Kontrole stanu placu zabaw

Mamy do czynienia ze szczególnie krytycznym momentem w funkcjonowaniu obiektów małej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej. Koronawirus wdarł się również w ten obszar naszej aktywności, wyłączając go w całości. Niwelowanie obostrzeń dotyczy również placów zabaw, ale obecnie można już z nich korzystać. Tym niemniej, czy fakt otwarcia placów zabaw wpłynął realnie na ich bezpieczeństwo? Stan techniczny urządzeń? Konserwację? Higienę? NIK wskazuje na błędy i zaniechania w tym zakresie.

Funkcjonujący system nadzoru nad budową oraz utrzymaniem obiektów małej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej (mis-r) nie zapewnia w pełni bezpiecznego ich użytkowania. Ustalenia kontroli wskazują na potrzebę wprowadzenia zmian zarówno w sferze legislacyjnej, jak i organizacyjnej. Niezbędna jest również popularyzacja wiedzy o zasadach urządzania i utrzymywania bezpieczeństwa na terenie placów zabaw.

Potrzebne zmiany w prawie

Mając na uwadze ustalenia kontroli, NIK wnioskuje:

• do ministra właściwego do spraw budownictwa o podjęcie działań na rzecz:

• doprecyzowania w art. 3 PB, do jakiej kategorii obiektów lub urządzeń budowlanych winny być zaliczane place zabaw, parki linowe, siłownie plenerowe i inne rodzaje obiektów małej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej oraz urządzenia stanowiące ich wyposażenie;
• doprecyzowania w § 40 ust. 3 rozporządzenia MI z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wymagań dotyczących odległości obiektów małej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej od miejsc niebezpiecznych, takich jak naturalne lub sztuczne cieki oraz zbiorniki wodne, ciągi jezdne inne niż ulice itp., a także zasad ustalania odległości od obiektów wymienionych w tym przepisie;
• wprowadzenia standardów obejmujących kompleksowo zasady budowy, wyposażenia, zagospodarowania i bieżącego utrzymania w należytym stanie obiektów przeznaczonych do rekreacji takich jak: place zabaw, siłownie plenerowe, skateparki, parki linowe oraz inne o podobnym charakterze, a także zasady ich bezpiecznego użytkowania. Aktualny nadal pozostaje wniosek o rozważenie wprowadzenia nowych rozwiązań systemowych, dostosowujących organizacyjnie i kadrowo organy nadzoru budowlanego do skali oraz zakresów realizowanych zadań, nałożonych PB. Został on sformułowany przez NIK po kontroli Realizacja zadań przez organy nadzoru budowlanego (P/12/079) oraz podtrzymany w informacji o wynikach kontroli Prawidłowość kontroli i skuteczność postępowań egzekucyjnych prowadzonych przez organy nadzoru budowlanego (P/18/078);

• do organów Inspekcji Handlowej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, administracji architektoniczno-budowlanej oraz nadzoru budowlanego o podjęcie – w ramach posiadanych kompetencji – działań zmierzających do zapewnienia skutecznego nadzoru nad budową oraz utrzymaniem w należytym stanie obiektów małej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej, a także nad urządzeniami przeznaczonymi do wyposażenia takich obiektów. Ponadto, organom nadzoru budowlanego i Państwowej Inspekcji Sanitarnej NIK wskazuje na zasadność opracowania wewnętrznych standardów oraz wytycznych prowadzenia kontroli obiektów małej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej, a także publikowania na stronach internetowych inspektoratów i stacji sanitarno-epidemiologicznych informacji dotyczących wymogów bezpieczeństwa i bezpiecznej eksploatacji takich obiektów;
• do burmistrzów, wójtów i kierowników gminnych jednostek zarządzających obiektami małej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej o zapewnienie rzetelnego i skutecznego nadzoru nad urządzaniem, stanem technicznym, higieniczno-sanitarnym i bezpieczeństwem korzystania z obiektów mis-r.

NIK sygnalizuje potrzebę umieszczania w miejscach przeznaczonych do zabaw i rekreacji regulaminów określających zasady bezpiecznego korzystania z obiektów mis-r. Zwraca także uwagę na zasadność formułowania w zawieranych z wykonawcami umowach obowiązku dostawy urządzeń i wykonania obiektów zgodnie z PN.

Utrzymanie obiektów małej architektury do poprawy

Dlaczego NIK przedkłada powyższe wnioski? Okazuje się, że niedociągnięć w zakresie nadzoru i utrzymania obiektów mis-r jest wiele:

• brak kompleksowych regulacji prawnych, określających wymogi dotyczące budowy i utrzymania mis-r. Polskie Normy określające szczegółowo wymagania bezpieczeństwa wobec wyposażenia i nawierzchni oraz zawierające wytyczne instalowania, kontroli, konserwacji i eksploatacji obiektów mis-r są stosowane dobrowolnie, ponieważ nie przywołują ich przepisy. Kompetencje w obszarze nadzoru są rozproszone;
• brak kompleksowych statystyk wypadków i urazów u użytkowników obiektów małej architektury. Tymczasem z badań wynika, że na bezpieczeństwo takich obiektów ma wpływ wiele elementów: projekt, wyposażenie, przeprowadzenie rzetelnego odbioru obiektu przed oddaniem do użytkowania i utrzymanie w należytym stanie technicznym i higieniczno-sanitarnym;
• nierzetelność i nieskuteczność nadzoru nad bezpieczeństwem. Inspekcja Handlowa (IH) nie kontroluje wyposażenia przeznaczonego na obiekty małej architektury pod kątem spełnienia wymogów bezpieczeństwa. Sama IH wskazuje, że nie ma prawa kontrolowania urządzeń już zainstalowanych w obiektach mis-r tymczasem dopiero po zamontowaniu można ocenić stopień bezpieczeństwa;
• Ograniczony nadzór starostw nad planowaniem budowy tych obiektów, co wynika z uprawnień przypisanych administracji architektoniczno-budowlanej, a także nierzetelnej weryfikacji dokumentów. Nadzór ten w ogóle nie jest wykonywany wobec planowanej budowy obiektów małej architektury poza miejscami publicznymi, ponieważ PB nie wymaga uzyskania pozwolenia na ich budowę, ani zgłoszenia budowy;
• PINB nadzorują jedynie budowy realizowane na podstawie pozwolenia na budowę i wymagające uzyskania pozwolenia na użytkowanie, zaś nie nadzorują zgodności z przepisami budowy obiektów mis-r realizowanych na podstawie zgłoszenia robót budowlanych lub bez takiego zgłoszenia, głównie ze względu na niewystarczający poziom zatrudnienia oraz brak informacji o rozpoczęciu i zakończeniu ich budowy.