Rozliczenie zużycia ciepła i wody w budownictwie wielorodzinnym. Rozwiązanie problemu z rozliczeniem ciepłej wody w układach z cyrkulacją

Indywidualna cyrkulacja – czy można ją rzetelnie rozliczyć?

 Bilansowanie wody ciepłej w instalacjach z cyrkulacją w lokalach mieszkaniowych stanowi duży problem zarówno dla zarządców nieruchomości jak i dla lokatorów. Wskazania wodomierzy mechanicznych nie zawsze są poprawne, co może powodować rozbieżności w bilansowaniu sumy wskazań z podliczników z wodomierzem głównym.

W systemach cyrkulacji występuje ciągły przepływ wody, a wodomierze mechaniczne często konstrukcyjnie nie są przystosowane do takiej pracy. Części mechaniczne (obracające się skrzydełko) są wrażliwe na zanieczyszczenia i mogą szybko się zużywać, przez co licznik traci swoją dokładność, czy nawet zupełnie się zatrzymuje. Dodatkowo w wielu modelach wodomierzy mechanicznych dokładność pomiaru spada przy ich montażu pionowym (wodomierze tracą zatwierdzoną klasę dokładności). Przy wysokich progach rozruchu wodomierzy mechanicznych małe przepływy wody nie są w ogóle rejestrowane, co powoduje kolejne błędy w rozliczeniach.

Rozwiązaniem problemu jest zastosowanie w układzie zasilania i cyrkulacji wody ciepłej wodomierzy ultradźwiękowych typu Mulitcal ®21 firmy Kamstrup.

Wodomierze ultradźwiękowe Multical®21 nie posiadają zużywających się podczas pracy ruchomych elementów typu wirnik, łożyska itp., dzięki czemu nie tracą swojej wyjątkowej dokładności w ciągu wielu lat użytkowania. Multical®21jest dedykowany do pracy ciągłej i zapewnia dokładny pomiar w układach cyrkulacji przez 16 lat eksploatacji. Pozycja montażu (poziomo, pionowo, pod kątem) nie wpływa na dokładność licznika – wodomierz zawsze działa z najwyższą dokładnością. Multical®21 liczy i rejestruje nawet najmniejsze przepływy, od 2 litrów na godzinę.

Dodatkowo rejestruje przepływy wsteczne, minimalne i maksymalne temperatury wody i otoczenia oraz wszelkie stany nietypowe (np. przecieki instalacji). Jest całkowicie niewrażliwy na próby manipulacji magnesem lub zaciskaniem korpusu. Jest również zupełnie odporny na zanieczyszczenia. Multical®21 w standardzie jest wyposażony w nadajnik radiowy, co pozwala na jednoczesny odczyt i bilansowanie wszystkich wodomierzy w budynku. Odczytywany jest bieżący stan wodomierza oraz stan na koniec miesiąca dla celów bilansowania. Liczniki występują również w wersji z wbudowanym, tradycyjnym M-Busem przewodowym zapewniającym proste podłączenie do systemów BMS.

Zarządcy nieruchomości korzystają już z oferowanych przez Kamstrup systemów zdalnego odczytu liczników, m.in. systemu odczytu do smartfona READy, centralek M-Bus czy czytników USB Reader.

Wodomierze ultradźwiękowe doskonale sprawdzają się we wszelkiego rodzaju instalacjach, w których rozbiór wody charakteryzuje się dużą zmiennością. Ich bardzo szeroki zakres dynamiki pomiaru pozwala na dokładne zliczenie zarówno przepływów minimalnych, jak i wysokich; ciągłych i występujących chwilowo. Dodatkowo wodomierze ultradźwiękowe mają bardzo niskie opory (generują małe straty ciśnienia). Dzięki tym właściwościom coraz częściej zastępują wodomierze sprzężone.

