Place zabaw i siłownie pod chmurką w świetle prawa

W opublikowanym na stronie internetowej Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego komunikacie Główny Inspektor przypomina o ciążącym na właścicielach i zarządcach ustawowym obowiązku zapewnienia stałego bezpieczeństwa użytkowania placów zabaw i innych miejsc służących rekreacji, przeznaczonych przede wszystkim dla małych dzieci.

Obowiązek utrzymania tych miejsc w należytym stanie technicznym oraz zapewnienia bezpiecznego użytkowania obiektów budowlanych wynika z ustawy – Prawo budowlane.

Według jej art. 61 pkt 1, właściciele i zarządcy obiektów budowlanych są obowiązani do utrzymywania i użytkowania obiektów zgodnie z zasadami, o których mowa w art. 5 ust. 2 ustawy (obiekt budowlany należy użytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej).

Inspektor zwraca również uwagę, że zgodnie z ustawą – Prawo budowlane obiektami budowlanym są także obiekty małej architektury, umieszczone na placach zabaw i w innych miejscach rekreacji, m.in. piaskownice, huśtawki, drabinki, karuzele, bramki, urządzenia wspinaczkowe czy zjeżdżalnie.

Właściciele i zarządcy mają zatem obowiązek utrzymywania ich w należytym stanie technicznym, co wiąże się z wykonywaniem napraw i remontów, oraz poddawania bieżącej kontroli pod względem bezpieczeństwa użytkowania.

„Przypominam także, że zgodnie z art. 91a ustawy – Prawo budowlane, kto nie spełnia określonego w art. 61 obowiązku utrzymania obiektu budowlanego w należytym stanie technicznym lub nie zapewnia bezpieczeństwa użytkowania obiektu budowlanego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku" – czytamy w komunikacie.

Szczegółowe wymagania stawiane urządzeniom służącym rekreacji na placach zabaw oraz sposoby montażu zapewniające bezpieczne ich użytkowanie znajdują się w Polskich Normach z grupy PN-EN 1176: 2009 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie, w tym PN-EN 1176-2: 2009 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie – Część 2: Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań huśtawek oraz PN-EN 1176-7: 2009 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie – Część 7: Wytyczne instalowania, kontroli, konserwacji i eksploatacji. Poniżej krótkie przypomnienie ich najważniejszych punktów.

Pozostałe regulacje na temat placów zabaw

Jedyną z podstawowych regulacji odnośnie do placów zabaw pozostaje jednak Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU z 2002 r. nr 75, poz. 690).

Paragraf 40 tego rozporządzenia stanowi bowiem, że „w zespole budynków wielorodzinnych objętych jednym pozwoleniem na budowę należy, stosownie do potrzeb użytkowych, przewidzieć placyki zabaw dla dzieci najmłodszych, przy czym co najmniej 30% tej powierzchni powinno znajdować się na terenie biologicznie czynnym, jeżeli nie jest to ustalone inaczej w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu”.

Rozporządzenie reguluje również kwestię odległości placów zabaw od linii rozgraniczających ulicę – powinna ona wynosić co najmniej 10 m. Ustala także minimalną odległość placów zabaw dziecięcych oraz boisk dla dzieci i młodzieży od parkingów – 7 m, 10 m lub 20 m, w zależności od wielkości parkingu.

Inne źródło przepisów w kwestii placów zabaw to dwie normy obowiązujące w całej Unii Europejskiej. Pierwsza to PN-EN-1176-1 do 7 oraz 10 i 11, dotycząca wyposażenia. Druga zaś, PN-EN-1177, reguluje kwestię bezpieczeństwa nawierzchni. A oto szczegółowy wykaz zagadnień, które obejmują:

• PN-EN 1176-1: 2009 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie. Część 1: Ogólne wymagania bezpieczeństwa i metody badań;
• PN-EN 1176-2: 2009 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie – Część 2: Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań huśtawek,
• PN-EN 1176-3: 2009 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie – Część 3: Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań zjeżdżalni,
• PN-EN 1176-4: 2009 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie – Część 4: Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań kolejek linowych,
• PN-EN 1176-5: 2009 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie – Część 5: Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań karuzeli,
• PN-EN 1176-6: 2009 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie – Część 6: Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań urządzeń kołyszących,
• PN-EN 1176-7: 2009 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie – Część 7: Wytyczne instalowania, sprawdzania, konserwacji
  i eksploatacji,
• PN-EN 1176-10: 2009 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie – Część 10: Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań całkowicie obudowanych urządzeń do zabaw,
• PN-EN 1176-11: 2009 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie – Część 11: Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa
  i metody badań sieci przestrzennej,
• PN-EN 1177: 2009 Nawierzchnie placów zabaw amortyzujące upadki. Wyznaczanie krytycznej wysokości upadku.

Regularne kontrole mają na celu ustalenie, czy dany plac zabaw tak wyznaczone normy spełnia. Wszystkie takie miejsca powinny być poddane tej procedurze przed oddaniem ich do użytku. To specjalistyczne badanie, które przeprowadza się przy pomocy próbników, oceniających m.in. ryzyko zakleszczenia głowy, palców i odzieży.

