Rosnące koszty życia powodują coraz większą presję na wzrost wynagrodzeń

Wśród największych ryzyk na kolejne dwa lata inflacja znalazła się na siódmym, a spowolnienie ekonomiczne na dziewiątym miejscu. Jednak większe obawy budzi polaryzacja społeczna. Została ona sklasyfikowana przez globalnych ekspertów ds. ryzyka, decydentów i liderów biznesu na trzeciej pozycji. Z kolei wśród wyzwań na następną dekadę zajmuje dziewiąte miejsce. Na siódmej pozycji znalazła się niekontrolowana imigracja.

Eksperci podkreślają, że z lokalnej perspektywy wszystkie polskie, unikalne ryzyka znajdują odzwierciedlenie w tych globalnych. Poza Węgrami, Polska jest państwem UE, które ciągle ma bardzo wysoką inflację. Należy pamiętać, że w 2024 roku inflacja na poziomie 6-proc., czy niższa, wcale nie musi być pewna, ponieważ rząd nadal w pewnej strefie administruje cenami i wpływa na ich wysokość. Chodzi przede wszystkim o VAT na żywność i ceny energii. Dlatego cały czas istnieje tu duże zagrożenie.

Ryzyka inflacyjne

W Polsce szczyt inflacji przypadł na luty 2023 roku, kiedy przyspieszyła ona do 18,4 proc. (najwyższy odczyt od grudnia 1996 roku). Według prognoz banku centralnego w tym roku ma wynieść 4,6 proc., jednak wielu ekonomistów sceptycznie podchodzi do takiego scenariusza, prognozując na ten rok inflację zbliżoną do 6 proc.

Może Cię zainteresuje: Do 20 lutego 2024 trzeba wybrać formę opodatkowania

Ryzykiem ściśle powiązanym z inflacją jest sytuacja na rynku pracy, wzrost kosztów życia i presja na wzrost wynagrodzeń. Według prognozy opublikowanej pod koniec grudnia 2023 roku przez Polski Instytut Ekonomiczny, w 2024 roku tempo wzrostu wynagrodzeń utrzyma się na dwucyfrowym poziomie i wyniesie średnio 10,3 proc.

Przejrzyste zarobki

W kontekście biznesu jednym z większych wyzwań w 2024 roku będzie też wdrażanie unijnej dyrektywy (UE) 2023/970 dotyczącej transparentności wynagrodzeń. Zakłada ona, że firmy będą zobowiązane do ujawniania pracownikom informacji, które ułatwią im porównywanie obowiązujących zarobków i identyfikację ewentualnych różnic.

Polacy oswoili się już z zamiarem ujawniania wysokości wynagrodzeń w ogłoszeniach o pracę. Wciąż niewiele wiadomo jednak o tym, jakie obowiązki dla pracodawców wprowadzi ta dyrektywa. Najbardziej istotny to właśnie zapewnienie pracownikom dostępu do informacji o wynagrodzeniach osób zatrudnionych, wykonujących podobną lub taką samą pracę.

Wyzwaniem dla polskich firm będzie także zmierzenie się z problemem różnic w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn. Trzeba pamiętać, że dyrektywa wymaga, aby różnice były nie wyższe niż 5 proc. Wszyscy pracodawcy będą musieli się do tego dostosować, wdrożyć procedury zarządzania tym zjawiskiem, przygotować sposoby liczenia i negocjacji ze związkami, a także informowania pracowników o poziomie luki płacowej.

Zmiany demograficzne

Eksperci wskazują, że wśród głównych ryzyk dla rynku pracy i gospodarki w ogóle – szczególnie w perspektywie długoterminowej – jest demografia, czyli starzejące się społeczeństwo i związane z tym zagrożenia dla systemu emerytalnego. Według danych GUS w Polsce udział seniorów w wieku 60+ w ogóle ludności na koniec 2020 roku wynosił 25,6 proc. (o 10 pkt proc. więcej niż w 1989 roku). W liczbach bezwzględnych to 9,8 mln osób. Zgodnie z prognozą, na koniec tej dekady liczba ma wzrosnąć do 10,8 mln, a w 2050 roku – do 13,7 mln. Oznacza to, że w połowie obecnej dekady osoby w wieku 60+ będą stanowić już 40 proc. polskiego społeczeństwa (GUS, „Sytuacja osób starszych w Polsce w 2020 roku”).

