Numeracja budynków i lokali oraz zmiana numeracji

Zadania gminy w zakresie numeracji nieruchomości określają przepisy ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Do zadań gminy należy między innymi ustalanie numerów porządkowych oraz zakładanie i prowadzenie ewidencji miejscowości, ulic i adresów, a także umieszczanie i utrzymywanie w należytym stanie tabliczek z nazwami ulic i placów w miastach oraz innych miejscowościach na obszarze gminy. Wspomniana ewidencja zawiera m.in. dane adresowe, określające numery porządkowe budynków mieszkalnych oraz innych budynków przeznaczonych do stałego lub czasowego przebywania ludzi, w tym w szczególności budynków: biurowych, ogólnodostępnych wykorzystywanych na cele kultury i kultury fizycznej, o charakterze edukacyjnym, szpitali i opieki medycznej oraz przeznaczonych do działalności gospodarczej, wybudowanych, w trakcie budowy i prognozowanych do wybudowania.

Numery porządkowe, o których mowa powyżej, ustala się z urzędu lub na wniosek zainteresowanych, a o tych ustaleniach zawiadamia właścicieli nieruchomości lub inne podmioty uwidocznione w ewidencji gruntów i budynków, które tymi nieruchomościami władają. Jak wynika z przytoczonej regulacji, obowiązki, ale też i uprawnienia gminy w zakresie numeracji nieruchomości dotyczą jedynie budynków, a nie lokali mieszkalnych. Zatem gmina nie ma prawa ani nadać, ani zmienić numeru lokalu w budynku, a zatem w prowadzonych rejestrach meldunkowych czy rejestrach ewidencji działalności gospodarczej ma obowiązek dostosować się do przyjętej w budynku numeracji.

Natomiast oznaczenie poszczególnych lokali w budynkach następuje w procedurze wyodrębniania lokali w budynku. W przypadku nowych budynków odbywa się to na podstawie inwentaryzacji powykonawczej, przeprowadzonej na zlecenie dewelopera po zakończeniu budowy, a w przypadku budynków budowanych przed laty – inwentaryzacji wykonanej na zlecenie właściciela pierwotnego budynku, np. gminy, spółdzielni itd., wydawane jest zaświadczenie o samodzielności lokalu przez starostę lub w przypadku miast na prawach powiatu przez prezydenta miasta. W zaświadczeniu o samodzielności starosta nadaje między innymi numerację poszczególnych samodzielnych lokali w budynku.

Choć posługiwanie się słowem „nadaje numerację” jest zbyt daleko idące, bo praktyka jest inna, np. starosta przyjmuje po prostu w zaświadczeniu numerację, która wynika z przedstawionej przez właściciela inwentaryzacji budynku. Tutaj o numeracji decyduje albo właściciel, albo w ostateczności osoba ją sporządzająca. Następnie na podstawie tej dokumentacji w aktach notarialnych następuje określenie wyodrębnianych lokali w tym ich numerów, zgodnie z zaświadczeniem starosty oraz numeru budynku, zgodnie z numeracją nadaną przez gminę. Na tej podstawie wydział ksiąg wieczystych sądu rejonowego zakłada księgi wieczyste i dokonuje wpisu między innymi adresu lokalu, w tym jego numeru.

Kiedy nadanie numeru leży w gestii właściciela?

Nie istnieje w przepisach prawa procedura zmiany numeracji lokalu. Jest ona zresztą rzadka, bo nie następuje na przykład z powodu zmiany jego przeznaczenia, tzn. zmiana sposobu użytkowania lokalu nie powoduje zmiany ani jego numeru, ani danych adresowych. Zmieniając zarówno lokal mieszkalny na lokal użytkowy, jak i z użytkowego na mieszkalny, numer lokalu pozostaje ten sam. Fakt, że z reguły w budynkach lokal użytkowy nosił numer odbiegający od numeracji lokali mieszkalnych jest bez znaczenia. Bardzo często lokale mieszkalne numerowane są od 1 po kolei do numeru, odpowiadającemu ostatniemu lokalowi mieszkalnemu, a lokale użytkowe są numerowane odrębnie np. A, B, C, D lub jeszcze inaczej. W konsekwencji zmiana przeznaczenia lokalu A na lokal mieszkalny nie powoduje konieczności zmiany numeru. Pozostanie on lokalem A i z adresem, pod jakim był dotychczas identyfikowany np. ulica Saska 11/A. Pod takim też adresem właściciel dokona zameldowania.

