Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków

Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków (dalej – CEEB) została utworzona na podstawie nowelizacji Ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (DzU 2008 nr 223 poz. 1459), znowelizowanej w dniu 28 października 2020 roku (DzU 2020 poz. 2127). W Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków gromadzone są dane i informacje na temat źródeł ciepła, jakimi ogrzewane są lokale i budynki w Polsce. Ewidencji podlegają również źródła ciepła o mocy do 1 MW.

Zbieranie deklaracji rozpoczęto 1 lipca 2021 roku, wraz z chwilą uruchomienia rozwiązań technicznych, umożliwiających złożenie deklaracji z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego obsługującego CEEB. Odpowiedzialnym za prowadzenie ewidencji jest Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, a rejestr dostępny jest pod adresem: www.gunb.gov.pl/strona/centralna-ewidencja-emisyjnosci-budynków.

Utworzenie ewidencji jest równoznaczne z zebraniem informacji o źródłach ogrzewania budynków i lokali, co pozwoli stworzyć mapę obszarów najbardziej narażonych na szkodliwe oddziaływanie na zdrowie i życie mieszkańców. To z kolei sprawi, że urzędy i podmioty, związane ochroną środowiska, będą mogły znacznie skuteczniej kierować programy pomocowe do właścicieli tych nieruchomości, w których lokalne źródła ciepła są przyczyną niskiej emisji.

Należy mieć również nadzieję, że zebrane w ramach CEEB dane i informacje będą również wykorzystywane przez władze centralne i lokalne do podnoszenia świadomości ekologicznej mieszkańców najbardziej zagrożonych terenów, motywując ich tym samym do zmiany sposobu ogrzewania na ekologiczne źródła ciepła. Niestety, obserwując dotychczasowe działania związane z poprawą efektywności energetycznej budynków i lokali, a polegające w szczególności na podłączaniu budynków do centralnych sieci cieplnych, podkreślić należy, że bez odpowiedniego szkolenia i przygotowania użytkowników lokali do korzystania z ciepła systemowego, zapotrzebowanie na ciepło jest większe niż można się było spodziewać.

Źródła ciepła podlegające zgłoszeniu

Zgłoszeniu podlegają:

• miejska sieć ciepłownicza/ciepło systemowe/lokalna sieć ciepłownicza,
• kotły na paliwo stałe (węgiel, drewno, pellet lub inny rodzaj biomasy) z ręcznym podawaniem paliwa/zasypowy,
• kotły na paliwo stałe (węgiel, drewno, pellet lub inny rodzaj biomasy) z automatycznym podawaniem paliwa/z podajnikiem,
• kominek/koza/ogrzewacz powietrza na paliwo stałe (węgiel, drewno, pellet lub inny rodzaj biomasy),
• piec kaflowy na paliwo stałe (węgiel, drewno, pellet lub inny rodzaj biomasy),
• trzon kuchenny/piecokuchnia/kuchnia węglowa,
• kocioł gazowy/bojler gazowy/podgrzewacz gazowy przepływowy/kominek gazowy,
• kocioł olejowy,
• pompa ciepła,
• ogrzewanie elektryczne/bojler elektryczny,
• kolektory słoneczne do ciepłej wody użytkowej lub z funkcją wspomagania ogrzewania.

Uwaga! W przypadku gdy budynek jest podłączony do sieci ciepłowniczej, jednak ciepło systemowe wykorzystywane jest jedynie do celów grzewczych, zaś ciepła woda użytkowa dostarczana jest z wykorzystaniem przepływowych podgrzewaczy gazowych, deklarację o źródle ciepła w zakresie centralnego ogrzewania zgłasza zarządca budynku lub zarząd (w przypadku wspólnot mieszkaniowych), zaś indywidualne podgrzewacze gazowe poszczególni właściciele lokali. Jeżeli jednak zarządca budynku ma pełną wiedzę o ilości urządzeń wykorzystywanych do przygotowania ciepłej wody użytkowej może taką deklarację zgłosić dla całego budynku.