Dla przykładu: wodomierz ultradźwiękowy Multical®21 DN15, Q3 = 1,6m3/h mierzy od 2 l/h do 4,6 m3/h, a strata ciśnienia dla przepływu Q3 wynosi 0,2 bara. Wodomierz ultradźwiękowy FlowIQ™ DN40, Q3 = 10m3/h mierzy od 8 l/h do 30m3/h, a strata ciśnienia dla przepływu Q3 wynosi jedynie 0,15 bara! Ponadto nawet długotrwałe przekroczenie przepływu nominalnego w wodomierzach ultradźwiękowych nie powoduje jakichkolwiek ich uszkodzeń. To sprawia, że coraz częściej są one stosowane w instalacjach z dynamicznie zmieniającym się przepływem.

Z ultradźwiękowych wodomierzy Multical®21 korzysta coraz więcej spółdzielni mieszkaniowych i administracji budynków, które chwalą to urządzenie za jego prostą obsługę, nieskomplikowany montaż, a także za możliwość rozwiązania problemów związanych z niedokładnym rozliczeniem. Wodomierze ultradźwiękowe eksploatowane przez kilka lat wykazują niezmienną w czasie, najwyższą dokładność rozliczeń. Multical®21 pozwala na realne i dokładne rozliczenie zużycia wody w lokalach, również w układach cyrkulacji i stanowi idealne rozwiązanie problemów zarówno dla administratorów, jak i dla lokatorów.

Przykład zastosowania

Jedna ze wspólnot mieszkaniowych w Warszawie, mająca problem z rozliczeniem zużycia ciepłej wody w układzie z indywidualną cyrkulacją, w ramach testu zastosowała wodomierze ultradźwiękowe Multical®21 na jednej z kilku klatek w budynku. Zamontowano dwa wodomierze na pionach instalacji (jeden na cyrkulacji) oraz po dwa wodomierze wody ciepłej na każdym z lokali. Po 4 miesiącach pracy liczników porównano zużycie ciepłej wody z całej klatki (różnica z dwóch wodomierzy zainstalowanych na pionach) z sumą zużycia z różnic wskazań wodomierzy zainstalowanych w lokalach. Okazało się, że różnica we wskazaniach jest większa, niż się spodziewano – wyniosła 6% (ok. 40m³). Po szybkiej analizie problem został wyjaśniony. Okazało się, że rozbieżność ta wynika z nieprawidłowej pracy instalacji – na jednym z lokali przez wodomierz ciepłej wody zarejestrowany został przepływ wsteczny (w wielkości 40m³), dodatkowo rejestrowana przez wodomierz minimalna temperatura wody była znacznie niższa, niż temperatury minimalne rejestrowane przez wodomierze zainstalowane w pozostałych lokalach. Wodomierz wody zimnej wskazywał znacznie większe zużycie, niż w pozostałych lokalach.

Co się stało?

Uszkodzeniu uległ zawór zwrotny zamontowany na instalacji ciepłej wody. Woda zimna, której ciśnienie było wyższe niż ciśnienie w instalacji wody ciepłej, przez nieszczelności w baterii z mieszaczem zamontowanej w lokalu, „przepychała” się do instalacji wody ciepłej. Dlatego też wodomierz wody zimnej wskazywał bardzo duże zużycie, a ultradźwiękowy wodomierz wody ciepłej zarejestrował tę ilość jako przepływ wsteczny, dodatkowo wskazując niską temperaturę minimalną wody ciepłej.

Po skorygowaniu obliczeń o wielkość opisanego wyżej przepływu wstecznego bilans zużycia ciepłej wody wskazanego z różnic wodomierzy ultradźwiękowych zamontowanych na pionach oraz sumy z różnic wodomierzy ultradźwiękowych zamontowanych w lokalach wyniósł poniżej 1%! W tym wypadku decyzja wspólnoty mogła być tylko jedna – wymiana wodomierzy na liczniki ultradźwiękowe Multical®21 w całym budynku.

