Gazowe zamieszanie

Zarządzam spółdzielnią mieszkaniową, w której źródłem dostawy ciepła są kotłownie gazowe w budynkach – łącznie 80 sztuk. Zacząć trzeba od tego, że przynajmniej w moim przypadku, rok 2021 był pierwszym rokiem, w którym poza PGNiG żadna firma nie złożyła oferty sprzedaży gazu i to pomimo, że wykazywałem w tym zakresie sporą inicjatywę. Pamiętam, że w poprzednich latach (od momentu uwolnienia rynku sprzedaży gazu) już od marca nie można było się opędzić od oferentów. Warunki jakie uzyskaliśmy na rok 2021 były naprawdę bardzo korzystne – rozliczając się na podstawie umowy kompleksowej i tzw. taryfy biznesowej mieliśmy cenę niższą niż ceny regulowane dla gospodarstw domowych wg taryfy, zatwierdzanej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE). Jak wiemy od wiosny 2021 roku ceny gazu wzrastały w sposób lawinowy i wiadomo było, że warunki umowy na rok 2022 będą inne, a ceny znacznie wyższe. W takiej sytuacji postanowiliśmy zmienić zasady rozliczeń i przejść w roku 2022 na ceny regulowane, według taryfy zatwierdzanej przez Prezesa URE. Możliwość skorzystania z takiego rozwiązania daje od roku 2018 (sic!) komunikat nr 76/2018 Prezesa URE, cytuję: W przypadkach, gdy paliwo gazowe kupowane przez odbiorcę będącego właścicielem lub zarządcą budynku wielolokalowego jest wykorzystywane w celu wytwarzania ciepła, wyłącznie na potrzeby gospodarstw domowych w budynku, rozliczenia winny być dokonywane zgodnie z cenami zatwierdzonymi przez Prezesa URE w taryfie. Natomiast, gdy paliwo gazowe jest nabywane w celach innych niż w zakresie obsługi gospodarstw domowych w tym budynku nie ma obowiązku rozliczania tej części kupionego gazu według cen taryfowych, zatwierdzonych przez Prezesa URE. Nie ma obowiązku dokonywania rozliczeń po cenach taryfowych także w sytuacji, gdy nabywane paliwo gazowe jest wykorzystywane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Mamy zatem sytuację, w której cena gazu kupowanego na potrzeby wytwarzania ciepła w budynku w części dla gospodarstw domowych jest ceną regulowaną, a w części dla lokali użytkowych ceną według taryfy biznesowej. Sprawa komplikuje się w przypadku, gdy w lokalach mieszkalnych prowadzona jest (w całości lub w części lokalu) działalność gospodarcza.

PGNiG, trzymając się literalnie słowa „wyłącznie” użytego w cytowanym wyżej komunikacie wymaga, w przypadku zarejestrowania w lokalu mieszkalnym działalności gospodarczej, złożenia przez spółdzielnię stosownych oświadczeń co do zakresu prowadzenia działalności w takim lokalu. Aby spółdzielnia mogła bezpiecznie takie oświadczenie złożyć, musi odebrać analogiczne oświadczenia od osób, którym przysługują prawa do lokali, w których zarejestrowana jest działalność gospodarcza. W takiej sytuacji powstaje wiele pytań, na które wskazany wyżej komunikat nie daje odpowiedzi:

• czy w przypadku wyłącznie zarejestrowania w lokalu mieszkalnym działalności gospodarczej, ale jej niewykonywania można zastosować taryfę regulowaną dla całego lokalu?
• czy w przypadku zarejestrowania w lokalu mieszkalnym działalności gospodarczej i jej wykonywania w części lokalu, ale bez używania ciepła w tym celu (np. tłumacz, grafik komputerowy, itp.) można zastosować taryfę regulowaną dla całego lokalu?
• czy w przypadku zarejestrowania w lokalu mieszkalnym działalności gospodarczej i jej wykonywania w części lokalu z wykorzystaniem ciepła (np. kosmetyczka, lekarz, itp.) można zastosować taryfę regulowaną dla całego lokalu?
• czy w przypadku, gdy lokal mieszkalny jest w całości przeznaczony na prowadzenie działalności gospodarczej (nie ma gospodarstwa domowego) istnieje możliwość zastosowania taryfy regulowanej, czy też trzeba zastosować taryfę biznesową?

Działalność gospodarcza w lokalu a rozliczenie zużycia gazu

Takie pytania zadałem w piśmie kierowanym do Prezesa URE. W odpowiedzi, działający z upoważnienia Prezesa URE dyrektor odpowiedniego oddziału terenowego wyjaśnił, że w ocenie Prezesa URE fakt zarejestrowania działalności gospodarczej w lokalu wchodzącym w skład budynku wielolokalowego co do zasady wyklucza możliwość rozliczenia zużycia gazu w takim lokalu z zastosowaniem taryfy zatwierdzonej przez Prezesa URE. Dodał jednak, że w takich przypadkach warto porozumieć się ze sprzedawcą co do określenia sposobu weryfikacji ilości gazu nabywanego na cele zużycia w gospodarstwie domowym i na inne cele – czyli tradycyjnie „nie można, ale jednak można”. Mamy zatem sytuację następującą: PGNiG żąda od spółdzielni oświadczenia w jakiej części dostawa gazu jest, a w jakiej nie jest przeznaczona na potrzeby gospodarstw domowych, strasząc przy tym zapisami art. 286 Kodeksu karnego – Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8 (286 § 1 KK). W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (286 § 3 KK).

