Przeglądy systemu ochrony przeciwpożarowej

Pomiędzy wymienionymi wyżej przepisami jest zauważalna korelacja, wzajemnie się przywołują. Chodzi o normalizację zawartą w samym Prawie budowlanym, jak też w przepisach techniczno-budowlanych, tj. rozporządzenia Ministra Infrastruktury  z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, w którym jednym z największych działów jest normalizacja dotycząca bezpieczeństwa pożarowego. Z drugiej strony, chodzi również o przepisy ustawy o ochronie przeciwpożarowej i przepisy wykonawcze, w tym rozporządzenia MSWiA z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów i terenów.

O jakie strefy pożarowe chodzi? 

Każdy obiekt budowlany, w tym budynek, musi spełniać normatywne wymagania pożarowe dla określonego przeznaczenia i określonej strefy pożarowej.

Według cytowanych przepisów techniczno-budowlanych (rozporządzenie z 12 kwietnia 2002 r.) budynki (a także ich części), stanowiące odrębne strefy pożarowe dzieli się na:

• mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej charakteryzowane kategorią zagrożenia ludzi, określane jako ZL,
• produkcyjne i magazynowe, określane jako PM,
• inwentarskie (służące do hodowli inwentarza), określane jako IN.

Budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefy pożarowe (określane jako ZL), zalicza się do jednej lub do kilku z następujących kategorii zagrożenia ludzi:

• ZL I – zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób niebędących ich stałymi użytkownikami, a nieprzeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się;
• ZL II – przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, takie jak szpitale, żłobki, przedszkola, poradnie, domy dla osób starszych;
• ZL III – przeznaczone do użyteczności publicznej, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II, np. szkoły;
• ZL IV – przeznaczone na cele mieszkalne;
• ZL V – przeznaczone na cele zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II, np. hostele.

Normy bezpieczeństwa pożarowego według przepisów techniczno-budowlanych

Strefę pożarową stanowi budynek albo jego część oddzielona od innych budynków lub innych części budynku elementami oddzielenia przeciwpożarowego (por. §232 ust. 4 rozporządzenia), bądź też pasami wolnego terenu o szerokości nie mniejszej niż dopuszczalne odległości od innych budynków (por. §271 ust. 1–7).

Przy czym, częścią budynku z określoną strefą jest także jego kondygnacja, jeżeli klatki schodowe i szyby dźwigowe w tym budynku spełniają co najmniej wymagania normowe rozporządzenia dla klatek schodowych.

Jeśli w danym budynku występuje kilka różnych stref pożarowych, to według cytowanych norm powinny one spełniać wymagania określone dla każdej z tych kategorii stref. W normalizacji wymagań pożarowych ustalono odpowiednie klasy odporności pożarowej (5 klas), czemu towarzyszy ustalenie dla poszczególnych elementów budynku przyporządkowanie klas odporności ogniowej.

Szczególnie wysokie wymagania przepisy techniczno-budowlane stawiają przed budynkami zaliczonymi do strefy pożarowej ZL I, ZL II, ZL III, V, w tym przed budynkami wysokimi i wysokościowymi.

Co do okładziny zewnętrznej budynku normy mówią, że:

• w ścianach zewnętrznych budynku ZL II dopuszcza się zastosowanie izolacji cieplnej palnej, jeżeli osłaniająca ją od wewnątrz okładzina jest niepalna i ma odpowiednią klasę odporności ogniowej;
• w budynku, na wysokości powyżej 25 m od poziomu terenu, okładzina elewacyjna i jej zamocowanie mechaniczne, a także izolacja cieplna ściany zewnętrznej, powinny być wykonane z materiałów niepalnych;
• elementy okładzin elewacyjnych powinny być mocowane do konstrukcji budynku w sposób uniemożliwiający ich odpadanie w przypadku pożaru w czasie krótszym niż wynikający z normy dla ściany zewnętrznej (§216 ust. 1 rozporządzenia), odpowiednio do klasy odporności pożarowej takiego budynku.

Wyjątkowo normy dopuszczają nadal ocieplenie ściany zewnętrznej budynku mieszkalnego, wzniesionego przed dniem 1 kwietnia 1995 r., o wysokości do 11 kondygnacji włącznie, z użyciem samogasnącego polistyrenu spienionego, ale w sposób zapewniający nierozprzestrzenianie ognia.

Według norm, dotyczących oddzielenia pożarowego:

• ściany i stropy stanowiące elementy oddzielenia przeciwpożarowego budynku powinny być wykonane z materiałów niepalnych, a występujące w nich otwory – powinny być obudowane przedsionkami przeciwpożarowymi lub zamykane za pomocą drzwi przeciwpożarowych bądź innego zamknięcia przeciwpożarowego;
• w ścianie oddzielenia przeciwpożarowego łączna powierzchnia otworów, o których mowa w ust. 1, nie powinna przekraczać 15% powierzchni ściany, a w stropie oddzielenia przeciwpożarowego – 0,5% powierzchni stropu;
• ograniczenia powyższego nie stosuje się do otworów w ścianach oddzielenia przeciwpożarowego w garażu, które znajdują się na drogach manewrowych;
• ścianę oddzielenia przeciwpożarowego należy wznosić na własnym fundamencie lub na stropie, opartym na konstrukcji nośnej o klasie odporności ogniowej nie niższej od wymaganej odporności ogniowej tej ściany.