Ciepłomierze i wodomierze ultradźwiękowe

Ciepłomierze i wodomierze ultradźwiękowe charakteryzują się dużą dynamiką pomiaru (niskie progi rozruchu i wysoka przeciążalność przepływów) i nie tracą jej wraz z czasem pracy – po prostu nie zużywają się. Dzięki temu pomiar zużycia jest zawsze wiarygodny i rzeczywisty, przez co indywidualne liczniki ultradźwiękowe łatwo bilansują się z licznikami głównymi.

Wszystkie wodomierze, ciepłomierze i liczniki chłodu produkowane przez firmę Kamstrup bazują na ultradźwiękowej metodzie pomiaru, stosowanej od 1991 roku.

Ponad 20-letnie doświadczenie dowiodło, że jest to najbardziej wiarygodne, zapewniające długoterminową stabilność rozwiązanie. Żadna inna technologia nie zapewnia tak wysokiej dokładności. Urządzenia nie posiadają żadnych części ruchomych, które mogłyby ulec zużyciu lub uszkodzeniu, oraz są całkowicie odporne na zabrudzenia występujące w wodzie.

Wszystko to sprawia, że liczniki zachowują dokładność pomiaru, nawet po wielu latach eksploatacji.

Porównanie kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych w dłuższym okresie czasu wypada zdecydowanie na korzyść liczników ultradźwiękowych.

Liczniki statyczne (ultradźwiękowe) są droższe od powszechnie stosowanych „skrzydełek” tylko w momencie zakupu. Ciepłomierze i wodomierze, tak jak inne urządzenia zliczające stosowane do rozliczeń, podlegają rygorystycznym normom przy produkcji i legalizacji. Według obecnie obowiązujących przepisów wymagana jest legalizacja ponowna wykonywana co 5 lat. W przypadku urządzeń mechanicznych koszt legalizacji ponownej ze względu na konieczność wykonania wielu napraw i regulacji urządzeń staje się na tyle wysoki, że w wielu przypadkach nieopłacalny. Często korzystniej wypada wymiana ich na nowe.

Urządzenia ultradźwiękowe, nie posiadające żadnych ruchomych elementów, znacznie rzadziej ulegają rozregulowaniu. Dzięki temu bez większych problemów „przechodzą” legalizację ponowną. Oprócz tego liczniki statyczne ze względu na dużą dokładność pomiaru w szerokim zakresie przepływów eliminują problem (i związane z nim koszty) rozliczania niedokładności (czyli braków w bilansie) sumy energii zliczanej przez liczniki z poszczególnych lokali i energii wskazanej na liczniku głównym. Z tego powodu zarządcy i administratorzy nieruchomości przy wymianach ciepłomierzy i wodomierzy coraz częściej sięgają po urządzenia ultradźwiękowe.

Koszty eksploatacyjne można dodatkowo zredukować poprzez zastosowanie systemu zdalnego odczytu.

Firma Kamstrup oferuje zarówno mieszkaniowe ciepłomierze, jak i wodomierze ultradźwiękowe, wyróżniające się maksymalną funkcjonalnością.

Ciepłomierze ultradźwiękowe typu Multical® 303 są trwałe i niezawodne. Standardowe wymiary montażowe pozwalają na prostą wymianę w istniejących instalacjach. Ciepłomierz Multical® 303 jest wyposażony w programowalny rejestr danych, w którym przechowywane są dane roczne, miesięczne, dobowe, godzinowe i minutowe. Należy tylko zdecydować, które dane chcemy otrzymywać, w jakich odstępach czasowych. W rezultacie będziemy otrzymywać różnorodne dane do celów rozliczeniowych, diagnostycznych oraz do zwiększania efektywności energetycznej. Dzięki temu będzie można efektywnie analizować i diagnozować swoją instalację w celu szybszej identyfikacji profili obciążenia, błędów i niespójności. Standardowo zapisywane są dane z ostatnich 1400 godzin, 460 dni, 36 miesięcy i 20 lat.