Weryfikacja oświadczeń przez spółdzielnię?

Spółdzielnia „strasząc” mieszkańców tym samym przepisem żąda od nich analogicznych oświadczeń. Procedura weryfikacji przez spółdzielnię oświadczeń mieszkańców jest pracochłonna i wymaga ponoszenia dodatkowych kosztów, a w przypadku naszej spółdzielni okazało się, że w lokalach mieszkalnych, gaz na potrzeby inne niż potrzeby gospodarstw domowych jest wykorzystywany w części lokali odpowiadającej 0,0022% powierzchni wszystkich lokali mieszkalnych. Należy przy tym zaznaczyć, że spółdzielnia mieszkaniowa nie ma żadnych narzędzi do sprawdzania prawdziwości składanych oświadczeń i nie wiemy, czy uzyskany wynik odpowiada stanowi faktycznemu. W sytuacji, w której cena regulowana dla gospodarstw domowych jest kilkakrotnie niższa niż tzw. taryfa biznesowa można przypuszczać, że wskazany powyżej udział będzie zbliżał się do zera. W dniu 26 stycznia 2022 roku sejm RP uchwalił ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu, która została opublikowana w Dzienniku Ustaw w dniu 28 stycznia i weszła w życie dzień po ogłoszeniu. Przepis ten wprowadził między innymi zmiany do ustawy Prawo energetyczne, wskazując podmioty, które mogą skorzystać z cen regulowanych gazu, określając jednocześnie warunki i zasady korzystania z tego przywileju.

Warunkiem koniecznym jest złożenie przez uprawniony podmiot stosownego oświadczenia dotyczącego proporcji wykorzystania paliwa gazowego na potrzeby gospodarstw domowych i na inne potrzeby – jest to zatem ustawowe uregulowanie (i poszerzenie puli podmiotów uprawnionych) zasad wprowadzonych komunikatem Prezesa URE, o którym wyżej. Wzory takich oświadczeń zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 28 stycznia 2022 r. w sprawie wzorów oświadczeń składanych przez odbiorców paliw gazowych o przeznaczeniu paliwa gazowego w celu skorzystania ze szczególnych rozwiązań w związku z sytuacją na rynku gazu (DzU z 2022 r. poz. 212). W przypadku PGNiG takie oświadczenia można składać drogą elektroniczną¹. Przyjęto zasadę, że oświadczenie składa się odrębnie dla każdego tzw. punktu poboru gazu (PPG). W przypadku mojej spółdzielni, której budynki są zasilane w ciepło z 80 kotłowni będzie trochę pracy.

Oświadczenia należy złożyć w terminie 45 dni, licząc od daty wejścia w życie ustawy czyli od dnia 29 stycznia 2022 r. W przypadku umów sprzedaży gazu zawartych na okres dłuższy niż jeden rok, takie oświadczenia trzeba będzie składać nie rzadziej niż raz w roku. Sposób oszacowania ilości gazu zużywanego na cele podlegające ochronie wskazano w zmienionym art. 62bb, ust. 2 Prawa energetycznego, cytuję: Określenie szacunkowej części paliwa gazowego w oświadczeniu, o którym mowa w ust. 1, jest dokonywane przez odbiorcę zgodnie z zasadami określonymi w art. 45a lub z uwzględnieniem powierzchni lokali, charakteru prowadzonej w nich działalności oraz posiadanych danych historycznych. Czuję kłopoty ale o tym innym razem.

W ustawie wprowadzono również sankcje karne (art. 62be, ust. 1) o brzmieniu: Kto nie dopełnia obowiązku złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 62ba, w imieniu i na rzecz podmiotów określonych w art. 62b, ust. 1, pkt 2, lit. b podlega karze grzywny od 500 do 50 000 złotych. W ust. 2 tego artykułu czytamy: W przypadku ukarania za czyn określony w ust. 1 sąd może orzec zakaz zajmowania stanowiska członka wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej. I znowu mamy do czynienia z jakąś fobią dotyczącą spółdzielni mieszkaniowych (tutaj dodano jeszcze wspólnoty) – pomimo tego, że obowiązek złożenia wskazanego wyżej oświadczenia dotyczy również wszystkich podmiotów wymienionych w art. 62b, ust. 1, pkt 2, lit. c i d (np. właściciele budynków innych niż spółdzielnie mieszkaniowe czy wspólnoty – np. zakłady pracy, placówki oświaty i kultury, domy pomocy społecznej, kościoły, ochotnicze straże pożarne, itp.) to kary wyżej wskazane nałożono wyłącznie na wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe oraz na członków ich zarządów.

¹  pod adresem https://ebok.pgnig.pl/ochrona-taryfowa/krok-1