Forum Termomodernizacja 2023

XXII Forum Termomodernizacja 2023, zorganizowane przez Zrzeszenie Audytorów Energetycznych (ZAE), odbyło się 10 października 2023 roku w Warszawie. Było to kolejne, organizowane corocznie od 22 lat, spotkanie audytorów energetycznych i projektantów przy udziale przedstawicieli władz państwowych, firm działających w sektorze budownictwa oraz instytucji finansowych. Przedstawiono na nim już wprowadzone oraz planowane zmiany w aktach prawnych, regulujących proces poprawy efektywności energetycznej w sektorze budownictwa, dostępnych źródeł jego finansowania i najnowszych oferowanych przez przemysł rozwiązań technologicznych oraz materiałowych.

Tegoroczne Forum zostało zorganizowane w formie hybrydowej jako spotkanie stacjonarne transmitowane przez internet. Bezpośredni udział w wydarzeniu wzięło 181 osób, zaś 86 śledziło transmisję internetową. Forum składało się z trzech sesji, których hasłem przewodnim była „Termomodernizacja dla ochrony klimatu i czystego powietrza”.

„Energy Efficiency First” w budownictwie

Spotkanie otworzył prezes ZAE Dariusz Heim, który następnie oddał głos pierwszemu prelegentowi, przedstawicielowi Ministerstwa Rozwoju i Technologii, Tomaszowi Gałązce. Tematem jego wystąpienia była „ Nowa odsłona świadectw charakterystyki energetycznej budynków jako ważny element wdrażania zasady »Energy Efficiency First« w budownictwie – dotychczasowa praktyka i zamierzenia legislacyjne”. Prelegent omówił definicję oraz cel wprowadzenia, a następnie procedurę przygotowania zasady EEF i wdrażania jej przez organy UE oraz poszczególne kraje członkowskie. Prelegent podkreślił rolę strategicznych aktów prawnych na szczeblu UE oraz krajowych w procesie implementacji zasady, a w szczególności przygotowywanej od dwóch lat nowelizacji dyrektywy o charakterystyce energetycznej budynków (EPBD). Nowelizacja ma na celu przede wszystkim przyspieszenie tempa renowacji budynków, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i zużycia energii, promowanie wykorzystania energii odnawialnej w budynkach, wprowadzenie nowej definicji „budynku o zerowej emisji”, renowacja budynków o najniższych klasach energetycznych oraz wprowadzenie obowiązku określania klas charakterystyki energetycznej. Został opracowany projekt rozporządzenia w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynków oraz wzorów świadectw charakterystyki energetycznej. Projekt został poddany procesowi prekonsultacji. Podstawowym warunkiem wejścia w życie nowelizacji rozporządzenia jest zgodność jego zapisów z nowelizowaną dyrektywą EPBD. Ostateczna treść nowelizacji dyrektywy jest aktualnie negocjowana w tzw. Trilogu: Komisja Europejska, Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej, zatem termin wprowadzenia nowej regulacji zależy od terminu zakończenia negocjacji i jest trudny do przewidzenia.

Prosumenci OZE jako ważny element polityki klimatycznej Polski

Drugim prelegentem był Łukasz Tomaszewski, przedstawiciel Departamentu Odnawialnych Źródeł Energii w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. W wystąpieniu zatytułowanym „Prosumenci OZE jako ważny element polityki klimatycznej Polski” podkreślił rozwój energetyki prosumenckiej w Polsce w ostatnich kilku latach. Przedstawił korzystny wpływ mikroinstalacji na poprawę bilansu energetycznego gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Omówił aktualnie obowiązujące systemy rozliczeń. Następnie przedstawił korzyści dla prosumentów wynikające z ostatnich nowelizacji ustawy o OZE, wprowadzających pojęcia prosumenta zbiorowego, wirtualnego oraz lokatorskiego. Kolejną część wystąpienia poświęcił omówieniu systemów wsparcia energetyki prosumenckiej (w tym magazynów energii), a w szczególności programów Mój Prąd, Czyste Powietrze oraz Energia dla Wsi.