Może Cię zainteresuje:  Kolejna podwyżka płacy minimalnej

Te niekorzystne trendy demograficzne będą mieć wpływ na wysokość przyszłych emerytur i stopniowe ubożenie polskiego społeczeństwa, które w dodatku w większym stopniu będzie dotyczyć kobiet.

Szacuje się, że do 2060 roku na każdą setkę pracujących Polaków będzie przypadać już średnio 68 seniorów. W efekcie tzw. stopa zastąpienia – czyli procent przeciętnego wynagrodzenia, jakie otrzymuje nowy emeryt – spadnie do 24 proc. Dla porównania jeszcze w 2016 roku wynosiła ona ok. 60 proc. (dane za Instytutem Badań Strukturalnych).

Niskie bezrobocie

Według Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej na koniec grudnia 2023 roku stopa bezrobocia rejestrowanego w Polsce wyniosła 5,1 proc. i rok do roku obniżyła się o 0,1 pkt proc. Wciąż utrzymuje się na jednym z najniższych poziomów w całej UE, zajmując drugie miejsce za Maltą. Liczona metodologią Eurostatu stopa bezrobocia w październiku 2023 roku wyniosła w Polsce 2,8 proc. wobec 6 proc. w całej Unii Europejskiej i 6,5 proc. w strefie euro.

Niskie bezrobocie najczęściej oznacza, że rynek pracy ma problemy. W Polsce bezpośrednio przekłada się to na fakt, że wiele sektorów cierpi na niedobór pracowników. W branży IT czy sektorze usług wspólnych jest ciągły popyt, a trzeba też pamiętać, że są to sektory, które ciągną gospodarkę i są ważne w skali makro.

Może Cię zainteresuje: Zamrożenie cen prądu w 2024 roku

Prognozy „Global Risks Report”

Tegoroczny „Global Risks Report”, opracowany przez Światowe Forum Ekonomiczne we współpracy z Zurich Insurance Group i Marsh McLennan, opiera się na opiniach ponad 1,4 tys. globalnych ekspertów ds. ryzyka, decydentów i kilku tysięcy liderów biznesu. Jest przeglądem krótko- i długoterminowych globalnych zagrożeń i przeszkód na drodze postępu w rozwoju ludzkości, który ma umożliwić ich lepsze zrozumienie i budowanie odporności na te ryzyka.

Z publikacji wynika, że prognozy na najbliższą przyszłość są gorsze, a obawy na 2024 rok zostały zdominowane przez zagrożenia związane z dezinformacją, ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi i polaryzacją społeczną. Eksperci zwrócili uwagę, że to będzie rok wyborów, które mogą zachwiać sytuacją polityczną w wielu krajach na świecie. Dostrzegają też rosnące zagrożenie wynikające z konfliktów zbrojnych – w ich ocenie będzie to jeden z pięciu największych problemów dla świata w perspektywie kolejnych dwóch lat. Przewidują też, że będą się one charakteryzować utrzymującą się niepewnością gospodarczą i rosnącymi podziałami. W kontekście gospodarki i biznesu za najważniejsze zostały uznane zagrożenia związane z cyberbezpieczeństwem, w tym z rozwojem AI, w połączeniu z inflacją, wymuszoną migracją i perturbacjami w łańcuchach dostaw.

Długoterminowe prognozy dla świata po raz kolejny zostały zaś zdominowane przez klimat i środowisko. Z tegorocznego „Global Risks Report” wynika, że ekstremalne zjawiska pogodowe, utrata różnorodności biologicznej i załamanie ekosystemów, niedobory zasobów naturalnych i zanieczyszczenie środowiska stanowią 5 z 10 najpoważniejszych zagrożeń dla ludzkości w ciągu następnej dekady.

Źródło: Newseria Biznes