Podstawa prawna ustanowienia służebności przesyłu
Podstawa prawna ustanowienia służebności przesyłu
Instytucja służebność przesyłu została wprowadzona ustawą z dnia 30 maja 2008 r., zmieniającą Kodeks cywilny (DzU nr 116, poz. 731, dalej jako kc), i weszła w życie 3 sierpnia 2008 r.
Roszczenie wniesione po tej dacie powinno być rozpatrywane z uwzględnieniem przepisów znowelizowanych - art. 3051 do 3054 i art. 49 kodeksu cywilnego. Takie stanowisko zajął SN w wyroku z dnia 20 sierpnia 2009 r. (II CSK 137/09)
Zobacz także
Michał Szymankiewicz Uciążliwy lokator a prawo
Kiedy sąsiad może wystąpić z powództwem o rozwiązanie przez sąd stosunku prawnego, uprawniającego do używania lokalu i nakazanie jego opróżnienia? W poprzednim numerze Administratora [1] przedstawione...
Kiedy sąsiad może wystąpić z powództwem o rozwiązanie przez sąd stosunku prawnego, uprawniającego do używania lokalu i nakazanie jego opróżnienia? W poprzednim numerze Administratora [1] przedstawione zostały przesłanki, pozwalające wspólnocie mieszkaniowej na wystąpienie o przymusową sprzedaż lokalu. Prezentowane tam zagadnienie zostało zaakcentowane jako rozwiązanie ostateczne z jednoczesnym wskazaniem, że przepisy prawa przewidują inne, mniej dotkliwe rozwiązania, które pozwalają na zmuszenie...
Marta Chmielewska Czy wspólnota mieszkaniowa może przestać istnieć?
Na tak zadane pytanie automatyczną odpowiedzią jest zaprzeczenie, niemniej istnieją sytuacje, w których rzeczywiście wspólnota mieszkaniowa może zakończyć swój byt.
Na tak zadane pytanie automatyczną odpowiedzią jest zaprzeczenie, niemniej istnieją sytuacje, w których rzeczywiście wspólnota mieszkaniowa może zakończyć swój byt.
Marta Chmielewska Zmiana sposobu zarządu nieruchomością wspólną
Zmiana sposobu zarządu nie tylko budzi emocje, ale często jest przedmiotem postępowania przed sądem, w którym strony przedstawiają przeróżną argumentację zarówno za, jak i przeciw uznaniu uchwał za nieważne...
Zmiana sposobu zarządu nie tylko budzi emocje, ale często jest przedmiotem postępowania przed sądem, w którym strony przedstawiają przeróżną argumentację zarówno za, jak i przeciw uznaniu uchwał za nieważne czy nieistniejące – warto pochylić się zatem nad tym zagadnieniem.
Wprowadzenie 3 sierpnia 2008 r. zmian w Dziale III kc o służebności przesyłu (art. 3051-art. 3054 kc) podyktowane zostało potrzebą uzyskania przez przedsiębiorców tytułu prawnego do cudzych nieruchomości w celu posadowienia na nich urządzeń wskazanych w art. 49 § 1 kc.
Stanowi ona trzecią kategorię służebności obok gruntowych i osobistych. Zgodnie z art. 3054 kc stosuje się do niej odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.
Za ustanowienie służebności przesyłu właściciel nieruchomości obciążonej może żądać od przedsiębiorcy, stosownie do art. 3052 § 2 kc, odpowiedniego wynagrodzenia.
Także, zgodnie z art. 3052 § 1 kc, jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.
Art. 3051 kc, będący definicją służebności przesyłu, wskazuje, że regulacje zawarte w Dziale III kc dotyczą zarówno istniejących urządzeń infrastruktury technicznej, jak i urządzeń nowo projektowanych.
Warto jest więc przytoczyć w całości treść art. 3051: Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).
Właściciel nieruchomości obciążonej urządzeniem przesyłowym, chcąc dochodzić swoich praw, powinien w pierwszej kolejności ustalić stan prawny działki i urządzenia przesyłowego, po czym – zgromadzić niezbędne dokumenty i wysłać wniosek z żądaniem do zakładu energetycznego.
Brak odpowiedzi na wniosek lub niechęć do polubownego załatwienia sprawy przez zakład energetyczny zmusi go do skierowania sprawy na drogę sądową.
Wniosek o ustanowienie służebności przesyłu wnosi się do sądu właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości (zgodnie z art. 38 kpc).
Dochodzenie tego roszczenia odbywa się w postępowaniu nieprocesowym. Wpis sądowy od wniosku o ustalenie służebności przesyłu wynosi tylko 200 zł. Stan prawny działek wykazany jest w Dziale III "Prawa, roszczenia i ograniczenia" w Księdze Wieczystej.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że strefy ograniczonego użytkowania, podawane przez przedsiębiorstwa przesyłowe, a wynikające z odpowiednich przepisów prawa czy norm branżowych, bywają różne od stref określonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
Najczęściej strefy ograniczonego użytkowania mają takie same wymiary, jak strefy ochronne.
Przykładowo strefa ochronna:
- dla linii napowietrznej 110 KV wynosi od 30 do 40 m (od 15 do 20 m od osi na stronę);
- dla linii napowietrznej 15 KV - 15 m (po 7,5 m od osi na stronę);
- dla linii napowietrznej niskiego napięcia - 6 m (po 3 m od osi na stronę);
- dla kabla zakopanego pod ziemią - 6 m (po 3 m od osi na stronę).
Przedsiębiorstwa przesyłowe w tym przypadku prowadzą działalność publiczną, więc muszą udostępnić informacje publiczne. Wniosek o ich udostępnienie, skierowany do przedsiębiorstwa energetycznego, powinien być napisany w poniżej podany sposób.
W przypadku braku odpowiedzi w terminie lub dodatkowych żądań (np. map geodezyjnych, odpisów KW dla działek) nie należy czekać, lecz skierować do sądu wniosek o ustanowienie służebności przesyłu, dołączając niezbędne dokumenty (akty notarialne, zdjęcia itd.).
Nieuregulowanie po zmianach z 1 lutego 1989 roku kwestii korzystania ze spornych gruntów, jeśli przedsiębiorstwo przesyłowe nie wykazuje nabycia odpowiedniego tytułu - czy to w drodze administracyjnej, czy też czynności prawnej - oznacza brak tytułu prawnego do korzystania z gruntów.
Zaniechanie rozwiązania tych kwestii na drodze administracyjnej czy cywilnoprawnej oznacza zaś brak tytułu prawnego do dalszego ingerowania w strefę cudzej własności i złą wiarę przedsiębiorstwa przesyłowego.
Właściciele nieruchomości (działek), w tym wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, mają już niewiele czasu, ponieważ może dojść do zasiedzenia gruntów (30 lat w złej wierze od 1 lutego 1989 roku).
Po zasiedzeniu gruntów przez przedsiębiorstwo przesyłowe nie będzie można dochodzić od niego ani ustanowienia odpłatnej służebności przesyłu, ani wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.
Można dużo stracić, jeżeli nie wystąpi się do sądu z pozwem odpowiednio wcześniej, albowiem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości możemy dochodzić maksymalnie za 10 lat wstecz.
W przypadku świadczenia związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej przez właściciela nieruchomości obciążonej okres ten wynosi do trzech lat (art. 117 i 118 kc).
Sposób postępowania przy dochodzeniu od przedsiębiorstw przesyłowych wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości opiszę w następnym artykule.