Kiedy występuje służebność przesyłu?

Służebność przesyłu polega na obciążeniu nieruchomości tak, aby można było przeprowadzić przez nią urządzenia przesyłowe, np. energii elektrycznej, prądu, światłowodów oraz umożliwić dostęp do tych urządzeń w przypadku naprawy lub konserwacji. Regulują ją zapisy w Kodeksie Cywilnym w art. 1 pkt 2 ustawy z 30 maja 2008 r. (Dz.U. z 2008 r. nr 116, poz. 731) zmieniającej ustawę Kodeks Cywilny. Kluczową rolę odgrywa regulacja kwestii związanych z służebnością przesyłu dla wielu inwestycji. Pozwalają one prowadzić działalność przedsiębiorstwom infrastrukturalnym, jednocześnie chroniąc prawo własności.

Służebność przesyłu to ograniczone prawo rzeczowe, które daje przedsiębiorcy (np. dostawcy energii, gazu, wody, telekomunikacji) możliwość korzystania z nieruchomości w zakresie niezbędnym do eksploatacji urządzeń przesyłowych. Właściciel gruntu musi więc zaakceptować infrastrukturę techniczną (np. linie energetyczne, wodociągi, rury gazowe) i umożliwiać dostęp do nich w celach konserwacji, naprawy czy modernizacji.

Służebność ta może zostać ustanowiona tylko na rzecz przedsiębiorstwa zajmującego się przesyłem mediów (np. gazowni, elektrowni, telekomu), a właściciel nieruchomości może żądać wynagrodzenia za ustanowienie służebności. Ustanowienie służebności może nastąpić na podstawie umowy między właścicielem a przedsiębiorstwem lub – przy braku porozumienia – na drodze sądowej. Służebność musi być wpisana do księgi wieczystej nieruchomości. Jeśli urządzenia przesyłowe przestaną być wykorzystywane, właściciel nieruchomości może dążyć do zniesienia służebności.

Na czym polega służebność przesyłu?

Dzięki służebności przesyłu, przedsiębiorca przesyłowy (np. elektrownia, gazownia), posiada prawo do korzystania w określonym zakresie, na potrzebę świadczenia przesyłu, z cudzej nieruchomości (gruntu, budynku lub lokalu). Zapewnia ona dostęp do tej nieruchomości w razie potrzeby instalacji urządzeń, konserwacji, naprawy lub wymiany.

Istnieje kilka sposobów na ustanowienie służebności: w drodze umowy pomiędzy właścicielem nieruchomości a właścicielem sieci władnącej (urządzeń), z mocy orzeczenia sądowego, przez zasiedzenie i w trybie decyzji administracyjnej. Służebność przesyłu może zostać ustanowiona wyłącznie na przedsiębiorcę, tzn. osobę prowadzącą działalność gospodarczą, a nie na osobę fizyczną.

Może Cię zainteresuje: Rozporządzenie MSWiA w sprawie schronów w garażach podziemnych

Właścicielom nieruchomości może przeszkadzać linia energetyczna czy inna infrastruktura, gdyż może wpływać negatywnie na wizualny wygląd działki, co z kolei obniży wartość działki. Warto więc pamiętać o tym, że właścicielowi nieruchomości, która ma zostać obciążona służebnością przesyłu, przysługuje wynagrodzenie z tego tytułu, jeżeli strony tak postanowią. Wynagrodzenie takie jest nie tylko odszkodowaniem za spadek wartości nieruchomości, ale też rekompensatą za korzystanie podmiotu trzeciego z cudzej własności.

Umowa u notariusza i wynagrodzenie

Rekomendowanym rozwiązaniem dla każdej ze stron jest ustanowienie służebności przesyłu na podstawie zawartej umowy. Umowę zawiera przedsiębiorca przesyłowy z właścicielem nieruchomości, która ma zostać obciążona poprzez przeprowadzenie odpowiedniej instalacji. Musi ona mieć postać aktu notarialnego, należy ją więc zawrzeć z udziałem notariusza. W treści zawieranej umowy muszą znaleźć się informacje o zakresie i sposobie korzystania z nieruchomości oraz wskazanie wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, jeżeli ma zastosowanie.

Właściciel nieruchomości, która ma zostać obciążona tym prawem, ma możliwość odmowy zawarcia umowy o ustanowienie służebności. W takiej sytuacji, jeśli umowa jest potrzebna, aby właściwie móc korzystać z urządzeń, przedsiębiorca może żądać ustanowienia służebności za wynagrodzeniem. Wynagrodzenie wypłacane jest z transzach lub w płatności jednorazowej, jednak nie jest to powszechne rozwiązanie.

Jeśli chodzi o wysokość wynagrodzenia na powołanie służebności przesyłu, przyjęło, że do ustalenia wysokości wynagrodzenia uwzględnia się wartość rynkową nieruchomości nieobciążonej, stosunek powierzchni nieruchomości dotkniętej oddziaływaniem urządzeń przesyłowych, jak również uciążliwości związane z istnieniem na nieruchomości urządzeń oraz przewidywany czas trwania służebności. Ważne jest, że od uzyskanego wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, nie ma obowiązku odprowadzania podatku dochodowego.

Działka już obciążona

Służebność przesyłu może być także ustanowiona dla urządzeń, które znajdowały się na nieruchomości przed ustanowieniem tego prawa. Wtedy właściciel nieruchomości obciążonej może domagać się wynagrodzenia maksymalnie za ostatnie 10 lat korzystania z nieruchomości przez przedsiębiorcę przesyłowego.

Służebność wygasa najpóźniej z dniem zakończenia likwidacji przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca zobowiązany jest do usunięcia z nieruchomości urządzeń, jeśli utrudniają one korzystanie z niej oraz do naprawienia ewentualnej szkody. Do służebności przesyłu zastosowanie mają przepisy dotyczące służebności gruntowej. Przejście służebności przesyłu następuje na nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę urządzeń.

Źródło: blog.ongeo.pl