Opublikowano ustawę o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe

Ustawa określa zasady (art. 1):

• gromadzenia oszczędności na cele mieszkaniowe na rachunku oszczędnościowym pod nazwą „Konto Mieszkaniowe” oraz rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej pod nazwą „Lokata Mieszkaniowa”;
• nabywania uprawnienia do premii mieszkaniowej w związku z gromadzeniem oszczędności na koncie i lokacie oraz naliczania i wypłaty tej premii;
• zawierania z Bankiem Gospodarstwa Krajowego umowy uprawniającej do prowadzenia konta i lokaty.

Materia prawna przepisów tego aktu prawnego obraca się wokół następujących zagadnień zawartych w jego rozdziałach:

• Konto i lokata (art. 8-12).
  Ustawa wskazuje BGK jako bank obsługujący to przedsięwzięcie celowe, określa krąg jego biorców, warunki przyznania środków finansowych, zasady prowadzenia kont i ich uwarunkowanie, wypłat kwot, przekształceń kont w lokatę, alokacji finansowych na rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe, przeniesień prowadzenia konta albo lokaty do innych banków prowadzących konto, sprawozdawczości.
• Premia mieszkaniowa (art. 13-17).
  Ustawa wymienia listę przypadków i uwarunkowań prawnych kwalifikujących oszczędzającego do uprawnień skorzystania z premii mieszkaniowej z zastrzeżeniem, że premia nie podlega dziedziczeniu. Przepisy regulują zasady jej wypłaty i przypadki jej cofnięcia oraz prowadzenia sprawozdawczości.
• Umowa do prowadzenia konta i lokaty (art. 18-19).
  Umowa określa sposób i szczegółową formę prowadzenia zestawień zapewniające jednolity sposób ich prowadzenia przez wszystkie banki prowadzące konto, możliwość przekazania zestawień do innego prowadzącego banku, dostęp BGK do informacji o liczbie i wysokości naliczanych premii mieszkaniowych, wzory oświadczeń, sposób dokonywania wypłat premii mieszkaniowych, wzór informacji, wytyczne dotyczące sposobu przeprowadzania kontroli i ich statystyk, a także sposób przekazywania do Rządowego Funduszu Mieszkaniowego kwot zwróconych premii mieszkaniowych i odsetek od tych kwot.
• Przepis karny (art. 20).
  Kto, nie będąc do tego uprawnionym, używa do określenia prowadzonej działalności lub reklamy nazwy „Konto Mieszkaniowe” lub „Lokata Mieszkaniowa”, podlega grzywnie albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się tego czynu działając w imieniu lub interesie innej osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.
• Zmiany w przepisach (art. 21-29).
  Pochodną wprowadzenia ustawy są zmiany przepisów w poniższych aktach prawnych:
  - ustawa z dnia 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043, z 2022 r. poz. 1846 i 2180 oraz z 2023 r. poz. 326, 803 i 1059) (art. 21);
  - ustawa z dnia 12.10.1990 r. o ochronie granicy państwowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 295) (art.22);
  - ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.) (art. 23);
  - ustawa z dnia 26.10.1995 r.  o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 790) (art. 24);
  - ustawa z dnia 8.05.1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz. U. z 2023 r. poz. 926) (art. 25);
  - ustawa z dnia 22.03.2018 r. o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 756, z 2019 r. poz. 1309, z 2021 r. poz. 11 oraz z 2022 r. poz. 1561) (art. 26);
  - ustawa z dnia 20.07.2018 r. o pomocy państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych w pierwszych latach najmu mieszkania (Dz. U. z 2021 r. poz. 2158 oraz z 2022 r. poz. 1561) (art. 27);
  - ustawa z dnia 20.05.2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym (Dz. U. poz. 1177) (art. 28);
  - ustawa z dnia 1.10.2021 r. o rodzinnym kredycie mieszkaniowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 859) (art. 29);
• Przepis epizodyczny, przepisy przejściowe, przepisy dostosowujące oraz przepis końcowy (art. 30-47).

Kancelaria prawna Prezydenta RP zaopiniowała tę ustawę, pisząc że „zasadniczym jej celem jest poprawa stanu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych społeczeństwa poprzez wsparcie systematycznego oszczędzania na cele mieszkaniowe związane z pozyskaniem pierwszego własnego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, a także – w okresie dużej zmienności uwarunkowań makroekonomicznych, w tym utrzymywania się wysokich stóp procentowych – zwiększenie zdolności do zaciągnięcia i spłaty kredytów udzielanych w celu sfinansowania nabycia lub budowy pierwszego własnego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego. Jak wskazano w uzasadnieniu do jej projektu ustawy, rozwiązania ustawowe zostały przygotowane zgodnie z kierunkiem realizowanej polityki mieszkaniowej. Strategicznym odniesieniem dla tych rozwiązań jest przyjęty przez rząd w 2016 r. Narodowy Program Mieszkaniowy”.

Ustawa weszła w życie z dniem 1 lipca 2023 r., za wyjątkiem części przepisów, wśród których:

• od 16.06.2023 r. zaczęły obowiązywać przepisy zmieniające ustawę z dnia 12.10.1990 r. o ochronie granicy państwowej, regulujące zasady wypłaty z budżetu państwa rekompensat dla podmiotów prowadzących określoną działalność gospodarczą, w przypadku zarządzenia przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych czasowego zawieszenia ruchu na przejściu granicznym (art. 22 i art. 31) oraz przepisy umożliwiające rozpoczęcie procesu wdrażania nowych instrumentów przez BGK oraz przez banki zawierające w tym zakresie umowy z BGK (art. 42 i art. 43),
• od 15.07.2023 r. obowiązują zmiany w ustawie z dnia 20.07.2018 r. o pomocy państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych w pierwszych latach najmu mieszkania, mające na celu wsparcie najemców korzystających z dopłat do czynszów (art. 27 i art. 33) oraz w ustawie z dnia 20.05.2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym, zmierzające w szczególności do modyfikacji zasad przenoszenia na osobę trzecią wierzytelności wynikających z umowy deweloperskiej, umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i umowy przeniesienia własności lokalu (art. 28 i art. 34),
• z dniem 1 stycznia 2024 r. wejdą w życie zmiany dotyczące wprowadzania danych do systemu ewidencji dopłat do rat bezpiecznego kredytu 2% (art. 29 pkt 14 w zakresie art. 9b ust. 7 i 8 oraz art. 46 ust. 2 i 3),
• z dniem 1 marca 2024 r. wejdą w życie przepisy dotyczące obowiązku prowadzenia oraz udostępniania przez bank w postaci elektronicznej zestawienia finansowego wsparcia oszczędzania w formie premii mieszkaniowej oraz informacji o rocznych kwotach wsparcia, jakie uzyskał oszczędzający w formie zwolnienia od podatku dochodowego odsetek od środków gromadzonych na koncie albo lokacie (art. 15), a także przepis, zgodnie z którym udzielanie rodzinnych kredytów mieszkaniowych i bezpiecznych kredytów 2% będzie możliwe tylko w przypadku banków, które zgodnie z ogólnodostępną ofertą będą umożliwiały prowadzenie kont i lokat (art. 29 pkt 5 lit. c w zakresie art. 3 ust. 2a).

Tekst tej ustawy znajdziesz tutaj.