Jak ukryć śmietnik w przestrzeni osiedlowej?
Jak ukryć śmietnik w przestrzeni osiedlowej?
E. Łuczak
Miejsca nieestetyczne, z których nie możemy zrezygnować, bo są niezbędne w codziennym funkcjonowaniu osiedli mieszkaniowych – tak jak np. kontenery na śmieci – warto ukryć lub je „zneutralizować”, aby nie szpeciły.
Do tego celu wykorzystywane są różnego typu konstrukcje i altany śmietnikowe, ale nie tylko. Śmietnik można także schować wykorzystując do tego celu rozmaite gatunki i odmiany roślin.
Zobacz także
Redakcja Jaki domofon na osiedle?
Wybierając domofon do budynków wielolokalowych, gdzie mieszkają setki osób, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim wielkość bloku – ile mieszkań się w nim znajduje, czy mieści się na osiedlu otwartym...
Wybierając domofon do budynków wielolokalowych, gdzie mieszkają setki osób, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim wielkość bloku – ile mieszkań się w nim znajduje, czy mieści się na osiedlu otwartym czy zamkniętym oraz jaka technologia będzie najwłaściwsza. Na decyzję wpływają różnorakie aspekty technologiczne do przeanalizowania pod względem indywidualnych potrzeb mieszkańców. Tym bardziej, że chodzi o bezpieczeństwo nie tylko ich mienia. Zatem na jakie cechy zwrócić uwagę i jakie technologie...
LAKMA SAT Sp. z o.o Silikonowa farba doskonała do elewacji bloków
Odporność na warunki atmosferyczne i korozję biologiczną, trwałość kolorów, paroprzepuszczalność i niskonasiąkliwość – to najważniejsze cechy silikonowej farby elewacyjnej. To właśnie te parametry wpływają...
Odporność na warunki atmosferyczne i korozję biologiczną, trwałość kolorów, paroprzepuszczalność i niskonasiąkliwość – to najważniejsze cechy silikonowej farby elewacyjnej. To właśnie te parametry wpływają na odpowiednie zabezpieczenie, a tym samym trwałość elewacji budynków.
ECO24 Top 10 eleganckich stacji do segregacji odpadów
Selektywna zbiórka śmieci w przestrzeni publicznej i wewnątrz budynków to nie chwilowy trend. Zgodnie z obowiązującym prawem stanowi jeden z podstawowych obowiązków każdego z nas. Pozwala bowiem ograniczyć...
Selektywna zbiórka śmieci w przestrzeni publicznej i wewnątrz budynków to nie chwilowy trend. Zgodnie z obowiązującym prawem stanowi jeden z podstawowych obowiązków każdego z nas. Pozwala bowiem ograniczyć zanieczyszczenie środowiska, zwiększa procent odzyskiwania odpadów i umożliwia redukcję gazów cieplarnianych.
Śmietnik jest nieodzownym elementem w przestrzeni osiedlowej. Nie da się uniknąć wznoszenia takiej budowli, bo przecież gdzieś trzeba składować odpady, produkowane przez kilkadziesiąt czy kilkaset osób – lokatorów budynków mieszkalnych.
Przy tym trzeba je usytuować tak, by dostęp do nich był łatwy (także dla osób niepełnosprawnych), nie mogą się też znaleźć poza granicą terenów osiedlowych – zatem zazwyczaj lokalizowane są blisko okien mieszkańców.
Odległość miejsc na pojemniki i kontenery na odpady stałe powinna wynosić co najmniej 10 m od okien i drzwi do budynków z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi1.
W przypadku przebudowy istniejącej zabudowy, wyżej przytoczone odległości mogą być pomniejszone, jednak nie więcej niż o połowę, po uzyskaniu opinii państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego2. Jednak chyba nikt z nas nie chciałby mieszkać tak blisko śmietnika.
