Opodatkowanie fundacji rodzinnej

Zakres działalność fundacji rodzinnej

Fundacja rodzinna ma ograniczone możliwości prowadzenia działalności gospodarczej. Do głównych czynności, które może dokonywać fundacja rodzinna, i na które należy zwrócić uwagę, należy: najem (dzierżawa), przystępowanie do spółek handlowych, obrót papierami wartościowymi oraz udzielanie pożyczek.

Tym samym fundacja rodzinna nie może prowadzić działalności handlowej, produkcyjnej czy usługowej np. hotelarskiej. Jeżeli fundacja rodzinna dokona czynności przekraczającej ustawowy zakres, to poniesie z tego tytułu sankcje podatkowe.

Fundacja rodzinna może być wspólnikiem, udziałowcem czy akcjonariuszem w spółkach kapitałowych i czerpać przychody z udziału w zysku taki spółek. Dotyczy to również spółki jawnej, przy czym w takim przypadku spółka jawna bezwzględnie staje się podatnikiem CIT.

Najciekawszą możliwość daje ostatni rodzaj z wymienionych działalności gospodarczych – czyli udzielanie pożyczek, przy czym fundacja rodzinna nie może ich udzielać na rzecz dowolnych podmiotów, a jedynie na rzecz tych, w których posiada udziały, akcje lub ogół praw i obowiązków. Może także udzielać pożyczek beneficjentom.

Opodatkowanie fundacji rodzinnej

Powszechnie uważa się, że fundacja rodzinna nie będzie płaciła podatku, gdyż jest z niego zwolniona. I faktycznie zwolnienie dla fundacji zostało wprowadzone do ustawy o CIT. Jednak zawiera ono pewne wyjątki. Fundacja rodzinna będzie zobowiązana do zapłaty podatku CIT:

1. od świadczeń wypłacanych beneficjentom,
2. z tytułu najmu nieruchomości na cele działalności gospodarczej fundatora, beneficjenta lub osób z nimi powiązanymi,
3. od dochodów z działalności wykraczającej poza zakres określony w ustawie,
4. od budynków, określonego w art. 24b ustawy o CIT.

Dodatkowo fundacja rodzinna będzie podatnikiem pozostałych podatków w tym:

1. podatku od nieruchomości,
2. podatku od towarów i usług,
3. podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jeżeli interesuje Cię zabezpieczenie prowadzonej firmy w perspektywie wielu pokoleń, to skontaktuj się z Kancelarią Chudoba, która obsługuje prawnie fundacje rodzinne i doradza w kwestiach opodatkowania fundacji rodzinnych.

Świadczenia wypłacane beneficjentom

W przypadku otrzymania wkładów, darowizn do fundatora oraz osiągnięcia przychodów z najmu czy otrzymania dywidendy – fundacja rodzinna nie zapłaci podatku. Ma to związek ze wspomnianym już zwolnieniem fundacji z podatku CIT.

Jednakże chcąc wypłacić świadczenie na rzecz beneficjentów, będzie ona zobowiązana do jego zapłaty. Wynosi on 15% wartości wypłacanego świadczenia. Oznacza to, że jeżeli fundacja przekazała zysk beneficjentowi w wysokości 100 000 zł, to powinna zapłacić 15 000 zł podatku.

Dodatkowo opodatkowane są tzw. ukryte zyski, przez które należy rozumieć:

1. odsetki (prowizje, wynagrodzenia i inne opłaty), jeżeli pożyczka została udzielona fundacji rodzinnej przez fundatora czy beneficjenta lub podmiot z nimi powiązany lub z powiązany z fundacją;

2. darowizny lub inne nieodpłatne, lub częściowo odpłatne świadczenia, przekazane, bezpośrednio lub pośrednio, na rzecz beneficjenta, fundatora, podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;

3. świadczenia na rzecz beneficjenta, fundatora lub podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną z tytułu:

1. usług doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,

2. wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw autorskich, licencji itp.;

4. różnicę między wartością rynkową transakcji a ustaloną ceną tej transakcji - w przypadku innych niż określone w punkcie 3 transakcji między fundacją rodzinną a beneficjentem, fundatorem, podmiotem powiązanym z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;

5. pożyczkę udzieloną przez fundację rodzinną beneficjentowi w tej części, która podlegała zwrotowi w danym roku podatkowym i nie została zwrócona do dnia upływu terminu złożenia deklaracji;

6. pożyczkę udzieloną przez fundację rodzinną beneficjentowi na okres co najmniej 10 lat albo na okres krótszy niż 10 lat, jeżeli ostateczny termin obowiązywania umowy wyniósł co najmniej 10 lat.

