1 lipca wejdzie w życie nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego
Nowelizacja ma usprawnić przebieg postępowań sądowych. Fot. Pixabay
Prawnicy nie są przekonani, czy ostatnia nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wpłynie na zmianę dynamiki procesu cywilnego. Może pomóc, ale nie jest to remedium na bolączki, z których największą jest brak sędziów i odpowiedniej obsady, zaplecza wspomagającego pracę sędziego, czyli asystentów i pracowników sekretariatów.
Zobacz także
Redakcja news Ceny mieszkań w końcu wyhamują?
Deweloperzy nabrali rozpędu – w I kw. 2024 na rynku pierwotnym rozpoczęto budowę około 42 tys. lokali. To jest najlepszy wynik od 20 lat. Główny ekonomista Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa (PZPB)...
Deweloperzy nabrali rozpędu – w I kw. 2024 na rynku pierwotnym rozpoczęto budowę około 42 tys. lokali. To jest najlepszy wynik od 20 lat. Główny ekonomista Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa (PZPB) Damian Kaźmierczak jest zdania, że rosnąca podaż mieszkań znacząco ograniczy wzrost ich cen.
Redakcja news Populacja Polski maleje
Zła sytuacja demograficzna to nie jest jakaś wydumana teoria, to jest rzeczywistość. Wprawdzie rządzący starają się stwarzać warunki sprzyjające powiększaniu polskich rodzin, jednak trudno mówić, aby proponowane...
Zła sytuacja demograficzna to nie jest jakaś wydumana teoria, to jest rzeczywistość. Wprawdzie rządzący starają się stwarzać warunki sprzyjające powiększaniu polskich rodzin, jednak trudno mówić, aby proponowane działania przynosiły spektakularne efekty. Z roku na rok ludność Polski się kurczy – więcej osób umiera, niż się rodzi.
Redakcja news Drożej we wspólnotach i spółdzielniach
W drugiej połowie 2024 r. nadal ceny energii będą zamrożone. Maksymalna cena energii elektrycznej dla gospodarstw domowych wyniesie 500 zł za MWh.
W drugiej połowie 2024 r. nadal ceny energii będą zamrożone. Maksymalna cena energii elektrycznej dla gospodarstw domowych wyniesie 500 zł za MWh.
Prawnicy wskazują, że uchwalona w marcu nowelizacja może nie przyczynić się do przyspieszenia postępowań cywilnych i gospodarczych, co miało być jej głównym celem. Przepisy, które zaczną obowiązywać od 1 lipca 2023 roku wprowadzą jednak wiele rozwiązań, które mogą usprawnić ich przebieg.
Obecnie czas oczekiwania na wyznaczenie pierwszej rozprawy po wniesieniu powództwa – niezależnie od tego, jaki to rodzaj powództwa – jest bardzo długi, choć zależy od tego, gdzie składany jest pozew. W Warszawie oczekiwanie na pierwszą rozprawę w sprawach gospodarczych może wynieść nawet rok, nie mówiąc o zakończeniu procesu, który może trwać nawet do pięciu lat w pierwszej instancji. To wypaczenie celu procedury, która powinna być szybka, sprawna i zapewniać przedsiębiorcom możliwość prowadzenia normalnej działalności gospodarczej.
Co obejmuje nowelizacja
W marcu 2023 roku Sejm uchwalił, a prezydent podpisał przygotowaną w Ministerstwie Sprawiedliwości kompleksową nowelizację Kodeksu postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, której głównym celem jest przyspieszenie i usprawnienie postępowań sądowych w sprawach cywilnych i gospodarczych. Nowelizacja obejmuje ponad sto zmian, które dotyczą m.in. ułatwienia stronom i pełnomocnikom kontaktu z sądem oraz nowych rozwiązań dotyczących planowania rozprawy i dokonywania przez sąd niezbędnych pouczeń. Większość jej zapisów ma wejść w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia, czyli 1 lipca 2023 roku.
Może Cię zainteresuje: Nowelizacja Kodeksu pracy wchodzi w życie
Nowe przepisy będą dotyczyły także postępowań, które rozpoczęły się przed ich wejściem w życie i które są w toku. Będzie to szczególnie istotne dla pełnomocników procesowych, czyli adwokatów i radców prawnych, ponieważ nowelizacja nakłada na nich nieco większe obowiązki i rygory właśnie w celu utrzymania w ryzach całej procedury. W praktyce radców i adwokatów będą musiały pojawić się nowe przyzwyczajenia, aby ich pismom procesowym był nadawany bieg, a wnioski dowodowe były rozpoznawane, a nie pomijane przez sądy.
