Działania zapobiegające zakażeniom podejmowane przez zarządcę nieruchomości

Właściciel, posiadacz lub zarządzający nieruchomością są obowiązani utrzymywać ją w należytym stanie higieniczno-sanitarnym w celu zapobiegania zakażeniom i chorobom zakaźnym, w szczególności:

• prowadzić prawidłową gospodarkę odpadami i ściekami;
• zwalczać gryzonie, insekty i szkodniki;
• usuwać padłe zwierzęta z nieruchomości;
• usuwać odchody zwierząt z nieruchomości.

W razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej, uwzględniając aktualną sytuację epidemiologiczną, minister właściwy do spraw zdrowia może określić w drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania sanitarnohigieniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty produkcyjne, usługowe, handlowe, a także sposoby postępowania mające na celu zapobieganie zakażeniom i chorobom zakaźnym, oraz kwalifikacje osób uprawnionych do realizacji procedur czystości i dekontaminacji, w zakresie:

• lokalizacji obiektów produkcyjnych, usługowych oraz handlowych,
• minimalnej ilości i powierzchni oraz przeznaczenia pomieszczeń wchodzących w skład obiektów produkcyjnych, usługowych oraz handlowych,
  procedur utrzymania czystości i dekontaminacji,
• warunków produkcji, świadczenia usług i prowadzenia handlu- z uwzględnieniem rodzajów prowadzonej działalności, zapewniając ochronę osób korzystających z usług świadczonych przez te podmioty przed zakażeniami oraz chorobami zakaźnymi.

Obowiązek utrzymania nieruchomości w należytym stanie obciąża wszystkie wskazane w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (DzU Nr 234, poz. 1570) podmioty, a więc zarówno właściciela (współwłaścicieli) nieruchomości, jak i jej posiadacza lub zarządzającego nieruchomością.

W przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązków wskazanych w tym przepisie, każdy z tych podmiotów może być adresatem decyzji wydawanej przez organ sanitarny na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Nie oznacza to jednak dowolności w wyborze podmiotu, który zostanie zobowiązany do wykonania nałożonego obowiązku.

Zarządcy nieruchomości w walce z gryzoniami a gmina

Regulacja art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tj. DzU z 2012 r. poz. 391) ma charakter wyczerpujący. Uchwalając na jej podstawie regulamin czystości i porządku na terenie gminy, organ stanowiący gminy powinien zawrzeć w nim postanowienia, odnoszące się do wszystkich enumeratywnie wymienionych w ustawie zagadnień. Wskazując zakres zagadnień objętych regulaminem czystości i porządku, ustawodawca w skonstruowaniu delegacji ustawowej nie posłużył się sformułowaniem „w szczególności”, „może określić”, ale sformułowaniem „regulamin określa”, co prowadzi do wniosku, że treść tego regulaminu musi bezwzględnie odpowiadać zakresowi delegacji ustawowej.

Delegowanie przez radę gminy obowiązku wyznaczania obszarów podlegających obowiązkowej deratyzacji i terminów jej przeprowadzania w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 8 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach na inny podmiot, w tym wójta (burmistrza, prezydenta miasta), stanowi istotne naruszenie prawa, skutkujące stwierdzeniem nieważności uchwały w przedmiocie przyjęcia regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy.

W ramach delegacji, zawartej w art. 4 ust. 1 i 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie mieści się nakładanie na właścicieli nieruchomości obowiązków, dotyczących usuwania ze ścian budynków, ogrodzeń i innych obiektów, ogłoszeń, plakatów, napisów, rysunków, umieszczonych tam bez zachowania trybu przewidzianego przepisami prawa, oznaczania nieruchomości – poprzez umieszczenie w widocznym z ulicy (drogi) miejscu – numeru porządkowego nieruchomości (uregulowane w art. 47b ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tj. DzU z 2010 r. Nr 193, poz. 1287), nakładanie na organizatorów imprez masowych obowiązku zapewnienia niezbędnych urządzeń do utrzymania czystości i porządku na terenie organizowanej imprezy w czasie jej trwania (uregulowane w ustawie z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tj. DzU z 2013 r. poz. 611), nakładanie na właścicieli nieruchomości posiadających psy obowiązków w zakresie dokonywania określonych działań na terenie swoich nieruchomości, mających zapobiec ewentualnym zagrożeniom ze strony ich psów w obrębie tych nieruchomości.

Rada gminy nie ma prawa do stanowienia prawa miejscowego, regulującego zagadnienia inne niż wymienione w przepisie art. 4 ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Zgodnie z art. 9u ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – wójt, burmistrz, prezydent miasta sprawuje kontrolę nad przestrzeganiem i stosowaniem przepisów ustawy.

