ZRSM o nowelizacji Prawa energetycznego

Polskie Prawo energetyczne poszerza katalog podmiotów – objętych dostawą gazu według cen ustalanych w taryfie zatwierdzonej przez prezesa URE – o podmioty zużywające gaz do produkcji energii cieplnej dostarczanej do spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych oraz innych podmiotów zobowiązanych do zarządzania budynkami mieszkalnymi wielolokalowymi na cele gospodarstw domowych.

Zmiany wprowadzone ustawą z 26.01.2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu¹ nie zapewniły mieszkańcom budynków wielolokalowych ochrony przed podwyżkami cen energii cieplnej w przypadku, gdy ciepło na potrzeby gospodarstwa domowego jest dostarczane przez przedsiębiorstwa energetyczne eksploatujące kotłownie gazowe. Przyjęte rozwiązanie jest niesprawiedliwe społecznie, świadczy o nierównym traktowaniu mieszkańców budynków wielolokalowych dlatego konieczne jest podjęcie w trybie pilnym działań zmierzających do zmiany przepisów ustawy z 10.04.1997 r. – Prawo energetyczne.

Dostawa gazu do SM i WM

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne (druk sejmowy nr: 2111) ma na celu poszerzenie katalogu podmiotów objętych dostawą gazu według cen ustalanych w taryfie zatwierdzanej przez prezesa URE o podmioty, używające gaz do produkcji energii cieplnej dostarczanej do spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych i innych podmiotów zarządzających wielolokalowymi budynkami mieszkalnymi. Taryfy cen gazu zatwierdzane przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki powinny mieć zastosowanie także do podmiotów zużywających gaz do produkcji energii cieplnej w kotłowniach i ciepłowniach w zakresie dostawy ciepła na potrzeby gospodarstw domowych znajdujących się w budynkach wielolokalowych.

Wejście w życie projektu ustawy powinno mieć pozytywne skutki społeczne, ponieważ nastąpi wyrównanie różnic w cenach dostarczanej energii cieplnej z gazu do odbiorców m.in. w spółdzielniach i wspólnotach mieszkaniowych oraz zmniejszenie obciążeń finansowych mieszkańców budynków wielolokalowych.

Ponadto należy zauważyć, iż ww. projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne, jest zgodny z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13.07.2009 r., dotyczącą wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającą dyrektywę 2003/55/WE. Dyrektywa ta bowiem jako akt prawa pochodnego wiąże co do celu, pozostawiając jednak sposób realizacji danemu państwu. Celem w tym wypadku jest to, że gaz stanowiący paliwo do wytworzenia energii cieplnej na potrzeby ogrzewania lokali mieszkalnych i podgrzania wody w budynkach wielolokalowych, niezależnie od tego jaki podmiot wytwarza ciepło, jest wykorzystywany dla potrzeb gospodarstw domowych w budynkach wielolokalowych.

Powyższe znajduje także potwierdzenie w art. 3 ust. 2–3 i 11 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z 13.07. 2009 r., dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/55/WE.

Odbiorcy końcowi i ochrona taryfowa

W pełni uwzględniając odpowiednie postanowienia Traktatu, w szczególności jego art. 86, państwa członkowskie mogą w ogólnym interesie gospodarczym nałożyć na przedsiębiorstwa działające w sektorze gazu obowiązki użyteczności publicznej, które mogą odnosić się do bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa dostaw, regularności, jakości i ceny dostaw, a także ochrony środowiska, w tym również do wydajności energetycznej, energii ze źródeł odnawialnych i ochrony klimatu. Takie obowiązki muszą być jasno określone, przejrzyste, niedyskryminacyjne, weryfikowalne i gwarantować wspólnotowym przedsiębiorstwom gazowym równość dostępu do konsumentów krajowych. W odniesieniu do bezpieczeństwa dostaw, efektywności energetycznej/zarządzania popytem i realizacji celów ochrony środowiska oraz celów dotyczących energii ze źródeł odnawialnych, państwa członkowskie mogą wprowadzić także konieczność realizacji planów długoterminowych, uwzględniając, że o dostęp do systemu mogą się ubiegać strony trzecie.

Państwa członkowskie powinny przy tym podejmować odpowiednie środki w celu ochrony odbiorców końcowych, a w szczególności zapewniać odpowiednie środki ochrony odbiorców wrażliwych. Każde państwo członkowskie określa pojęcie odbiorców wrażliwych, które może odnosić się do ubóstwa energetycznego oraz m.in. do zakazu odłączania takim odbiorcom gazu w sytuacjach krytycznych. Państwa członkowskie zapewniają stosowanie praw i obowiązków dotyczących odbiorców wrażliwych.

Wdrażając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z 13.07.2009 r., dotyczącą wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającą dyrektywę 2003/55/WE, państwa członkowskie informują również KE o wszystkich środkach przyjętych w celu spełnienia obowiązków użyteczności publicznej, w tym również ochrony konsumentów i ochrony środowiska, a także o ich możliwym wpływie na konkurencję krajową i międzynarodową oraz o tym, czy takie środki wymagają odstępstwa od ww. dyrektywy. Państwa członkowskie powiadamiają następnie Komisję co dwa lata o wszelkich zmianach takich środków.

Nie można również pominąć, iż w myśl art. 107 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zgodna z rynkiem wewnętrznym jest:

• pomoc o charakterze socjalnym przyznawana indywidualnym konsumentom pod warunkiem, że jest przyznawana bez dyskryminacji związanej z pochodzeniem produktów;
• pomoc mająca na celu naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi zdarzeniami nadzwyczajnymi.

Nie powinno budzić wątpliwości, iż także obecnie na zasadzie swobody umów, wynikającej z art. 3531 KC np. spółdzielnie mieszkaniowe, zawierające umowy dzierżawy kotła gazowego od przedsiębiorstw ciepłowniczych powinny być także uprawnione do objęcia ich ochroną taryfową. Ponadto z ochrony taryfowej powinny także korzystać przedsiębiorstwa ciepłownicze, które w oparciu o zawartą umowę o zarządzanie ze spółdzielnią mieszkaniową, wykonywać będą w określonym zakresie działania jako podmioty zarządzające budynkami wielolokalowymi, które nabywają paliwa gazowe na potrzeby obsługi posiadanych kotłów czy pieców w celu wytworzenia ciepła dla mieszkańców zajmujących lokale znajdujące się w ich zarządzie.

Literatura

1. druk sejmowy nr: 2111
2. DzU z 2022 r. poz. 202