Większe obowiązki pełnomocników
Zgodnie z uchwaloną nowelizacją pismo wnoszone przez pełnomocnika będzie musiało zawierać wyodrębnione oświadczenia, twierdzenia oraz wnioski, w tym wnioski dowodowe. Dodatkowo, jeżeli pismo będzie zawierało uzasadnienie, wnioski dowodowe zgłoszone tylko w tym uzasadnieniu nie wywołają skutków, jakie ustawa wiąże ze zgłoszeniem ich przez stronę. Eksperci wskazują, że ten przepis znacznie zwiększa rygor treści pism procesowych, choć dla wielu pełnomocników będzie po prostu usankcjonowaniem ich dotychczasowej praktyki. Natomiast w ocenie ustawodawcy to rozwiązanie ma prowadzić do zapewnienia przejrzystości pism wnoszonych przez pełnomocników i usprawnić przebieg postępowań.
W pewnym sensie przyspieszy to też pracę sędziego. Jeżeli sędzia ma w jednym miejscu zebrane wszystkie wnioski dowodowe, to łatwiej jest mu się z nimi zapoznać, nie musi ich szukać w treści pisma procesowego, jak miało to miejsce do tej pory. Zmianę tę prawnicy oceniają bardzo dobrze.
Wyłączenie sędziego
Nowe przepisy poszerzą także katalog niedopuszczalnych wniosków o wyłączenie sędziego. Nie będzie to możliwe np. w sytuacji, gdy sędziowie ci nie będą w żaden sposób zaangażowani w prowadzenie danej sprawy. Ma to ukrócić praktykę masowego składania wniosków o wyłączenie wszystkich sędziów danego wydziału czy nawet całego sądu ze sprawy, co blokowało na pewien czas prowadzone postępowanie.
Może Cię zainteresuje: Unijna dyrektywa CSRD: nowe obowiązki raportowania dla firm
W obecnej nowelizacji planowane są zmiany w zakresie postępowania przygotowawczego. W sytuacji, w której strony nie doszły do ugody, a przedstawiony przez nie materiał dowodowy wystarcza na rozstrzygnięcie, sędzia będzie mógł wydać wyrok w ramach posiedzenia przygotowawczego. Strona ma prawo i obowiązek stawić się na posiedzeniu. Jeżeli z tego zrezygnuje, na własne życzenie traci prawo głosu. To istotna zmiana, bo teraz sędzia musi wydać wyrok na rozprawie, na którą czeka się wiele miesięcy.
Odciążenie sądów okręgowych
Kolejny istotny cel nowelizacji to próba odciążenia sądów okręgowych. Temu ma służyć m.in. ustalona na okres pięciu lat wyłączna właściwość sądu w miejscu zamieszkania powoda w tzw. sprawach frankowych. Dziś kredytobiorcy zgłaszają się głównie do Sądu Okręgowego w Warszawie i innych dużych sądów okręgowych. Druga kwestia to pierwsza od kilkunastu lat zmiana wartości przedmiotu sporu, decydująca o właściwości rzeczowej sądów okręgowych. Po nowelizacji będą one rozpoznawały sprawy o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przekracza 100 tys. zł (przed zmianą przepisów było to 75 tys. zł).
Eksperci oceniają, że ustawodawca słusznie dokonał tej zmiany, ponieważ ceny za produkty i usługi rosną. 75 tys. zł to już nie jest wystarczająca kwota, która pozwala na pozyskanie droższych usług czy kupienie droższych produktów, a sądy okręgowe są ewidentnie przeładowane różnego rodzaju drobniejszymi sprawami. Teraz z kolei sądy rejonowe zostaną nieco bardziej dociążone, co też może mieć wpływ na szybkość rozpoznawania spraw.
Może Cię zainteresuje: Korzyści z fotowoltaiki na dachu tylko dla wspólnoty
Ochrona konsumentów
Nowelizacja przepisów wprowadzi także zupełnie nowe postępowanie z udziałem konsumentów, co ma wzmocnić ich pozycję w procesach z przedsiębiorcami. Obecnie konsument jest słabszą stroną procesu, musi się mierzyć z szeregiem problemów w dochodzeniu swoich praw, chociażby pozywać przedsiębiorcę przed sąd właściwy miejscowo dla siedziby przedsiębiorcy. Teraz to się zmieni. Konsument będzie mógł pozwać przedsiębiorcę – i być też pozwanym przez przedsiębiorcę – przed sąd właściwy dla jego miejsca zamieszkania. Ograniczy to koszty, podróże, czas konsumentów i zwiększy ich prawo do ochrony. Będzie to dotyczyło również spraw, kiedy konsument pozwie przedsiębiorcę już nieprowadzącego działalności.
Mimo korzystnych zmian, uchwalona nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego niekoniecznie przyczyni się do przyspieszenia postępowań sądowych. Nie rozwiązuje ona głównego problemu, który wpływa na opóźnienia, czyli braków kadrowych w polskich sądach. Największą bolączką jest brak sędziów oraz odpowiedniej obsady, zaplecza wspomagającego pracę sędziego, czyli zarówno asystentów sędziego, jak i pracowników sekretariatów. Sędziowie są obłożeni bardzo dużą liczbą spraw i muszą sobie radzić z ich coraz większym napływem.
Źródło: Newseria Biznes