Najem na cele działalności gospodarczej

Jeżeli fundacja będzie wynajmowała swój majątek fundatorowi, beneficjentowi lub osobie z nimi powiązanymi, w tym osobie powiązanej z fundacja rodzinną, na cele prowadzonej przez tę osobę działalności gospodarczej, to wówczas przewidziano inny sposób opodatkowania. W taki przypadku fundacja rodzinna zapłaci podatek tak jak każdy inny podatnik CIT, tyle że w stawce 19% (nie jest uprawniona do stosowania stawki 9%). Podatek ten fundacja zapłaci od osiągniętego dochodu.

Najem może dotyczyć zarówno całego przedsiębiorstwa, zorganizowanej części przedsiębiorstwa lub składnika majątku przekazanego fundatorowi czy beneficjentowi, lub osobom z nimi powiązanymi, na cele prowadzenia przez nich działalności gospodarczej.

Dochody (przychody) z działalności wykraczającej poza zakres ustawowy

Jak wskazaliśmy na początku – fundacja rodzinna jest uprawniona wyłącznie do ograniczonego zakresu działalności gospodarczej. Jeżeli jednak fundacja dokona czynności wykraczającej poza ten zakres – np. kupi nieruchomość i następnie ją sprzeda, czyli zachowa się jak handlowiec, to wówczas będzie zobowiązana do zapłaty podatku CIT w wysokości aż 25% do osiągniętego dochodu.

Jest to sankcyjna stawka podatku, najwyższa z obowiązujących w ustawie o CIT. Celem wprowadzenia tej stawki było ograniczenie możliwości dokonywania innych niż wymienione w ustawie czynności i czerpanie korzyści podatkowych sprzecznych z ustawą.

Podatek od budynków

W przypadku gdy fundacja będzie inwestowała w nieruchomości należy pamiętać, że będzie ona zobowiązania do zapłaty podatku od budynków. Obowiązek ten został wyłączony ze zwolnienia podatkowego fundacji rodzinnej.

Nie zawsze jednak obowiązek zapłaty tego podatku wystąpi. W sytuacji, gdy wartość początkowo budynków nie przekracza 10 000 000 zł fundacja rodzinna nie zapłaci podatku. Natomiast od nadwyżki ponad ten limit, zapłaci od nadwyżki podatek w wysokości 0,035%.

Podkreślmy, że przychód z najmu nadal jednak korzysta ze zwolnienia w CIT.

Podatek od nieruchomości

Kolejnym podatkiem obciążającym fundację rodzinną będzie podatek od nieruchomości. Jeżeli fundator wyposażył fundację głównie w nieruchomości lub fundacja w ramach działalności je zakupiła, to oprócz ewentualnego podatku od budynków, fundacja będzie zobowiązana do zapłaty podatku od nieruchomości. Nie przewidziano zwolnień w tym zakresie dla fundacji rodzinnej.

Podatek od towarów i usług

Kolejnym podatkiem, który obejmie fundację rodzinną jest podatek od towarów i usług. W tym wypadku również ustawodawca nie przewidział specjalnych zwolnień.

Jeżeli fundacja rodzinna będzie dokonywała czynności objętych podatkiem VAT wówczas będzie również usiała go zapłacić. Może to dotyczyć najmu lokali na cele inne niż cele mieszkalne, czy sprzedaży środków trwałych fundacji.

W przypadku innych czynności nie powinien powstać problem w zakresie opodatkowania VAT, gdyż są one zwolnione z tego podatku, np. udzielanie pożyczek, czy obrót papierami wartościowymi.

Podatek od czynności cywilnoprawnych

Podobnie jak w powyższych przypadkach, brak jest szczególnych rozwiązań w odniesieniu do fundacji rodzinnej w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym fundacja rodzinna podlega opodatkowaniu tak jak pozostałe podmioty obrotu gospodarczego.

Podatek PCC może pojawić się w przypadku nabycia udziałów, akcji i innych papierów wartościowych. Również w zakresie darowizn otrzymanych, w zakresie długów i ciężarów przejętych przez fundację.

Warto wskazać, że wniesienie nieruchomości do fundacji rodzinnej, na pokrycie funduszu założycielskiego, nie zostało wykazane w art. 2 ustawy o PCC, dlatego też należy uznać, że czynność ta nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Podsumowanie

Z powyższej analizy wynika, że fundacja rodzinna, wbrew powszechnemu przeświadczeniu, będzie zobowiązana do zapłaty podatku. W szczególności należy zwrócić uwagę na podatek dochodowy o osób prawnych, z którego zasadniczo jest ona zwolniona. Jednak wprowadzone wyjątki wskazują, że z chwilą wypłaty świadczeń na rzecz beneficjentów, podobnie jak to ma miejsce w przypadku tzw. estońskiego CIT, fundacja będzie zobowiązana do zapłaty tego podatku. Więcej o opodatkowaniu fundacji rodzinnej możesz przeczytać w tym artykule https://bogdanchudoba.pl/opodatkowanie-fundacji-rodzinnej/.