Więcej niż mieszkać!

Na zaproszenie do udziału w konferencji odpowiedzieli m.in.: Waldemar Witkowski – Senator RP, Mariusz Wiśniewski – zastępca Prezydenta Miasta Poznania, Grzegorz Jura – radny Miasta Poznania, przewodniczący Komisji Kultury i Nauki Rady Miasta Poznania, Justyna Makowska – dyrektorka Wydziału Kultury UMP, Grzegorz Okoński – sekretarz generalny PTM i Prezes Zarządu MSM „Energetyka” w Warszawie, Marcin Kostaszuk – zastępca Dyrektorki Wydziału Kultury UMP, Małgorzata Gładysiak – kierowniczka Domu Kultury „Orle Gniazdo” w Poznaniu i wiceprezeska Stowarzyszenia „Ratajskie Centrum Kultury” oraz dr Piotr Pałka – radca prawny z Kancelarii Derc Pałka.

Potrzebne współfinansowanie

Wykluczenie spółdzielczych domów kultury z katalogu podmiotów, które mogą starać się o granty czy dofinansowanie, powoduje, że takie podmioty jak fundacje i stowarzyszenia starają się o publiczne fundusze, aby ostatecznie realizować projekty w spółdzielczych domach kultury. (…) Takich możliwości formalno-prawnych nie mają już natomiast spółdzielcze placówki. Jednym z rozwiązań jest zmiana przepisów prawa i o to uczestnicy konferencji chcą zabiegać. Takie podejście popierają także parlamentarzyści, radni czy urzędnicy. – Z obiektów spółdzielni mieszkaniowych korzystają wszyscy. Ta codzienna misja mogłaby być współfinansowana, a ubieganie się o granty nie byłoby ograniczone np. tylko do stowarzyszeń – podkreślił w swym wystąpieniu inauguracyjnym Waldemar Witkowski, Senator RP, który widzi konieczność szukania rozwiązań prawnych dla korzystania ze środków publicznych. Mariusz Wiśniewski – zastępca Prezydenta Miasta Poznania zaznaczył, że temat ten już wcześniej był poruszany podczas spotkań i konsultacji w Urzędzie Miasta Poznania. – Z perspektywy miasta zmiana przepisów krajowych jest ważna i wspieranie spółdzielczych domów kultury przez środki samorządowe jest dla Miasta bardzo istotne, ale niezbędne jest pokonanie barier prawnych – dodał.

Poszukiwane są zatem i analizowane różne rozwiązania. Wsparcia finansowego mógłby spółdzielniom udzielić samorząd lokalny, ale tylko wtedy kiedy miałby do tego możliwości prawne. (…) Spółdzielnie mieszkaniowe są dobrym partnerem dla samorządu, bo odpowiadają za duży obszar infrastruktury w miastach, integrują społeczność lokalną, oferują możliwość rozwoju kulturalnego i edukację artystyczną dzieci, młodzieży i osób dorosłych, krzewią kulturę fizyczną. W całym kraju istnieją ośrodki większe i mniejsze, ale wszystkie potrzebują wsparcia, aby działać na wysokim poziomie. Warto zaznaczyć, że opłaty za cykliczne zajęcia i uczestnictwo, np. warsztatach czy spektaklach, nie są wygórowane i założeniem jest przede wszystkim dostępność również w zakresie finansowym.

Obecnie rozpoczął się proces przygotowywania projektów ustaw i zmian w ustawach regulujących kwestie wspierania ze środków publicznych działalności społecznej i kulturalno-oświatowej spółdzielni. To pierwszy konkretny krok środowiska spółdzielczego i formalny ślad w formie odezwy. – Zdajemy sobie sprawę, że nie musimy przekonywać, że na spółdzielczych osiedlach wykonujemy mnóstwo dobrej i potrzebnej pracy w domach kultury. Udowodnienie tego nie jest naszym celem. Nam chodzi przede wszystkim o to, aby wyrównane zostały nasze szanse na dofinansowanie różnych działań. Utrzymanie domów kultury to obecnie zadanie wyłącznie spółdzielni mieszkaniowych. – podsumował spotkanie Ireneusz Schiller, Prezes Zarządu SM „Osiedle Młodych” w Poznaniu.

Wśród głosów uczestniczek i uczestników konferencji pojawiały się wnioski, że bardzo istotne jest współdziałanie różnych instytucji i podmiotów, czyli parlamentu, samorządu i spółdzielni żywo zainteresowanych rozwiązaniem tego problemu.

Problemy poddane dyskusji

Podczas konferencji wybrane spółdzielnie przedstawiły swoją działalność społeczną, oświatową i kulturalną, co zaowocowało dyskusją panelową zgromadzonych. Przytaczamy wybrane problemy podnoszone w dyskusji:

