Bezpieczeństwo i ewakuacja osób z niepełnosprawnościami

Wśród uczestników kwietniowej debaty o bezpieczeństwie pożarowym i ewakuacji osób z niepełnosprawnościami z budynków zorganizowanej we Wrocławiu byli eksperci m.in. Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa, Państwowej Straży Pożarnej, Stowarzyszenia Inżynierów Bezpieczeństwa Pożarowego, Fundacji Polska Bez Barier, administracji samorządowej, a także firm zajmujących się budownictwem i materiałami budowlanymi.

Główne wyzwania

Świadomość w tym zakresie jest cały czas niewielka, a stosowane rozwiązania techniczne i organizacyjne nie uwzględniają potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Eksperci wskazują na dwa główne wyzwania w tym obszarze. Proces ewakuacji takich osób zajmuje zwykle dużo więcej czasu niż w przypadku osób w pełni sprawnych. W przypadku pożaru możliwe jest zapewnienie bezpieczeństwa w budynku tylko przez krótki czas i wtedy wydłużenie procesu ewakuacji działa na niekorzyść. Ewakuacja osób z niepełnosprawnościami wymaga także interwencji i pomocy osób trzecich, współpracowników, personelu czy służb ratowniczych.

Według danych Najwyższej Izbę Kontroli w Polsce mieszka ponad 3 mln osób z niepełnosprawnościami. To osoby, które według definicji w ustawie o rehabilitacji, ukończyły 16 lat i mają orzeczenie o niepełnosprawności. Szacuje się, że wszystkich osób niepełnosprawnych jest jednak w Polsce dużo więcej – od 4 do nawet 7 mln.

Dostosowanie procedur

Ustawa z 19 lipca 2019 roku o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w artykule szóstym określa, że konieczne jest „zapewnienie osobom ze szczególnymi potrzebami możliwości ewakuacji lub ich uratowania w inny sposób”. Eksperci alarmują, że poza tym dość ogólnym przepisem, w Polsce nie ma żadnych procedur ani wytycznych, które dotyczyłyby ewakuacji takich osób w sytuacji zagrożenia, np. pożaru w budynku. Jest wiele rodzajów niepełnosprawności: osoby G/głuche, niewidome, z różnymi wrażliwościami sensorycznymi, osoby w spektrum autyzmu, osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Jeżeli osoba przykładowo porusza się na wózku, to procedury ewakuacyjne muszą przewidywać jej możliwości. W przypadku pożaru w budynku wielopiętrowym, gdy windy przestają działać, a ewakuacja odbywa się schodami, staje się to ogromnym problemem.

Może Cię zainteresuje: Nastroje na rynku nieruchomości i nastroje pośredników

Osoby z niepełnosprawnością słuchu czy osoby G/głuche mogą mieć kłopot z tym, żeby usłyszeć alarm, dodatkowo więc powinien mrugać. Systemy wspomagania słuchu powinny być skalibrowane w taki sposób, żeby nadawały również sygnały werbalne. Z kolei osoby z niepełnosprawnością wzroku powinny mieć możliwość zapoznania się z planami ewakuacji w formie dotykowej lub audio. Niezależnie od stopnia sprawności informacja o tym, w jaki sposób powinna przebiegać ewakuacja, powinna znaleźć się na przykład w deklaracji dostępności na stronie internetowej.

Bezpieczne rozwiązania

Eksperci zauważają, że różne rodzaje ograniczeń i niepełnosprawności wymagają stosowania różnych rozwiązań dotyczących bezpieczeństwa. Takich, które umożliwią dotarcie sygnału ostrzegawczego do wszystkich i które wydłużą czas dostępny na ewakuację, czyli biernych zabezpieczeń takich, jak przykładowo niepalne materiały. Osobom z niepełnosprawnością ruchu powinno się zapewnić wózki, materace lub maty ewakuacyjne, dla osób niewidomych trzeba odpowiednio oznakować kierunki dróg ewakuacyjnych, a osoby z niepełnosprawnością słuchu potrzebują odpowiednich alarmów wizualnych. Fundacja Polska Bez Barier zebrała takie wytyczne w poradniku „Dostępność. Bezpieczna ewakuacja”, który zawiera między innymi podpowiedzi rozwiązań, aspekty prawne i praktyczne oraz informacje o tym, w jaki sposób ewakuować te osoby w sytuacji zagrożenia.

Zabezpieczone z użyciem niepalnych materiałów, takich jak np. wełna skalna, powinny być także drogi ewakuacyjne, które są newralgiczne z punktu widzenia bezpieczeństwa budynków. Statystyki pokazują, że to właśnie pożary są najczęstszym zagrożeniem – od kilku lat Państwowa Straż Pożarna odnotowuje co roku ponad 10 tys. pożarów budynków wielorodzinnych i ponad 2 tys. pożarów budynków użyteczności publicznych. Należy pamiętać, że drogi ewakuacyjne to nie tylko elementy wewnątrz budynku, ale również odcinek od wyjścia z budynku do bezpiecznego miejsca zbiórki. Jeżeli droga ewakuacyjna biegnie przez różne przejścia, przejazdy lub przy ścianie zewnętrznej, to także zewnętrzne elementy budynku powinny być wykonane z materiałów niepalnych.

Może Cię zainteresuje: Reforma przestrzenna już w II kwartale

Budynki z niepalnych materiałów

Idealnym rozwiązaniem byłoby projektowanie i budowanie tylko z niepalnych materiałów, które są powszechnie dostępne na rynku. Często jednak wyzwaniem jest dopasowanie budynku do potrzeb osób niepełnosprawnych, gdzie ingerencja w samą konstrukcję jest trudna lub poza zakresem prac dostosowujących dany obiekt. Eksperci podkreślają, że ewakuacja osób z niepełnosprawnościami np. z płonącego budynku to niełatwe zadanie dla służb ratowniczych, ale problem dotyczy dużo szerszej grupy. Wolniej ewakuują się także osoby starsze, kobiety w ciąży, rodziny z małymi dziećmi albo osoby mające ograniczoną sprawność ruchową i problemy z chodzeniem po schodach.

W Polsce świadomość tego problemu jest na razie niewielka. Brakuje między innymi wytycznych odnośnie do tego, jakie warunki techniczne powinny spełniać budynki, aby ułatwiać ewakuację osób z niepełnosprawnościami. Brakuje też sprawdzonych przepisów w zakresie konstrukcji i biernego bezpieczeństwa pożarowego całego budynku. 

Zmiany następują bardzo powoli. Regulacje prawne, coraz więcej organizacji, fachowców, którzy się tym zajmują i którzy chcą wzbogacać swoją wiedzę w tym zakresie, jest postęp. Jeśli więcej osób z branży będzie się interesować powyższym tematem, i za jakiś czas stanie się to oczywistością.

Źródło: Newseria Biznes