Śmietnik w sąsiedztwie
W nowych osiedlach altany śmietnikowe są starannie zaprojektowane, w starszych – budowane były zgodnie z projektami typowymi i w całej Polsce wyglądają podobnie.
Bywa też, że mniejsze wspólnoty ograniczają się do ustawiania pojemników, więc miejsce gromadzenia śmieci już z daleka rzuca się w oczy i wywołuje negatywne emocje.
Administracje podejmują próby „cywilizowania” miejsc składowania odpadów – odpowiednio do własnych potrzeb (ilości lokatorów) zadaszają dawne półotwarte „altanki”, powiększają je, wyznaczają miejsce na tzw. „gabaryty” czyli odpady o dużych rozmiarach.
Od lipca br. w wielu miastach mieszkańcy są wzywani do segregowania odpadów zatem w śmietnikach stoją odpowiednie pojemniki, natomiast administracja może wezwać firmę, z którą ma podpisaną umowę, do zabrania np. niespodziewanie dużej ilości wyrzuconych rzeczy, jednak mimo wszystko trudno nazwać te miejsca przyjaznymi. We wnętrzach osiedlowych takie budowle zawsze zakłócają harmonię przestrzeni i warto szukać sposobu ich „zneutralizowania”.
Co zatem zrobić, by sąsiedztwo śmietnika było mniej uciążliwe? Jak zasłonić pomieszczenie, z którego na co dzień wydobywają się nieprzyjemne zapachy (w bardziej schludnych miejscach zapach ten wymieszany jest z wonią chloru)?
To pytania ważne, zwłaszcza w obliczy przepisów tzw. ustawy śmieciowej, która zakłada odbieranie odpadów dwa razy w miesiącu. Wizja piętrzących się w śmietniku i wokół niego stert, coraz bardziej cuchnących pod koniec tego dwutygodniowego okresu, jest doprawdy przerażająca.
Jak ukryć śmietnik?
Osiedlowe kontenery na śmieci mogą być rozmieszczone na co najmniej 2 sposoby: przez ustawienie ich w obrębie zabudowanej altany śmietnikowej lub w postaci niewielkiego budynku usytuowanego na uboczu osiedla ogrodzonego lub odgrodzonego przez odpowiednie kształtowanie zieleni.
Często spotykanym rozwiązaniem na terenie starszych osiedli, poddawanych modernizacji, jest wykorzystanie istniejącego już zaplecza do zorganizowania miejsca do segregacji odpadów.
A zatem dostosowuje się istniejącą wiatę lub altanę, wyposażając plac zaplecza gospodarczego towarzyszący śmietnikowi o brakujące pojemniki do recyklingu.
Takie rozwiązanie z punktu widzenia starszych osiedli jest najbardziej optymalne, wymaga ono niekiedy jedynie powiększenia obszaru nawierzchni otaczającej śmietnik w celu ustawienia pojemników na odpowiednim podłożu.
Inną możliwością ukrycia śmietnika jest wykorzystanie występujących na terenie osiedla spiętrzeń gruntu lub wałów (izolujących np. od ruchu drogowego). Śmietnik można ukryć także w uskoku terenu, tak aby był np. wtopiony w skarpę, o ile istnieją ku temu warunki.
Ciekawe przestrzennie rozwiązanie stanowią gabiony – kosze z drutu wypełnione materiałem kamiennym. W ofercie wielu firm występują wąskie elementy, z których można zarówno kształtować ogrodzenia jak i murki stanowiące wydzielenie przestrzeni.
Teren gospodarczy ze śmietnikiem można oddzielić także od reprezentacyjnej części osiedla poprzez zwarte grupy nasadzeń krzewów lub żywopłoty.
Obecnie jest to jedno z najczęściej spotykanych rozwiązań. Przy małej ilości przestrzeni na terenie osiedla można zastosować trejaże obsadzone pnączami, jako element maskujący śmietnik.