• brak możliwości bezpośredniego pozyskiwania środków publicznych na prowadzoną przez spółdzielnie działalność oświatową, kulturalną i społeczną. Możliwości te mają fundacje i stowarzyszenia korzystające często z bazy lokalowej i środków technicznych spółdzielni;
• rola samorządu lokalnego w wspieraniu ww. działalności spółdzielni. Samorząd bowiem jest zainteresowany wykorzystywaniem infrastruktury spółdzielni mieszkaniowych do świadczenia usług kulturalnych dla różnych grup mieszkańców;
• rola organów z wyboru (radnych, posłów) w tworzeniu regulacji prawnych dla spraw związanych z kulturą oraz wspieraniu spółdzielni mieszkaniowych prowadzących działalność społeczno-kulturalną szczególnie tam, gdzie nie ma miejskich placówek kultury;
• spółdzielnie mieszkaniowe są dobrym partnerem dla samorządu – budują infrastrukturę, integrują społeczność lokalną, zaspokajają potrzeby mieszkańców/obywateli, których nie stać na kulturę komercyjną. Samorządy powinny więc dzielić się środkami na kulturę ze spółdzielniami mieszkaniowymi. Istnieje zatem konieczność zmian ustawowych pozwalających spółdzielniom na korzystanie ze środków publicznych na działalność społeczno--kulturalną. Zostały one bowiem wykluczone z katalogu podmiotów, które mogą starać się o granty czy dofinansowanie. W wielu przypadkach powoduje to konieczność ograniczenia ich działalności społecznej, oświatowej i kulturalnej.

Podczas konferencji zapowiedziano, że środowisko spółdzielcze wystąpi z inicjatywą ustawodawczą mającą na celu uregulowanie możliwości pozyskiwania środków publicznych bezpośrednio przez spółdzielnie mieszkaniowe.

Apel spółdzielni do władz

Zgromadzeni wystosowali także apel do władz państwowych i samorządowych pod hasłem „Tak dla wspierania ze środków publicznych działalności społecznej, oświatowej i kulturalnej prowadzonej przez spółdzielnie mieszkaniowe”, który przytaczamy in extenso:

„Działalność społeczna, oświatowa, kulturalna i sportowa prowadzona przez spółdzielnie mieszkaniowe stanowi bardzo istotny element życia mieszkańców miast i miasteczek, element często niedoceniany. Dla wielu osób, w tym dla seniorów i rodziców z małymi dziećmi, bogata oferta zajęć i wydarzeń przygotowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe stanowi jedyną możliwość podjęcia różnych form aktywności w pobliżu swojego miejsca zamieszkania.

Już w czasach tworzenia się spółdzielczości mieszkaniowej w Polsce, w latach dwudziestych XX wieku, w statutach pojawiały się zapisy dotyczące tych zagadnień, powstawały pierwsze domy kultury. Ogromną zaletą było niewątpliwie budowanie w ramach infrastruktury osiedli mieszkaniowych domów kultury czy klubów osiedlowych. Na przykładzie wielu spółdzielni możemy z satysfakcją odnotować, że duża część z nich działa z powodzeniem do chwili obecnej, niekiedy zastępując w tej materii jednostki samorządu terytorialnego.

Spółdzielcze instytucje kultury, edukacji i sportu to doskonale przygotowana kadra, realizująca jednocześnie swoje życiowe pasje, jak również szeroka oferta dla osób w każdym wieku – wszystko to sprawia, że domy kultury czy kluby osiedlowe znajdują na trwałe swoje miejsce w strukturach organizacyjnych spółdzielni mieszkaniowych i na mapach kulturalnych miast i miasteczek.

Niezwykle ważną funkcją spółdzielczych placówek prowadzących działalność społeczną, oświatową, kulturalną i sportową jest ich niewątpliwy wkład w budowanie relacji międzyludzkich w ramach społeczności lokalnej. Świadczy o tym duże zainteresowanie mieszkańców i fakt, że do placówek trafiają kolejne pokolenia uczestników.

Tak ważną dla członków działalność, spółdzielnie finansują z własnych środków, które często nie są wystarczające i powodują konieczność zmniejszania zakresu tej działalności.

Dlatego w imieniu członków spółdzielni mieszkaniowych apelujemy do władz państwowych i samorządowych o podjęcie działań w kierunku wsparcia ze środków publicznych działalności społecznej, oświatowej, kulturalnej i sportowej prowadzonej przez spółdzielnie mieszkaniowe a w szczególności wnioskujemy o:

• dofinansowanie spółdzielczych instytucji kultury ze środków publicznych, pochodzących zarówno z budżetu państwa, jak i jednostek samorządu terytorialnego poprzez dotacje:
• podmiotowe – na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie realizowanych zadań statutowych;
• celowe – na finansowanie lub dofinansowanie wskazanych zadań i programów.
• możliwość startowania w konkursach i zdobywania dotacji na realizację zadań publicznych dotyczących działalności społecznej, oświatowej i kulturalnej.

Chcemy być traktowani jak organizacje społeczne, a nie jak przedsiębiorcy. Zgodnie bowiem z VII Międzynarodową Zasadą Spółdzielczą «spółdzielnie pracują na rzecz właściwego rozwoju społeczności lokalnych, w których działają (...)».

W tym celu zwracamy się do władz państwowych i samorządowych o opracowanie „mapy drogowej” wspierania spółdzielni mieszkaniowych w ww. zakresie. Apel zostanie skierowany do jednostek samorządu terytorialnego w Polsce oraz władz państwowych z prośbą o udzielenie odpowiedzi w najkrótszym możliwym terminie, aby można było je przedstawić na najbliższych Walnych Zgromadzeniach Członków Spółdzielni.

Jednocześnie wyrażamy gotowość współpracy w powyższym zakresie, zarówno z przedstawicielami władz państwowych, jak i samorządowych”.

Prezentacje i relacja z konferencji dostępne są na stronie internetowej PTM i FB oraz na stronie www.osiedlemlodych.pl.  

/za: mat. PTM i art. autorstwa W. Łechtańskiej-Błaszczak z Gazety Ratajskiej nr 4/24/