Inaczej sytuacja będzie wyglądała, gdy numer lokalu w ogóle nie został nadany, gdyż lokal użytkowy jest tylko jeden, czyli np. w budynku wyodrębniono 100 lokali mieszkalnych, którym nadano numery od 1 do 100 i jeden lokal użytkowym, któremu numeru nie nadano. Nie wydaje mi się, żeby w ogóle taka sytuacja miała miejsce, bo w procedurze wyodrębnienia lokali wymaga się jego oznaczenia, ale gdyby taka sytuacja zaistniała, byłoby konieczne nadanie numeru, ale w związku z brakiem przepisów w te materii, należałoby moim zdaniem uznać, że taka zmiana numeracji lokalu leży w gestii właściciela, czyli w tym wypadku wspólnoty mieszkaniowej.

W konsekwencji, po zmianie przeznaczenia lokalu na mieszkalny (zakończenie procedury administracyjnej) należałoby zlecić aktualizację inwentaryzacji budynku, polegającą na tym, że osoba uprawniona do jej opracowania w formie aneksu dokonuje zmiany części inwentaryzacji tak, aby ten lokal został ujęty jako mieszkalny. Najlepszym wyjściem byłoby nadanie lokalowi numeru sąsiedniego lokalu mieszkalnego z dopiskiem "a", np. jeżeli lokal znajduje się na parterze obok lokalu mieszkalnego numer 1 to nadajemy mu numer 1A. Generalnie można byłoby nadać numer dowolnie inny od tych, które został już użyte w budynku, ale chodzi też o zachowanie pewnego porządku numeracji lokali w budynku.

Podział lub łączenie lokali a numeracja

Zgodnie z art. 22 ust 4 ustawy o własności lokali połączenie dwóch lokali stanowiących odrębne nieruchomości w jedną nieruchomość lub podział lokalu wymaga zgody właścicieli lokali w danej wspólnocie mieszkaniowej, wyrażonej w uchwale.

W razie odmowy zainteresowany właściciel może żądać rozstrzygnięcia przez sąd. Zatem zainteresowany podziałem właściciel w pierwszej kolejności musi uzyskać zgodę wspólnoty mieszkaniowej, wyrażoną w formie uchwały na podział jego lokalu, a w przypadku braku zgody skierować sprawę na drogę sądową. Po uzyskaniu zgody wspólnoty mieszkaniowej lub zastępującego ją orzeczenia sądu, konieczne jest uzyskanie zaświadczenia o samodzielności. Po uzyskaniu zaświadczenia o samodzielności możliwe będzie dopiero – w formie aktu notarialnego – ustanowienie odrębnej własności nowych lokali w budynku.

Notariusz w akcie notarialnym zawrze też wniosek i skieruje go do sądu o stosowne wpisy w księgach wieczystych. Z podziałem lokalu wiąże się też zmiana numeracji. Jednak nowe numery lokali pojawią się w związku uzyskaniem zaświadczenia o samodzielności. Starosta stwierdza samodzielność lokalu, określając jego numer jako kolejny numer porządkowy.

W przypadku podziału lokalu najczęściej przyjmuje się zasadę, że kiedy lokal przed podziałem miał numer 11 to po podziale na dwa lokale wydaje się zaświadczenie o samodzielności na lokal nr 11A i 11B. Jest to pod względem prawnym nieistotne zagadnienie zatem można spotkać się też innymi rozwiązaniami praktycznymi w tym zakresie. W praktyce niejednokrotnie starostwo przyjmuje oznaczenie lokali z inwentaryzacji, co oznacza, że o numerze zadecydowała osoba sporządzająca inwentaryzację lub ją aktualizująca. Po uzyskaniu zaświadczenia w akcie notarialnym ustanowienia odrębnej własności lokali, powiela się numer, wynikający z zaświadczenia.

Tak samo w wydziale ksiąg wieczystych sądu rejonowego, przy zakładaniu ksiąg wieczystych dla nowo powstałych lokali podstawą ich oznaczenia, w tym nadania numeru, są dane z aktu notarialnego i załączonej do niego dokumentacji, w szczególności zaświadczenia o samodzielności. W przypadku natomiast połączenia dwóch lokali w jeden lokal jeden z numerów lokali po prostu zniknie z aktualnej numeracji lokali w budynku. Zatem jeżeli połączono dwa lokale nr 11 i nr 12 to jeden z tych numerów zniknie z ewidencji budynku. Zniknie ten, którego wejście zostanie zlikwidowane. Zatem jeżeli do nowego połączonego lokalu w budynku wejście będzie ze starego nr 11 to będzie on miał numer 11, a numeru 12 nie będzie.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!