Określają one również zastosowanie zabezpieczeń przed upadkiem z urządzeń, jakość nawierzchni placu i rozplanowanie wyposażenia. Podczas eksploatowania dopuszczonego już do użytku placu także przeprowadza się kontrole, które wynikają już jednak z instrukcji dostawców. Trzeba przy tym podkreślić, że instrukcje owe są prawnie obowiązujące jako dokumentacja obiektów budowlanych.

Wedle normy udokumentowane oględziny placów zabaw powinno się przeprowadzać przynajmniej raz na tydzień. Istnieją nawet specjalne dzienniki placów zabaw, które mają ułatwić zarządcom systematyczne przeprowadzanie niezbędnych kontroli. Bardziej staranny audyt tych miejsc, przeprowadzany co roku, należy zlecić specjalistom.

Umieszczane na placach zabaw urządzenia podlegają unormowaniom dyrektywy w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (2001/95/WE). Szczegółowe wymagania wobec urządzeń służącym rekreacji na placach zabaw oraz pozwalające na bezpieczne użytkowanie sposoby ich montowania przedstawione są w Polskich Normach z grupy PN-EN 1176: 2009 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie, które przywołano wyżej. Normy te odnoszą się wyłącznie do urządzeń i nawierzchni.

Poza zakresem dyrektywy znalazły się zaś kwestie dbania o zieleń, bezpieczeństwa użytkowników oraz utrzymania czystości na placach zabaw. Te sprawy regulują przepisy krajowe oraz regulaminy tworzone dla danego miejsca. Ale już np. temat grodzenia placów zabaw doczekał się zainteresowania ze strony prawa unijnego.

Już przed kilkoma laty Unia Europejska wydała dyrektywy, które określały wymogi odnośnie do furtek montowanych na terenach rekreacyjnych. Muszą one m.in. uniemożliwić psom wejście na teren placyku. W dodatku, w takim miejscu ogrodzenie nie może mieć żadnych ostrych elementów, takich jak wystające pręty czy śruby montażowe, gdyż można się nimi skaleczyć.

Place zabaw dla dorosłych

Na „placach zabaw dla dorosłych”, czyli siłowniach na świeżym powietrzu, także trzeba pamiętać o bezpieczeństwie urządzeń, które muszą mieć certyfikat zgodności z normą PN-EN 1176 1: 2009. Niebawem zresztą – z powodu rosnącej popularności takich siłowni – możemy doczekać się normy specjalnie dla nich. Obowiązuje ona już w Niemczech.

Centrum Kontroli Placów Zabaw podaje, że wymagania dla siłowni zewnętrznych w normie DIN 79000: 2012-05 różnicują wyposażenie placów zabaw według normy PN-EN 1176 od wyposażenia outdoor fitness. Zgodnie z normą DIN z siłowni na świeżym powietrzu mogą korzystać jedynie osoby powyżej 14. roku życia. Z tego powodu występuje obowiązek jej ogrodzenia, jeśli sprzęt fitness znajduje się w pobliżu placu zabaw dla dzieci (a tak się często dzieje).

Siłownie zewnętrzne, wedle DIN 79000, stanowią zbiór sprzętu rekreacyjnego, a nie sportowego, przeznaczonego do profesjonalnego treningu. Umieszczono więc w niej zakaz nachylenia ławeczek do ćwiczeń mięśni brzucha tak, by głowa użytkownika była skierowana w dół, ponieważ mogłoby to spowodować sytuację zwaną ubezwłasnowolnieniem (wtedy zmęczony ćwiczący nie może podnieść się po raz ostatni do pozycji siedzącej i bezpiecznie opuścić urządzenia).

To tylko niektóre z uregulowań obecnych w nowej normie dla przyrządów outdoor fitness. Mogą się wydawać drobiazgowe, ale zapewnienie bezpieczeństwa oraz komfortu w czasie korzystania z takich miejsc i dbania o swoją kondycję fizyczną jest tego warte.

Poza przepisami – zdrowy rozsądek

Zapewne trudno byłoby uregulować prawnie to, jakie rośliny można sadzić w pobliżu placów zabaw, a jakich nie. W sukurs przychodzi tu wiedza z zakresu botaniki i zdrowy rozsądek. Ten ostatni podpowiada, by unikać przede wszystkim tych roślin trujących, które mają kolorowe, przyciągające wzrok owoce i miły zapach – bo prawdopodobieństwo, że dzieci wsadzą je do buzi, jest niebezpiecznie duże. A konkrety? Gatunki, których należy unikać, to m.in:

• cis pospolity (Taxus baccata),
• jałowiec sabiński (Juniperus sabina),
• rycynus pospolity (Ricinus communis),
• wawrzynek wilczełyko (Daphne mezerum),
• złotokap pospolity (Laburnum anagyroides).

Natomiast nie trzeba całkowicie pomijać roślin mających kolce, ponieważ plac zabaw powinien także uczyć o niebezpieczeństwach. Lepiej je jednak sadzić w pewnym oddaleniu od urządzeń zabawowych.

Wielość tych przepisów jednoznacznie wskazuje, że place zabaw różnego typu, choć służą rekreacji, należy traktować bardzo poważnie. Tylko jeśli będą bezpieczne, korzystanie z nich będzie sprawiało przyjemność.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!