Ciepłomierz Multical® 303 jest zasilany bateriami A-cell zapewniającymi nawet do 16 lat żywotności przy dwóch bateriach (do 10 lat przy jednej baterii).

Ciepłomierz Multical® 303 poddano kompleksowym badaniom typu tak, aby zapewnić niezawodny ciepłomierz o długoterminowej dokładności do zastosowań mieszkaniowych.

• Zatwierdzenie licznika ciepła (MID, EN1434) DK-0200-MI004-045
• Zatwierdzenie licznika chłodu (BEK-1178, EN1434) TS 27.02 015
• Stopień ochrony IP65 (przelicznik) i IP68 (przetwornik przepływu i czujnik temperatury)
• Licznik i akcesoria mają zatwierdzenie PN16 i PN25

Wodomierze ultradźwiękowe Multical®21 to liczniki najnowszej generacji, oparte na ultradźwiękowej metodzie pomiaru. Zapewniają bardzo dokładny pomiar (już od 2l/h) przez wiele lat. Ze względu na brak części ruchomych charakteryzują się brakiem zużycia, długą żywotnością i odpornością na zanieczyszczenia. Standardowa bateria zapewnia pracę wodomierza nawet do 16 lat. Liczniki są absolutnie odporne na działanie magnesów neodymowych oraz na inne próby zafałszowania wskazań.

Wbudowany nadajnik radiowy (Wireless M-Bus) lub tradycyjny przewodowy M-Bus pracujące w znormalizowanym protokole (EN 13757) pozwalają na szybki i bezbłędny zdalny odczyt licznika.

MULTICAL®21 posiada rozbudowane rejestry pamięci – 36 rejestrów miesięcznych i 460 rejestrów dobowych. W rejestrach tych przechowywane są dane dotyczące wskazań licznika, wielkości przepływów wstecznych, przepływów maksymalnych i minimalnych czy czasu pracy. Ponadto wodomierz rejestruje minimalne i maksymalne temperatury wody oraz otoczenia licznika, wykrywa i rejestruje różnego rodzaju awarie instalacji (przeciek, pęknięcie rury, przepływ wsteczny, suchy wodomierz czy próba jego otwarcia) wraz z datą ich pojawienia się i stanem licznika na moment wystąpienia awarii. Pozwala to na zebranie dokładnych danych i przeprowadzenie analizy zużycia wody i pracy sieci wodociągowej. Wodomierz rejestruje wielkość przepływu wstecznego w niezależnym rejestrze, dzięki czemu pojawienie się przepływu wstecznego nie ma wpływu na stan głównego liczydła (w przypadku wodomierzy mechanicznych przepływ wsteczny często „cofa” wskazanie licznika).

Rozbudowane rejestry pamięci, w które są wyposażone wszystkie wodomierze i ciepłomierze Kamstrup są niezbędnym narzędziem do analizy pracy urządzenia. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek sytuacji spornych analiza zapisanych w licznikach danych pozwala na szybkie i jednoznaczne zdiagnozowanie problemu. Wielu użytkowników traktuje rejestry pamięci jako podstawowe źródło informacji na temat pracy liczników, rozbioru wody czy ciepła, czy też prób niepowołanych ingerencji.

Dane z wodomierzy i ciepłomierzy Kamstrup można odczytywać zdalnie bez konieczności wchodzenia do mieszkań czy budynków, w których są zainstalowane. System odczytu radiowego w standardzie Wireless M-Bus lub przewodowy M-Bus gwarantuje pewność i bezpieczeństwo danych oraz oszczędność czasu i pieniędzy.

