Kontrole kominiarskie

Właśnie w roku 1989, tzw. reformą Wilczka, zostały zlikwidowane zarówno koncesje na usługi kominiarskie, jak i rejonizacja. Pojawiło się sporo podmiotów różnie przygotowanych i kwalifikacyjnie i narzędziowo do świadczenia usług kominiarskich. Zapanowała zupełna dowolność, ci z właścicieli, którzy mieli świadomość zagrożeń nadal korzystali z usług fachowców, jednak zdecydowana większość stańczykowskim modelem („Polak zna się na wszystkim i wszystko potrafi”) zajmowała się swoimi kominami sama. Rosnąca fala zatruć tlenkiem węgla całorocznie i wzrost pożarów kominowych w sezonie grzewczym spowodowały, że twórcy Prawa budowlanego w uchwalonej ustawie nałożyli na właściciela lub zarządcę obiektu budowlanego określone obowiązki.

Zgodnie z prawem

I tak w rozdziale 6. Utrzymanie obiektów budowlanych pojawia się art. 62. 1.: Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).

Dalej ustawodawca określa, kto jest uprawniony do przeprowadzenia takiej kontroli, dokładnie w punkcie 6.: Kontrolę stanu technicznego przewodów kominowych, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. c, powinny przeprowadzać: 1) osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim – w odniesieniu do przewodów dymowych oraz grawitacyjnych przewodów spalinowych i wentylacyjnych.

W zasadzie już wszystko jest jasne, ewolucja prawa zdjęła obowiązek kontroli kominów z kominiarza i przeniosła go na właściciela, zarządcę lub użytkownika – podkreślam to, bo bardzo często „nowi właściciele” mieszkań sądzą, że to jest główny obowiązek kominiarzy, a oni jako właściciele udostępnią obiekt do kontroli wtedy, gdy będą mieli na to ochotę. Ewolucja przepisów poszła dalej. W Prawie budowlanym pojawił się nowy zapis, tj. art. 62. 2a:. 1. Z kontroli, o których mowa w art. 62 ust. 1, osoba przeprowadzająca kontrolę sporządza protokół.

Ust. 5. tegoż przepisu stanowi: Protokół, o którym mowa w ust. 1, w zakresie kontroli przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych) przeprowadzanej na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. c, jest sporządzany w formie dokumentu elektronicznego, z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego obsługującego centralną ewidencję emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (DzU z 2022 r. poz. 438, 1561, 1576, 1967 i 2456).

W kolejnym ustępie jest zapis: Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa określi wzór protokołu, o którym mowa w ust. 5, w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

Od strony przepisów prawa zatem wszystko już wiemy, wszystko jest jasne – coroczny obowiązek kontroli przewodów kominowych został nałożony na ich właścicieli czy też użytkowników, w budynkach jednorodzinnych temat nie wymaga dalszych tłumaczeń.

Obowiązek kontroli przewodów kominowych w budynkach wielolokalowych

Natomiast jak problem wygląda od strony spółdzielni czy też wspólnot mieszkaniowych? Zastanówmy się jak technicznie zorganizować i przeprowadzić kontrole przewodów kominowych w budynkach wielolokalowych. Moim zdaniem najłatwiej jest przygotować informację o obowiązkach ciążących na właścicielach lokali, nałożonych na nich przez przepisy prawa. Tak więc administratorzy przekazują informację na zebraniu lokatorów o obowiązkowej kontroli kominów, informują o wynajętej firmie kominiarskiej, w której pracują mistrzowie kominiarscy.

Z punktu widzenia administratora, obowiązek nakreślony w art. 62.1 Prawa budowlanego został wykonany, firma kominiarska została wynajęta i przeprowadza kontrolę. Od 18.09.2023 r. sporządza się protokół w formie dokumentu elektronicznego za pomocą systemu teleinformatycznego obsługującego CEEB.

Udostępnienie lokalu do przeprowadzenia kontroli we wskazanym terminie

Pozostaje jeszcze do pokonania jedyna rzecz wspólna, łącząca administratorów i kominiarzy – ostracyzm właścicieli mieszkań. „Czy wyście zwariowali, kontrola w godzinach od 7:00 do 15:00? Normalni ludzie są w tym czasie w pracy. Niby tak, ale… gospodarstw domowych jest około 18 milionów, a kominiarzy około 4,5 tysiąca. Każdy właściciel mieszkania chciałby kontrolę mieć w innym terminie i o innej godzinie. Ustawodawca pewnie to przewidział i w dniu 28.04 2023 r. znowelizował Kodeks Pracy, wprowadzając art. 148 §1. Pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych, spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia. Tak więc ewentualne przyszłe tłumaczenia właściciela, dlaczego nie udostępniał lokalu do kontroli w terminach ustalonych przez administratora – w przypadku postępowań administracyjnych lub prokuratorskich – będzie bezzasadne.

Nowa epoka: elektroniczne protokoły kontroli kominiarskiej

Nowe zasady wprowadzają również ład w działaniach tak kominiarzy, jak i administratorów. Kończy się epoka „przedsiębiorców” kominiarskich, wysyłających ludzi z łapanki, z ulicy, z wiatraczkiem i listą na podpisy mieszkańców, ale również kończy się czas „administratorów”, płacących po 4 złote od podpisu i pieczątki na protokole „samodzielnie wypełnionym przez administratora (zdarzało się – sic!). Nowe elektroniczne protokoły kontroli kominiarskiej, połączone z protokołami inwentaryzacji urządzeń grzewczych oraz budynków zawierają rubrykę, w którą wpisuje się osobę uczestniczącą w kontroli, potwierdzającą, że kontrolę przeprowadzał mistrz kominiarski. Taka informacja trafia do zintegrowanego systemu emisyjności budynków.

Czy kontrole są niezbędne? 

I na koniec jeszcze wyjaśnienie: czy kontrole są rzeczywiście niezbędne? Takie pytanie pada najczęściej w blokach z mieszkaniami ogrzewanymi z ciepłowni, z której również dostarczana jest ciepła woda, a do gotowania używane są kuchnie elektryczne lub indukcyjne. Teoretycznie nie ma żadnych zagrożeń, no bo o wentylacji nikt nie myśli, jednak w Polsce już ok. 35% mieszkań z powodu niewłaściwej wentylacji lub jej braku jest zagrzybionych, a do negatywnego wpływu pleśni lub grzybów na zdrowie mieszkańców nie trzeba nikogo przekonywać. Obawy przed smogiem spowodowały, że niezwykle trudno jest namówić właściciela mieszkania do jego wietrzenia, niewielu ma świadomość, że 80% życia spędza w pomieszczeniach zamkniętych, a na powietrzu tylko ok. 20% czasu swojego życia. Pyły i zanieczyszczenia organiczne w pomieszczeniach szybko usuniemy za pomocą różnych specjalistycznych urządzeń oczyszczających powietrze. Pozostają jeszcze zanieczyszczenia mikrobiologiczne. WHO podaje, że zła jakość powietrza wewnętrznego jest przyczyną ok 45 000 zgonów rocznie.

Pytanie więc, czy kontrola kominiarska jest konieczna – kontrola, za której przeprowadzenie odpowiada WŁAŚCICIEL – a także, kto powinien ją przeprowadzać, staje się bezzasadne. Mam nadzieję, że informacje zawarte w tym artykule przydadzą się administratorom podczas corocznych zebrań wspólnot mieszkaniowych.