernizacyjnych, tym więcej możliwości dotacji. Ważną, podawaną dziś, informacją jest to, że wniosek kredytowy do banku na inwestycję można składać do 30 września 2026 roku. Dopłata do kredytu wynosi od 26% do 50% procent. Wspólnoty mają też do dyspozycji program „Ciepłe mieszkanie”, który będzie działał do końca 2026 roku.

NK: Jak powinien przebiegać proces termomodernizacji? Od czego należy zacząć prace?

AS: Od zrozumienia, na czym polega poprawa efektywności energetycznej budynku, co zrobić, aby budynek zużywał mniej energii do ogrzania i chłodzenia, bo to jest coraz większy problem. Niezawodną drogą do osiągnięcia tego efektu jest przeprowadzenie takich prac, aby budynek sam w sobie, bez dodatkowych urządzeń wymagających np. energii elektrycznej, stał się komfortowy dla mieszkańców – zatrzymywał ciepło, ale też nie nagrzewał się przesadnie w gorące dni. Niezbędna jest prawidłowo zamontowana izolacja. Ona już sama w sobie daje ograniczenie zużycia energii cieplnej nawet do 70%.

Dalszym krokiem jest dobór źródeł ciepła, jeśli budynek nie jest podłączony do sieci. A nawet jeśli jest, warto pomyśleć o izolacji samych instalacji, czyli rur doprowadzających ciepło, ale tu już w grę wchodzi operator sieci. Jeśli myślimy o rurach wewnątrz budynku, to może zaplanować zarządca. Za wszystkie straty ciepła w tych miejscach płacą mieszkańcy, więc powinni się tym interesować. Są oczywiście budynki, w których konieczna jest nawet wymiana instalacji CO i CW. Kolejnym ruchem jest wymiana np. stolarki okiennej, drzwiowej, a potem dobór wentylacji mechanicznej. Każdy budynek jest inny, ale podstawą jest najpierw analiza stanu ścian zewnętrznych i dachu.

NK: Co może pomóc oszacować skalę robót na początku? Audyt energetyczny?

AS: Tak, audyt energetyczny będzie pomocny. Należy go wykonać przed planowaniem robót. Audytor wskaże najbardziej efektywne działania i poziom zakładanych oszczędności. Dokument taki jest też wymagany we wnioskach o dotacje. I oczywiście należy zrobić audyt powykonawczy, aby sprawdzić efekt prac.

NK: Jakie jest największe ryzyko w pracach termomodernizacyjnych?

AS: Wykonawstwo oraz dobór materiałów i urządzeń. Nawet najlepszy audyt, plan robót nie przyniosą nam spodziewanych efektów, jeśli firma wykonawcza nieprawidłowo przeprowadzi roboty. Źle zamontowana izolacja budowlana spowoduje, że wyniki audytu powykonawczego będą niezadowalające dla inwestora. W wyborze wykonawcy może pomóc poręczenie innej wspólnoty, która już skorzystała z usług danej firmy, osobista wizyta zarządcy w budynku już po termomodernizacji, dane z audytu powykonawczego. Zdaję sobie sprawę, że nie jest to proste, zwłaszcza gdy brakuje firm o tej specjalizacji, ale nie warto decydować się na pierwszą lepszą, bo jest dostępna. Skutki tych błędów są tragiczne, bo termomodernizacji już nie powtórzymy, to prace wykonywane raz na kilkadziesiąt lat.

NK: Wspomina Pani, że dobór materiałów i urządzeń też może być problematyczny. Dlaczego?

AS: Decyzja może być trudna, bo na rynku jest wiele ofert. Jeśli chodzi o dobór materiałów budowalnych, to producenci oferują doradztwo techniczne, które pozwala dobrać materiał do budynku i rodzaju prac. W ROCKWOOL codziennie na takie zapytania odpowiadają doradcy techniczni z długoletnim doświadczeniem (doradcy@rockwool.com). Mamy w portfolio materiały do izolacji całego budynku, łącznie z izolacjami technicznymi. Dobór nie jest więc trudny, bo produkty z wełny skalnej można zastosować w obiektach, które nie mają wcale izolacji i tych, które potrzebują naprawy lub dołożenia izolacji.

Nasz materiał jest niezwykle trwały, zachowuje niezmienne właściwości izolacyjne przez kilkadziesiąt lat. Jeśli zarządca decyduje się na montaż paneli fotowoltaicznych, to powinien też pomyśleć o bezpieczeństwie pożarowym i zabezpieczyć dach niepalną wełną skalną. Gdy w budynku jest np. do ocieplenia lub docieplenia poddasze, nawet w budynkach wielorodzinnych, to warto wybrać nadmuch np. wełną skalną. Szybka technologia, bez odpadów, polecana też w miejscach trudno dostępnych. Naprawdę jest w czym wybierać, jeśli chodzi o materiały izolacyjne i inne w przypadku tak dużego zakresu robót.

Zobacz pełną ofertę produktów >>

NK: Czy mieszkańcy od razu po skończonych pracach termomodernizacyjnych zauważą poprawę komfortu mieszkania? Czy korzyści to raczej perspektywa długoterminowa?

AS: Komfort życia i estetykę zauważą od razu. Korzyści finansowe też. Nie są w stanie ocenić prawdopodobnie korzyści np. zdrowotnych. Budynki są odpowiedzialne w 40% za smog – niesamowicie rujnujący stan naszego zdrowia na skutek ogrzewania domów węglem. Tylko jeśli wymienimy ten piec na pompę ciepła, bez izolacji budynku, rachunki za prąd nas zniszczą. To niby taka prosta zasada, ale wciąż nieoczywista przy wykonywaniu termomodernizacji.

W budynkach spędzamy, mieszkając i pracując, 90% naszego życia – ogrom czasu. Potrzebujemy więc zdrowych, komfortowych warunków w domach z dobrą efektywnością energetyczną. W skali kraju większość z nas mieszka i pracuje w starych budynkach, więc one wymagają termomodernizacji. Naprawdę jest niesamowita różnica przed tym procesem i po nim. Musi być jednak zachowany jeden podstawowy warunek – prawidłowo wykonane prace i dobrze dobrane materiały. Najpierw izolacja budynku, potem kolejne prace. Ona działa zawsze, nie wymaga prądu i innych urządzeń.

NK: Dziękuję za rozmowę!