Wireless M-Bus to prosty i szybki zdalny odczyt ciepłomierzy i wodomierzy w budynkach wielorodzinnych, który zapewnia:

• Błyskawiczny, bezbłędny, odczyt radiowy - 200 liczników w 10-15 minut
• Najniższe koszty inwestycyjne i eksploatacyjne - czytnik z oprogramowaniem za 1500zł netto
• Jednoczesny odczyt danych bieżących i danych billingowych z ostatniego dnia zakończonego miesiąca
• Bezpieczeństwo odczytywanych danych (kodowanie AES 128)
• Proste oprogramowanie w jęz polskim
• Standard Wireless M-Bus tryb C (EN13757-4)

System służy do odczytu zarówno wielu liczników zainstalowanych w jednym budynku, jak i pojedynczych liczników zainstalowanych w różnych obiektach – czytnik jest dostępny w wersji z anteną wewnętrzną (system obchodowy) oraz z zewnętrzną, magnetyczną anteną samochodową (system objazdowy).

Moduł Wireless M-Bus wysyła paczkę danych odczytowych z licznika drogą radiową w wolnym od opłat paśmie 868MHz. Dane te są odbierane przez czytnik. Każdy licznik jest tworzony w programie automatycznie na podstawie jego numeru. Program umożliwia tworzenie tras odczytowych, co zapewnia szybki odczyt od kilkudziesięciu do kilku tysięcy liczników.

W najprostszej formie system Wireless M-Bus składa się z liczników Kamstrup (np. ciepłomierzy MULTICAL® 303 i wodomierzy Multical®21) wyposażonych w moduł radiowy, czytnika USB Meter Reader oraz bezpłatnego programu do odczytu i konfiguracji na PC.

Czytnik może być zasilany z baterii dołączonej do zestawu z wejściem USB lub z dowolnego zasilacza typu USB. Odczytane dane przesyłane są automatycznie po podłączeniu czytnika do komputera.

System Wireless M-Bus z czytnikiem USB jest najtańszym rozwiązaniem na rynku. Koszt podstawowego czytnika z wbudowaną anteną wewnętrzną i zasilaczem USB wynosi 1500 zł netto, program jest bezpłatny. Koszty eksploatacji są minimalne – Wireless M-Bus tryb C nie skraca czasu żywotności baterii ciepłomierzy Multical®303 i wodomierzy Multical®21. W prosty sposób i niewielkim nakładem finansowym system można rozbudować do wersji w pełni automatycznej pozwalającej na odczyt danych bezpośrednio do komputera.

Jeszcze większą funkcjonalność zapewnia system odczytu do smartfona – READy. Więcej na temat systemu READy można przeczytać tutaj: https://www.kamstrup.com/pl-pl/products-and-solutions/meter-reading/drive-by-meter-reading/ready-drive-by

Podsumujmy: Całkowity koszt zakupu i eksploatacji liczników ultradźwiękowych jest dużo niższy w zestawieniu z urządzeniami mechanicznymi. Licznik statyczny jest dokładniejszy w porównaniu ze skrzydełkowym w całym zakresie pomiarowym, niezależnie od pozycji montażu. Jest również mniej podatny na zanieczyszczenia. Urządzenia ultradźwiękowe są odporne na nieuprawnioną ingerencję z zewnątrz. Prosta i tania legalizacja, brak konieczności wymiany baterii i zdalny odczyt czynią te urządzenia najtańszymi pod względem eksploatacji.

***

Firma Kamstrup jest wiodącym w świecie producentem rozwiązań systemowych inteligentnego pomiaru zużycia ciepła, chłodu, wody oraz energii elektrycznej. Nasze produkty i rozwiązania są tworzone i udoskonalane od 1946 roku. Dzięki naszej pozycji lidera, fachowej wiedzy oraz pasji w działaniu zawsze myślimy z wyprzedzeniem, poszukując nowych, najlepszych rozwiązań dla naszych Klientów.

Więcej informacji znajdziecie Państwo na stronie internetowej www.kamstrup.pl