Najlepsze do obsadzania tego typu konstrukcji z pewnością będą pnącza takie jak: bluszcz pospolity, winobluszcz, milin czy tak bardzo zróżnicowane powojniki, charakteryzujące się długim okresem ulistnienia oraz stosunkowo dużymi przyrostami rocznymi.
Śmietniki warto otaczać roślinami nie tylko dlatego, że zieleń zawsze poprawia wygląd architektury, z którą sąsiaduje. Także z powodu jej korzystnego oddziaływania na mikroklimat i tworzenia bariery zatrzymującej kurz i zapach.
Istotny przy tym jest odpowiedni dobór roślin – szczególnie ważne jest tu uwzględnienie roślin odpornych na zanieczyszczenia oraz szybko rosnących. W kompozycji tworzymy zwarte grupy, złożone z kilku pasm nasadzeń, szczególnie od strony okien budynków.
I tak np. rośliny posadzone od strony południowej w upalne dni obniżą temperaturę wewnątrz śmietnika i powstrzymają nieco tempo rozkładu odpadków organicznych (zmniejszy się więc wydzielany odór).
Jak komponować nasadzenia?
Najlepiej zdecydować się na takie gatunki i odmiany, które szybko się rozrastają, więc utworzą znaczną masę zieleni i tym samym skuteczną zasłonę. Pamiętajmy, że stanie się tak, gdy dobierzemy rośliny do stanowiska jakim dysponujemy.
Nie łudźmy się, że wystarczy posadzić cokolwiek (bo akurat te sadzonki są tanie, bo spodobały się osobie zarządzającej) – w nieodpowiednich warunkach rośliny nie urosną w tempie na jakie liczymy, zakwitną słabo albo wcale, a przy tym będą podatne na choroby i ataki szkodników.
Czyli nie będą wyglądały atrakcyjnie, wręcz mogą nawet szpecić, co tylko pogłębi zły odbiór tego miejsca. Zanim więc kupimy i posadzimy rośliny, przeanalizujmy sytuację.
Po pierwsze – istotne jest nasłonecznienie. To najważniejsze, bo mamy na nie znikomy wpływ. Jeśli śmietnik znajduje się pod starymi rozłożystymi drzewami, w cieniu budynku lub przy elewacji północnej czy północno-wschodniej wybierajmy rośliny, które dobrze znoszą brak światła.
W takich miejscach doskonale sprawdzi się większość gatunków i odmian cisów, choiny, grab pospolity lub laurowiśnia wschodnia. Jeżeli śmietnik jest nasłoneczniony od południa i południowego zachodu posadźmy rośliny potrzebujące wiele światła i ciepła, a tolerujące brak wody, np. barwne odmiany pęcherznicy kalinolistnej czy tawułę van Houtte’a.
Taka osłona jest bardzo istotna, bo sprawi, że gromadzone odpadki będą się słabiej nagrzewały, a więc także wolniej rozkładały i wydzielały mniej intensywny zapach.
Rośliny pachnące
Intensywny, ale przyjemny zapach kwitnących roślin, takich jak lipy, oliwniki, jaśminowce, porzeczka żółta) przytłumi lekką, a nieuniknioną woń gromadzonych odpadów i może sprawić, że sąsiedztwo śmietnika nie będzie uciążliwe.
Gorzej, jeśli niemiły zapach jest intensywny (np. jeśli śmieci nie są odbierane przez kilka dni) – wtedy połączone zapachy mogą stać się bardzo trudne do zniesienia.
Wielu osobom przeszkadza zapach kwiatów jarzębu pospolitego czy berberysów, ale na szczęście okres kwitnienia tych roślin nie jest zbyt długi, a piękne, długo utrzymujące się na pędach owoce zrekompensują chwilowy dyskomfort. |
Po drugie sprawdźmy, jakie jest podłoże wokół śmietnika. Jeśli jest kwaśne, warto je zwapnować, bo niewiele gatunków takie toleruje, jeśli zasadowe – należy dodać kwaśnego torfu. Zawsze warto zadbać o żyzność podłoża – najlepiej dodać do niego kompostu albo zasilić nawozami wieloskładnikowymi (i kontynuować to w kolejnych sezonach).