Jak wygląda deratyzacja podczas pandemii? >>

W myśl art. 5 ust. 6 tej ustawy organ sprawuje także nadzór nad realizacją obowiązków związanych z zachowaniem czystości i porządku, wynikających z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie. Uchwała określająca zasady utrzymania porządku i czystości w gminie nie jest jednak przepisem porządkowym, który może przewidywać karę grzywny (art. 40 ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, (tj. DzU z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.), dlatego organ stanowiący gminy nie może samodzielnie ustanawiać odpowiedzialności karnej za nieprzestrzeganie postanowień, zawartych w regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy.

Warto pamiętać! Właściciele nieruchomości deratyzację przeprowadzają na własny koszt i we własnym zakresie.

Do przeprowadzenia deratyzacji należy używać środków (preparatów) ogólnodostępnych zatwierdzonych przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki społecznej lub posiadających atest Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie.

Przed rozpoczęciem deratyzacji należy:

• dokonać naprawy wszystkich uszkodzeń, które mogą służyć gryzoniom jako drogi dostępu do budynków i pomieszczeń, np. otwory w drzwiach, podłogach,
• usunąć z terenu nieruchomości i pomieszczeń wszelkie odpady mogące stanowić pożywienie dla gryzoni.
  
  Preparaty należy wyłożyć zgodnie z instrukcją zastosowania w miejscach, gdzie pojawiają się gryzonie, a w szczególności: na podwórzach, w osłonach śmietnikowych, na strychach, w piwnicach i budynkach gospodarczych.

Preparat należy umieszczać w narożnikach pomieszczeń i wzdłuż ścian, na ścieżkach przemieszczania się gryzoni i w miejscach ich żerowania, itp. W miejscach wyłożenia preparatów należy nakleić ulotkę ostrzegającą o deratyzacji.

UWAGA! Komunikat o preparatach chemicznych, zawierających w swoim składzie substancje trujące, przeznaczonych do dezynsekcji i deratyzacji oraz do szerokiego stosowania dla celów nieprzemysłowych można znaleźć w Dzienniku Urzędowy MZiOS Nr 1, poz. 2 z dnia 15 stycznia 1997 r.

Ważne! Obciążenie obowiązkiem deratyzacji właścicieli wszystkich nieruchomości zabudowanych na terenie gminy jest naruszeniem upoważnienia ustawowego zawartego w art. 4 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (DzU z 2019 r. poz. 2010).

Organ stanowiący gminy nie może wprowadzić w regulaminie obowiązku dotyczącego wszystkich nieruchomości położonych na terenie gminy, gdyż nie spełnia to warunku wyznaczenia konkretnych obszarów podlegających obowiązkowi deratyzacji.

W celu prowadzenia wymaganego nadzoru nad gospodarką substancjami trującymi, a zwłaszcza zapobiegania ujemnym skutkom wynikającym ze stosowania ich w praktyce, Departament Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej podaje do wiadomości wykazy preparatów chemicznych zawierających w swoim składzie substancje trujące przeznaczonych do dezynsekcji i deratyzacji (wykaz A) oraz do szerokiego stosowania dla celów nieprzemysłowych (wykaz B), na których wyrób, sprowadzenie z zagranicy i obrót wydał zezwolenie Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w okresie do 31 grudnia 1965 r.

Podstawa prawna: art. 40 ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. DzU z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.); art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t. j. DzU 2020 poz. 1845 ze zm.).

Komunikat o preparatach chemicznych zawierających w swoim składzie substancje trujące przeznaczonych do dezynsekcji i deratyzacji oraz do szerokiego stosowania dla celów nieprzemysłowych z dnia 15 stycznia 1997 r. (DzUrz. MZiOS Nr 1, poz. 2); art. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (DzU z 2020 r. poz. 1439).

***

Czy podczas pandemii COVID-19 obowiązuje obowiązek przeprowadzanie deratyzacji w budynku?

Tak, jak już wspomniano wcześniej, to na właścicielu (posiadaczu, zarządcy) nieruchomości ciąży ustawowy obowiązek przeprowadzenia deratyzacji w przypadku wystąpienia gryzoni na jego nieruchomości. Nie istnieje zatem konieczność umieszczania takiej regulacji w Regulaminie utrzymania porządku i czystości na terenie gminy.

Obowiązek utrzymania nieruchomości w należytym stanie obciąża wszystkie podmioty, wskazane w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (DzU Nr 234, poz. 1570), a więc zarówno właściciela (współwłaścicieli) nieruchomości, jak i jej posiadacza lub zarządzającego nieruchomością.

Przypominam, w przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązków wskazanych w tym przepisie, każdy z wymienionych podmiotów może być adresatem decyzji wydawanej przez organ sanitarny na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Nie oznacza to jednak dowolności w wyborze podmiotu, który zostanie zobowiązany do wykonania nałożonego obowiązku.

Podstawa prawna: art. 22 ust. 1 ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych.