Co nowego w Orzecznictwie? Remont dachu bez zgody właścicieli | Liczenie głosów przy błędnej wysokości udziałów

Remont dachu bez zgody właścicieli

W przypadku małej wspólnoty mieszkaniowej do czynności przekraczającej zwykły zarząd konieczna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli, a w przypadku jej braku współwłaściciele, których udział wynosi co najmniej połowę mogą żądać upoważnienia sądowego do jej dokonania. Tylko konieczność wykonania czynności zachowawczej w rozumieniu art. 209 kodeksu cywilnego uprawnia każdego z właścicieli do jej wykonania bez zgody pozostałych.

W związku z tym remont dachu wymaga zgody wszystkich właścicieli lub zgody sądu w przypadku braku jednomyślności chyba, że roboty budowlane mają na celu naprawienie, choćby doraźne, dachu aby uniemożliwić zalewanie nieruchomości czy też są podejmowane z uwagi na zagrożenie życia i zdrowia ludzi lub bezpieczeństwo mienia - wynika z wyroku Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie.

Wspólnota mieszkaniowa wystąpiła o zasądzenie od pozwanych właścicieli lokali w małej wspólnocie mieszkaniowej przypadających na nich kosztów remontu dachu. Sąd jednak uznał, że powództwo nie jest zasadne. Za remont dachu budynku stanowiącego współwłasność powinni zapłacić współwłaściciele nieruchomości w częściach odpowiadających wysokości ich udziałów we współwłasności.

Stanowi o tym przepis art. 207 k.c., zgodnie z którym pożytki i inne dochody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną.

Nie ma racji wspólnota mieszkaniowa, że z dniem nabycia przez pozwanych lokalu mieszkalnego i wpisu ich prawa własności w księdze wieczystej pozwani na mocy art. 548 § 1 k.c. zobowiązani byli do zapłaty dochodzonej kwoty tytułem partycypacji w kosztach remontu dachu zaplanowanego i rozpoczętego pół roku wcześniej.

Przepis art. 548 § 1 k.c. co prawda stanowi, że z chwilą wydania rzeczy sprzedanej przechodzą na kupującego korzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy. Należy jednak podkreślić, że w przepisie tym chodzi o ciężary, które powstają w związku ze sprzedaną rzeczą po jej wydaniu nabywcy, a nie o długi, które zaciągnął poprzedni właściciel przed jej wydaniem kupującemu.

Tym samym nie dotyczy on długu objętego niniejszym postępowaniem. Czynności polegające na kapitalnym remontu dachu, a więc jego przebudowie, stanowiły czynności przekraczające zwykły zarząd i jako takie w małej wspólnocie mieszkaniowej wymagały zgody wszystkich współwłaścicieli. Czynnościami zwykłego zarządu są bowiem te związane ze zwykłą eksploatacją nieruchomości oraz zmierzające do utrzymania jej w stanie niepogorszonym.

Zgodnie zaś z przepisem art. 199 k.c. do wykonania czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. W braku takiej zgody jedynie współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać stosownego rozstrzygnięcia przez sąd.

Wspólnota mieszkaniowa zaś takiej zgody od pozwanych nie otrzymała, również w postępowaniu toczącym się przed Sądem, w którym wystąpiła o upoważnienie jej do wykonania remontu dachu nieruchomości budynku położonego na przedmiotowej nieruchomości.

Powyższa regulacja nie stanowi jednak przeszkody, aby współwłaściciel posiadający udział w częściach wspólnych budynku nie mógł skorzystać z innego uprawnienia, tj. wynikającego z normy art. 209 k.c., według której każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa.

Zakwalifikowanie danej czynności jako zachowawczej oznacza bowiem, że każdy ze współwłaścicieli jest legitymowany do samodzielnego jej dokonania. Niemniej jednak strona powodowa nie wykazała w toku postępowania, aby brak niezwłocznie podjętych przez nią działań skutkował zagrożeniem dla bezpieczeństwa mieszkańców budynku, bądź też, by wymagał tego - w trybie pilnym - stan techniczny budynku.

Tylko w takiej sytuacji strona powodowa mogłaby wykonać remont bez uprzedniej zgody współwłaścicieli. Tylko zlecenie robót budowlanych mające na celu naprawienie, choćby doraźne, dachu aby uniemożliwić zalewanie nieruchomości czy też z uwagi na zagrożenie życia i zdrowia ludzi lub bezpieczeństwo mienia usprawiedliwiałoby brak zgody wszystkich właścicieli.

Tylko takie sytuacje spełniałaby kryterium czynności zachowawczej w rozumieniu art. 209 k.c., czyli zmierzająca do ochrony wspólnego prawa przed możliwym niebezpieczeństwem. Skoro remont dachu wymagał zgody pozwanych, a wspólnota mieszkaniowa takiej zgody nie otrzymała, nie może aktualnie domagać się zwrotu poniesionych kosztów, których również z pozwanymi nie uzgodniła.

Wyrok Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie z dnia 29.09.2014 r. sygn.akt. I C 433/14 

Liczenie głosów przy błędnej wysokości udziałów

Sprzeczne z przepisami ustawy o własności lokali określenie w umowach o ustanowienie odrębnej własności lokali udziałów w nieruchomości wspólnej skutkuje nieważnością w tym zakresie postanowień umownych, w których miejsce wchodzą uregulowania ustawowe.

Sąd w przypadku zaskarżenia uchwały ma nie tylko prawo ale i obowiązek ustalenia rzeczywistego stanu prawnego co do wielkości udziałów w nieruchomości wspólnej i w wyniku tych ustaleń przesądzić, czy zaskarżona uchwała uzyskała wymaganą większość - wynika z wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu.

W przedmiotowej sprawie właściciel lokali wniósł pozew przeciwko wspólnocie mieszkaniowej o uchylenie uchwały. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że udziały poszczególnych właścicieli lokali w nieruchomości wspólnej są błędnie wyliczone. Sąd Okręgowy ustalił, że ujawnione w księgach wieczystych udziały w nieruchomości wspólnej przypadające na poszczególne wyodrębnione lokale nie odpowiadają rzeczywistym udziałom w nieruchomości wspólnej liczonym zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy o własności lokali.

Sprzeczne z przepisami ustawy o własności lokali określenie w umowach o ustanowienie odrębnej własności lokali udziałów w nieruchomości wspólnej skutkuje nieważnością w tym zakresie postanowień umownych, w których miejsce wchodzą uregulowania ustawowe (art. 58 § 1 i 3 k.c.,  postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2002 r., IV CKN 896/00).

Zgodnie z przepisem art. 7 ust. 2 powołanej ustawy, do powstania odrębnej własności lokalu, na podstawie zawartej w tym przedmiocie umowy z właścicielem nieruchomości, niezbędny jest wpis do księgi wieczystej, który ma charakter konstytutywny (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2011 r., II CSK 104/11).

Należy jednak zaakcentować, że konstytutywność wpisu do księgi wieczystej dotyczy wyłącznie powstania prawa odrębnej własności lokalu, a nie prawa akcesoryjnego, jakim jest udział właściciela wyodrębnionego lokalu we współwłasności nieruchomości wspólnej.

W tym zakresie wpis w księdze wieczystej ma charakter jedynie deklaratywny i choć korzysta on z domniemania jego zgodności z rzeczywistym stanem prawnym (art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece), to jednak jest to domniemanie wzruszalne, które może być obalone w każdym postępowaniu (a nie tylko w postępowaniu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym).

Zatem w rozpoznawanej sprawie sąd miał nie tylko prawo, ale i obowiązek ustalenia rzeczywistego stanu prawnego co do wielkości udziałów powoda i innych współwłaścicieli w nieruchomości wspólnej i w wyniku tych ustaleń przesądzić, czy zaskarżona uchwała uzyskała wymaganą większość.

Sąd skrytykował działanie wspólnoty mieszkaniowej, która mając świadomość błędów w zapisach w poszczególnych księgach wieczystych co do wysokości udziałów w nieruchomości wspólnej od lat nie podejmuje żadnych efektywnych działań mających na celu uporządkowanie takiego stanu rzeczy. Właściciele wyodrębnionych lokali zdają się postępować w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, próbując wyciągać korzyści prawne z oczywistych błędów powstałych na etapie wyodrębniania własności poszczególnych lokali.

Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 26.11.2014 roku sygn.akt. I C 2171/13

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!