Po trzecie – ważna jest też wilgotność podłoża. Albo musimy zapewnić podlewanie, albo wybrać rośliny tolerujące suszę, np. karaganę syberyjską lub różę pomarszczoną. Rozważmy też, jak dużą przestrzenią dysponujemy i dobierajmy rośliny odpowiednich rozmiarów.
Niezastąpione pnącza
Jeżeli dysponujemy ograniczoną ilością miejsca wokół śmietnika – a tak przecież jest zazwyczaj – posadźmy pnącza. To najdoskonalsze, uniwersalne rozwiązanie.
Jeżeli na stanowisko nasłonecznione lub półcieniste wybierzemy winorośl japońską, winobluszcz pięciolistkowy czy zaroślowy, które wspinają się przy pomocy wąsów lub owijają pędami, lub winobluszcz pięciolistkowy odmianę murową, wyposażoną w wąsy z przylgami, w ciągu kilku lat (jeśli im na to pozwolimy) zakryją całą „altanę śmietnikową” (fot. 1.). Jesienią będą się pięknie przebarwiać na purpurowo (fot. 2.).
Na rynku dostępne są też odmiany o atrakcyjnych, pstrych liściach, np. winobluszcz STAR SHOWERS ‘Monham’ (fot. 6.). Równie skuteczną osłoną będzie rdestówka Auberta – pnącze niezwykle wytrzymałe na niekorzystne warunki uprawy, bujnie się rozrastające, a przy tym długo kwitnące.
Co warto posadzić przy śmietniku?Choć tego nie widzimy, rośliny wydzielają substancje zwane fitoncydami. Wiele z nich ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Są to:
|
Na stanowiskach słonecznych i półcienistych sprawdzi się też winnik tojadowy (fot. 7.) o efektownie powcinanych liściach, przebarwiających się jesienią na żółto. W półcieniu i cieniu można posadzić kokornak wielkolistny, o efektownych liściach osiągających do 30 cm średnicy, ale należy mu zapewnić bardzo solidne podpory, które nawet po deszczu będą w stanie utrzymać ciężkie pędy (zdarza się, że roślina łamie zbyt delikatne kratki).
Od strony zacienionej znakomicie spełni się bluszcz pospolity (fot. 8.), który okryje śmietnik ciemnozielonymi, sztywnymi liśćmi, utrzymującymi się na pędach także zimą oraz hortensję pnącą, która zakwita w czerwcu białymi kwiatami zebranymi w płaskie baldachy.
Jeżeli chcemy stworzyć na tle ścian śmietnika bardziej efektowną kompozycję, posadźmy róże pnące w sąsiedztwie powojników botanicznych (bardzo wytrzymałe i tolerancyjne) czy wielkokwiatowych (zachwycające w okresie kwitnienia). Trzeba jednak pamiętać, że te gatunki najlepiej rosną w słońcu, ewentualnie w półcieniu, a wymagają żyznego podłoża.
Dodatkowym w przestrzeni osiedlowej, bardzo ważnym atutem pnączy jest to, że wystarcza im niewielki fragment terenu, a wytwarzają długie pędy i masę liści zbliżoną do tej, jaką produkują drzewa średniej wielkości.
Krzewy jako zasłona
W tej grupie roślin jest wiele gatunków mało wymagających a efektownych i szybko rosnących (do 2– 3 m).