W sprawie drogi ewakuacyjnej normy ustalają m.in.:

• w pomieszczeniach budynku, od najdalszego miejsca, w którym może przebywać człowiek, do wyjścia ewakuacyjnego na drogę ewakuacyjną lub do innej strefy pożarowej albo na zewnątrz, powinno być przejście ewakuacyjne, o długości nieprzekraczającej:

• w strefach ZL – 40 m;
• w strefach PM o gęstości obciążenia ogniowego > 500 MJ/m2 w budynku o więcej niż jednej kondygnacji nadziemnej – 75 m;
• w strefach, o obciążeniu ogniowym do 500 MJ/m2, w budynku o więcej niż jednej kondygnacji nadziemnej oraz w strefach pożarowych PM w budynku o jednej kondygnacji nadziemnej bez względu na wielkość obciążenia ogniowego – 100 m.

Normatywnie, pomieszczenie powinno mieć co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne oddalone od siebie o min 5 m, gdy jest:

• przeznaczone do jednoczesnego przebywania w nim > 50 osób, a w strefie pożarowej ZL II > 30 osób;
• w strefie ZL, a jego powierzchnia > 300 m2;
• w strefie PM o gęstości obciążenia ogniowego > 500 MJ/m2, oraz gdy jego powierzchnia > 300 m2;
• w strefie PM o gęstości obciążenia ogniowego do 500 MJ/m2, oraz gdy jego powierzchnia > 1000 m2;
• zagrożone wybuchem, oraz gdy jego powierzchnia przekracza 100 m2.

Szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób, mogących przebywać jednocześnie na danej kondygnacji budynku, przyjmując co najmniej 0,6 m na 100 osób, lecz nie mniej niż 1,4 m. Przy czym dopuszcza się zmniejszenie szerokości poziomej drogi ewakuacyjnej do 1,2 m, jeżeli jest ona przeznaczona do ewakuacji nie więcej niż 20 osób.

Normatywne wymagania pożarowe dla klatek schodowych:

• klatki schodowe przeznaczone do ewakuacji ze strefy pożarowej:

• ZL II w budynku niskim (N),
• ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V w budynku średniowysokim (SW),
• PM o gęstości obciążenia ogniowego > 500 MJ/m2 lub zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem w budynku niskim (N) bądź średniowysokim (SW) – powinny być obudowane i zamykane drzwiami dymoszczelnymi oraz wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu, uruchamiane samoczynnie za pomocą systemu wykrywania dymu;

• w budynku wysokim (W) i wysokościowym (WW), powinna być zapewniona możliwość ewakuacji do co minimum dwóch klatek schodowych, obudowanych i oddzielonych od poziomych dróg komunikacyjnych [lub ewakuacyjnych] oraz pomieszczeń, przedsionkiem przeciwpożarowym, odpowiadającym wymaganiom normowym;
• klatki schodowe i przedsionki przeciwpożarowe, stanowiące drogę ewakuacyjną w budynku wysokim (W) (dla stref pożarowych innych niż ZL IV i PM) oraz w budynku wysokościowym (WW), powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające ich zadymieniu;
• klatki schodowe i przedsionki przeciwpożarowe, stanowiące drogę ewakuacyjną w budynku wysokim (W) dla strefy pożarowej PM, powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub samoczynne urządzenia oddymiające uruchamiane za pomocą systemu wykrywania dymu;
• prowadzenie ewakuacji tylko do jednej klatki schodowej dopuszczalne w przypadku:

• budynku wysokiego (W) niezawierającego strefy pożarowej ZL II, jeżeli powierzchnia wewnętrzna kondygnacji nie przekracza 750 m2;
• strefy pożarowej ZL IV, jeżeli łączna powierzchnia wewnętrzna mieszkań na kondygnacji lub jej części nie przekracza 750 m2;

• w budynku wysokim (W) i wysokościowym (WW) dopuszcza się wykonywanie klatek schodowych, stanowiących drogę ewakuacyjną wyłącznie dla stref pożarowych ZL IV, bez przedsionków oddzielających je od poziomych dróg komunikacji ogólnej, jeżeli:

• każde mieszkanie lub pomieszczenie jest oddzielone od poziomej drogi komunikacji ogólnej drzwiami o klasie odporności ogniowej co najmniej E I 30;
• klatki schodowe są zamykane drzwiami dymoszczelnymi;
• klatki schodowe są wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub w samoczynne urządzenia oddymiające uruchamiane za pomocą systemu wykrywania dymu.

W budynku średniowysokim (SW) i wyższym, w strefie pożarowej ZL V, drzwi z pomieszczeń, z wyjątkiem higieniczno-sanitarnych, prowadzące na drogi komunikacji ogólnej, powinny mieć odpowiednią klasę odporności ogniowej.

Normatywne rozwiązania zabezpieczające przed zadymieniem poziomych dróg ewakuacyjnych:

• w budynku wysokim (W) i wysokościowym (WW) (w strefach innych niż ZL IV) należy stosować rozwiązania techniczno-budowlane zabezpieczające przed zadymieniem poziomych dróg ewakuacyjnych;
• w krytym ciągu pieszym (pasażu), do którego przylegają lokale handlowe i usługowe, oraz w przekrytym dziedzińcu wewnętrznym, należy stosować rozwiązania techniczno-budowlane zabezpieczające przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych;
• w podziemnej kondygnacji budynku, w której znajduje się pomieszczenie przeznaczone dla ponad 100 osób, oraz budowli podziemnej z takim pomieszczeniem, należy stosować rozwiązania techniczno-budowlane zapewniające usuwanie dymu z tego pomieszczenia i z dróg ewakuacyjnych.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!