Charakterystyka energetyczna budynków – wyzwania dla audytorów

Jerzy Kwiatkowski, reprezentujący Narodową Agencję Poszanowania Energii S.A., przedstawił referat „Nowa metodyka wyznaczania charakterystyki energetycznej budynków – wyzwania dla audytorów”, w którym omówił główne kierunki zmian w metodyce obliczeń charakterystyki energetycznej budynków ze szczególnym uwzględnieniem wprowadzenia metody godzinowej. Przedstawił również propozycje klas energetycznych budynków, innowacyjne wskaźniki oraz wzory świadectw.

Efekt Czystego Powietrza

Następnie Daniel Markiewicz, zastępca dyrektora Departamentu Beneficjenta Indywidualnego w NFOŚiGW przedstawił rezultaty programu Czyste Powietrze – w postaci statystyk liczby złożonych wniosków, kwot przyznanych i wypłaconych dofinansowań oraz ulg termomodernizacyjnych. Program wdrażany jest przez 2126 gmin we wszystkich województwach. Podpisano niemal 600 tys. umów, na kwotę prawie 14 mld zł, z czego wypłacono już ponad 7 mld zł. Prelegent przedstawił również dotychczasowe rezultaty programu Ciepłe Mieszkanie, do którego II nabór właśnie się rozpoczął, a także przykłady rezultatów porozumienia „Stop Smog” w kilku gminach. 

Druga sesja, moderowana przez wiceprezesa ZAE Arkadiusz Węglarza zawierała wystąpienia dotyczące zagadnień finansowania efektywności energetycznej, nowych danych do obliczeń energetycznych oraz ciekawych rozwiązań technologicznych prezentowanych przez przedstawicieli sponsorów Forum.

Jako pierwszy wystąpił Piotr Krysik, współautor e-learningowego kursu dotyczącego zasad przygotowania audytu energetycznego domów jednorodzinnych zgodnie z wymaganiami programu Czyste Powietrze, organizowanego przez ZAE przy współpracy z FPE i KAPE. Prelegent omówił kluczowe zagadnienia wykonywania audytów energetycznych specyficzne dla programu.

Skąd się biorą dane meteorologiczne

Piotr Narowski z Politechniki Warszawskiej w referacie „Nowe dane meteorologiczne do obliczeń energetycznych budynków” przedstawił rys historyczny dotyczący źródeł danych meteorologicznych oraz metod ich przygotowania. Krytycznie ocenił aktualne dane (nie zmieniane od 50 lat) jako nie oddające rzeczywistych wartości parametrów klimatu, co ma istotny wpływ na fakt przewymiarowania urządzeń na etapie doboru źródeł energii oraz projektowania instalacji odbiorczych. Prelegent przedstawił wyniki własnych badań, które doprowadziły do opracowania kompletnego zestawu danych  parametrów klimatu w układzie godzinowym dla 56 stacji meteorologicznych w Polsce. Wprowadzenie tych danych jako obowiązujących do obliczeń energetycznych spowoduje przykładowo spadek mocy obliczeniowej urządzeń i systemów ogrzewania o około 13%. Przedstawił również zakres koniecznych zmian w regulacjach dotyczących ochrony cieplnej budynków.

Tomasz Makowski (BGK) omówił nowe możliwości finansowania termomodernizacji związane z kolejną nowelizacją ustawy o FTiR z 1 grudnia 2022r. W szczególności przedstawił nowe, wyższe wartości premii: termomodernizacyjnej, remontowej, kompensacyjnej i MZG oraz zasady przyznawania grantów: termomodernizacyjnego, OZE oraz MZG. Przedstawił również statystykę ilustrującą dotychczasowe efekty programu TERMO.

Sesja pytań i odpowiedzi

Trzecia sesja rozpoczęła się pytań i odpowiedzi. Pierwsze pytanie zadał redaktor Waldemar Joniec. Dotyczyło ono perspektyw oraz terminu wprowadzenia do obiegu prawnego nowych danych meteorologicznych opracowanych przez dra Piotra Narowskiego. W odpowiedzi zarówno Piotr Narowski jak i przedstawiciel MRiT pan Tomasz Gałązka wskazali, że nastąpi to po nowelizacji dyrektywy EPBD jednocześnie z wejściem w życie nowej metodyki sporządzania charakterystyki energetycznej budynków.