W dobrze nasłonecznionym lub półcienistym miejscu możemy posadzić odmiany derenia białego np. ‘Siberian Pearl’s’ o czerwonych pędach i drobnych, białych owocach (fot. 9.), ‘Sibirica Variegata’ o szarozielonych białoobrzeżonych liściach, czy ‘Spaethii‘ o liściach żółto-zielonych (fot. 10.) oraz odmiany wspomnianej już wcześniej pęcherznicy kalinolistnej: złocistożółtych ‘Dart’s Gold’ i ‘Nugget’, ciemnopurpurowych ‘Diabolo’, ‘Red Baron’ i SUMMER WINE ‘Seward’.
Bardzo ozdobną (całoroczną) barierę stworzymy z ognika szkarłatnego. Nie tylko dlatego, że ma liście zimozielone i tworzy w maju kwiatostany drobnych białych kwiatów, ale ze względu na intensywnie wybarwione owoce, pozostające na pędach nawet podczas lekkich mrozów. Nadadzą się tu odmiany osiągające powyżej 2 m wysokości, jak ‘Kasan’, ‘Red Column’, ‘Golden Charmer’, ‘Orange Glow’ (fot. 11.).
Warto też zwrócić uwagę na efektowne odmiany kaliny koralowej – ‘Park Harvest’ (fot. 12.) o złocistożółtych liściach i ‘Compactum’ rodzącej obficie czerwone owoce.
Jeżeli podłoże jest wilgotne lub możemy zapewnić systematyczne podlewanie, posadźmy którąś z pięknie kwitnących odmian krzewuszki cudownej, np. ‘Follis Purpureis’, ‘Pink Princess’, czy FRENCH LACE ‘Brigela’ (fot. 13.).
Zielone ściany żywopłotów
Wszystkie wymienione wyżej krzewy dobrze znoszą cięcie, jeśli zatem okaże się, że rozrastają się zbyt silnie na boki, można przeprowadzić korektę i utrzymywać je w określonym pokroju, czyli stworzyć z nich żywopłoty formowane lub półformowane.
Można też oczywiście wykorzystać te gatunki i odmiany, a także niezawodny ligustr pospolity lub grab pospolity, do uformowania „żywych ścian” wokół śmietnika. Można otoczyć nimi budynek altany śmietnikowej, ale też – tam gdzie ustawia się jedynie pojemniki na utwardzonej płycie – stworzyć zielone parawany z wąskich żywopłotów lub nisze na pojemniki w żywopłocie szerokim.
Uzupełnienie kompozycji
Jeżeli chcemy, by śmietnik stracił swój typowy wygląd i przestał rzucać się w oczy, możemy spowodować, by stał się częścią większej kompozycji roślinnej. W tym celu oprócz pnączy i wysokich krzewów warto w jego sąsiedztwie posadzić też niewielkie drzewa, które zwiążą kompozycję i jako pojedynczy wyrazisty element skupią na sobie uwagę, a przy tym rzucą nieco cienia na dach śmietnika.
Można wybierać spośród gatunków i odmian takich jak klon zwyczajny ‘Globosum’, brzoza brodawkowata ‘Youngii’ czy surmia bignoniowa ‘Nana’. Wiosną przepięknie zaprezentują się pokryte kwiatami ozdobne jabłonie zwane rajskimi: ‘Dolgo’, ‘Golden Hornet’, wiśnia piłkowana ‘Amanogawa’, ‘Fugenzo’, ‘Kanzan’, czy śliwa wiśniowa ‘Nigra’.
Możemy też wykorzystać pojedyncze efektowne krzewy, jak tamaryszki: francuski i drobnokwiatowy, odmiany lilaka pospolitego, porzeczkę krwistą, odmiany perukowca podolskiego GOLDEN SPIRIT ‘Ancot’, Purpureus’, ‘Royal Purple’, forsycje i róże: parkowe, wielkokwiatowe i wielokwiatowe oraz duże kępy lawendy wąskolistnej.
1 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (rozdz. 4, ust. 1. par. 23)
2 Ibidem., rozdz. 4, ust. 2, par. 23