Zgłoszenia do CEEB dokonuje się na przygotowanych drukach deklaracji. W zależności od rodzaju budynku i jego wykorzystania właściciel jest zobowiązany do złożenia:

• Deklaracji A – w przypadku budynków mieszkalnych lub wykorzystywanych na okresowy pobyt ludzi. Wskazać tutaj należy w szczególności budynki wielorodzinne, będące w zarządzaniu np. wspólnot czy spółdzielni mieszkaniowych, ale również budynki komunalne czy prywatne. Do tej grupy budynków należą również domy jednorodzinne, w tym w zabudowie bliźniaczej i szeregowej. Do grupy budynków okresowego pobytu ludzi należy w szczególności zaliczyć hotele, pensjonaty, domy wczasowe i wypoczynkowe, bursy i akademiki, ale również np. domy dziecka czy domy opieki nad osobami starszymi lub niepełnosprawnymi z pobytem stałym.
• Deklaracja B – w przypadku budynków i lokali niemieszkalnych.

Kto ma obowiązek zgłoszenia źródła ciepła?

Zgodnie z przepisami ustawy obowiązek złożenia deklaracji spoczywa na właścicielu lub zarządcy budynku lub lokalu.

Wyróżnić tu można kilka przypadków:

• Jeśli budynek zasilany jest w ciepło ze wspólnego źródła np. centralnej kotłowni lub ciepła systemowego, zobowiązanym do złożenia deklaracji będzie zarządca budynku. W przypadku, gdy nie ma zarządcy, a jest np. administrator – zarząd wspólnoty mieszkaniowej. Wskazana jest tu weryfikacja sposobu zarządzania lub administrowania budynkiem, w celu ustalenia osoby lub osób odpowiedzialnych za dokonanie tej czynności.
• Jeśli budynek nie posiada wspólnego źródła ciepła i ogrzewany jest z wykorzystaniem indywidualnych źródeł np. pieca węglowego czy gazowego, zobowiązanym do złożenia jest właściciel danego lokalu, a więc:
  • w przypadku lokali, w których właścicielem jest np. gmina to na niej spoczywa obowiązek;
  • w przypadku lokali wyodrębnionych obowiązek spoczywa na właścicielu bądź współwłaścicielach. Jeśli w lokalu występuje współwłasność mamy do czynienia z tzw. odpowiedzialnością solidarną. W związku z tym uznaje się, że złożenie deklaracji przez jednego ze współwłaścicieli uznawane jest za spełnienie obowiązku. Brak jest również podstaw do karania tego współwłaściciela, który deklaracji nie złożył.

Uwaga! Deklaracja przewiduje możliwość zgłoszenia wielu źródeł ciepła w ramach jednego budynku i oczywiście zarząd lub zarządca budynku może taką deklarację złożyć, jednakże musi on mieć pełną wiedzę na temat indywidualnych źródeł ciepła w poszczególnych lokalach. Moim zdaniem, przed złożeniem deklaracji konieczne jest potwierdzenie czy poszczególni właściciele lokali, indywidualnie już takich deklaracji nie złożyli.

W przypadku spółdzielni mieszkaniowych zobowiązani do dokonania zgłoszeń są poszczególni właściciele lokali mieszkalnych lub usługowych, spółdzielnia zaś zgłasza deklarację z lokali stanowiących jej zasób. Dopuszcza się złożenie jednej deklaracji dla całego budynku, jednakże konieczne jest posiadanie przez spółdzielnię mieszkaniową pełnej wiedzy, jakie urządzenia są do ogrzewania budynku oraz do wytworzenia ciepłej wody użytkowej.

Gdy deklaracja nie zostanie złożona?

Zgodnie z zapisami ustawy, kto wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie składa w terminie deklaracji, podlega karze grzywny. Grzywna ta wynosi do 500 zł, jednakże w przypadku skierowania sprawy do sądu kara może wynosić nawet do 5 000,00 zł.

Nie podlega karze zgodnie z art. 27h ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów, ten zobowiązany, który złożył deklarację po terminie, jeżeli złożenie deklaracji nastąpiło przed dniem, w którym wójt, burmistrz lub prezydent miasta powziął wiadomość o popełnieniu wykroczenia.

Znaczenie bazy CEEB

Złożenie deklaracji do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków będzie miało ogromne znaczenie przy planowaniu i wdrażaniu nowych programów w ramach wsparcia działań, związanych z poprawą efektywności energetycznej budynków oraz ochrony środowiska i walki z niską emisją. Dlatego tak ważne jest budowanie bazy CEEB.

Biorąc pod uwagę fakt, że na stronach Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego zamieszczone są listy gmin, w których złożono najwięcej deklaracji oraz statystki, dotyczące ilości złożonych deklaracji, można przypuszczać, że środki w pierwszej kolejności będą kierowane w te miejsca, o których już wiadomo najwięcej.