Następne pytanie dotyczyło powodów pominięcia w projekcie rozporządzenia o charakterystyce energetycznej budynków metody zużyciowej. W odpowiedzi Wiesław Sarosiek oraz Maciej Mierzejewski zgodnie odpowiedzieli, że metoda nie daje wiarygodnych wyników ze względu na niemożność standaryzacji sposobu użytkowania budynków.

Maciej Mierzejewski zapytał o możliwość zawarcia w rozporządzeniu o charakterystyce energetycznej budynków typowych profili użytkowania. W odpowiedzi pan Andrzej Wiszniewski stwierdził, że właściwym miejscem dla umieszczenia profili użytkowania budynków są krajowe załączniki do zestawu norm około dyrektywowych (EPBD) i trwa właśnie proces poszukiwania środków na sfinansowanie prac nad tymi załącznikami.

Redaktor Jarosław Guzal zwrócił uwagę na fakt, że w przestrzeni publicznej dostępne są dwie ekspertyzy z różnymi propozycjami wartości granicznych wskaźników jednostkowego zużycia nieodnawialnej energii pierwotnej, obie autorstwa KAPE. Pytanie brzmiało, która z tych propozycji ma szansę być obowiązującą. W odpowiedzi pan Arkadiusz Węglarz (KAPE) wyjaśnił, że różnice wynikają z doboru danych źródłowych do wyliczenia tych progów. Tomasz Gałązka zapowiedział, że zostaną przeprowadzone nowe obliczenia przy uwzględnieniu nowych źródeł danych o budynkach a w szczególności oprócz bazy świadectw, również dane z realizowanych od wielu lat programów wsparcia termomodernizacji np. FTiR.

Na tym sesja pytań i odpowiedzi została zakończona i rozpoczęły się prezentacje ilustrujące dobre praktyki w termomodernizacji.

Dobre praktyki w termomodernizacji

Jako pierwszy wystąpił Michał Pierzchalski, który zaprezentował przykład zrealizowanej z sukcesem inwestycji termomodernizacji budynku jednorodzinnego do standardu nZEB, prezentując zastosowane technologie, przebieg inwestycji oraz spektakularne rezultaty w postaci ograniczenia zużycia ciepła na ogrzewanie i przygotowanie cwu o 89%.

Arkadiusz Węglarz przedstawił założenia i wstępne rezultaty realizacji projektu Build Up Skills, którego celem jest aktualizacja Mapy Drogowej rozwoju umiejętności i kwalifikacji w zakresie energooszczędności i renowacji budynków.

Na zakończenie Prezes ZAE Dariusz Heim podsumował obrady, podziękował uczestnikom za aktywny udział, prelegentom za wygłoszone referaty, sponsorom za wsparcie a także wszystkim osobom zaangażowanym w organizację spotkania.

Patronat honorowy FORUM objęły: Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. W tej edycji Forum cieszyło się wsparciem dwóch głównych sponsorów: złotego – firmy Viessman oraz srebrnego – VeloBanku. Organizację Forum wsparły także: BOŚ Bank, GAZUNO, CBRE GWS, Kiona, Sankom, Rockwool, Odwierty.eu, KAPE S.A. oraz Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska.

Patronami medialnymi XXII FORUM byli: Administrator 24 info, „Administrator i Menedżer Nieruchomości”, „Budownictwo i Prawo”, „Ciepłownictwo-Ogrzewnictwo-Wentylacja”, Teraz  Środowisko.pl, „Materiały Budowlane”, „Instal”, Gramwzielone.pl, „Rynek Instalacyjny”, „Inżynier Budownictwa”, „Polski Instalator”, „Izolacje”, Izolacje.com.pl, Ogrzewnictwo.pl, Klimatyzacja.pl, Pasywny–budynek.pl, „InstalReporter”, „Globenergia”, Termomodernizacja.pl, WysokieNapiecie.pl.

Źródło: materiały organizatora