Lokowanie uchodźców z Ukrainy w obiektach niemieszkalnych bez formalności

Przyrost liczby uchodźców z Ukrainy w Polsce z dnia na dzień jest ogromny. Poza inicjatywami oddolnymi przyjmowania ich do prywatnych domów czy mieszkań, samorządy otwierają obiekty niemieszkalne m.in. hale sportowe, wystawiennicze, widowiskowe, dworce czy biurowce. Budzi to jednak wątpliwości, czy nie dochodzi w ten sposób do zmiany sposobu użytkowania obiektu, a w takim przypadku konieczne są formalności budowlane. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego (GINB) w interpretacji przepisów wyjaśnia, że w przypadku adaptacji hali na punkt pomocy nie ma takiej potrzeby. Z jednej strony dodatkowe formalności stanowiłyby utrudnienie, a z drugiej ze względu na bezpieczeństwo lokowanych osób, kwestia ta wymaga regulacji w specustawie. Część prawników proponuje, aby do specustawy uchodźczej, procedowanej obecnie przez Sejm, wprowadzić przepis podobny do tego, jaki obowiązuje w wypadku tymczasowych szpitali covidowych.  Inni obawiają się takiego rozwiązania, przypominając, że przy uproszczonych zasadach budowy obiektów covidowych dochodziło do naruszeń i deweloperzy wykorzystali je do budowy zwykłych bloków. 

Jak rozumieć interpretację GINB

Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego przekazał do wojewódzkich urzędów nadzoru budowlanego oraz urzędów wojewódzkich wyjaśnienia na temat tymczasowego pobytu uchodźców w budynkach niemieszkalnych. Twierdzi on, że prawo budowlane nie zakazuje tymczasowego pobytu o charakterze zakwaterowania uchodźcom w budynkach niemieszkalnych.  Dlatego nie ma obowiązku zgłaszania zmiany sposobu użytkowania do organów administracji architektoniczno-budowlanej. Jednak w niektórych przypadkach należy rozważyć, czy nie zachodzą przesłanki wiążące się z koniecznością dokonania zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania staroście (art. 71 ust. 2 prawa budowlanego). Dotyczy to przede wszystkim podjęcia w obiekcie lub jego części działalności lub jej zaniechanie oraz zmiany jednego z następujących warunków: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy; warunków zdrowotnych, higieniczno-sanitarnych, ochrony środowiska bądź wielkości lub układu obciążeń. Wyżej wymienione przesłanki muszą wystąpić łącznie. W sytuacji, gdy nie wystąpi  żadna z nich albo tylko jedna, nie dochodzi do zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego w rozumieniu prawa budowlanego.

Może Cię zainteresuje: Najem krótkoterminowy a interes stałych mieszkańców

Czego prawo nie zabrania, jest dozwolone

Nie wszyscy prawnicy uważają, że interpretacja GINB-u jest prawidłowa i wynika z potrzeby chwili, jako że trwa kryzys uchodźczy i należy zapewnić schronienie jak największej liczbie osób. Stanowisko GINB jest rekomendacją liberalnego podejścia organów nadzoru budowlanego do sytuacji, w których w lokalach czy budynkach niemieszkalnych będą zakwaterowani uchodźcy z Ukrainy. Prawo nie zakazuje tymczasowego pobytu uchodźców w budynkach niemieszkalnych, ale też analiza tego, czy dochodzi do zmiany sposobu użytkowania powinna dotyczyć konkretnych sytuacji.  Z punktu widzenia obowiązujących przepisów nie ma regulacji prawnych, które inaczej traktowałyby sytuację dotyczącą kwaterowania uchodźców i potwierdzałyby, że zakwaterowanie ludzi w hali magazynowej czy biurowcu, nie jest samowolną zmianą sposobu użytkowania.

Eksperci z Rady Krajowej Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa myślą podobnie. Przepisy prawa budowlanego nie zakazują tymczasowego zakwaterowania uchodźców z Ukrainy. Mimo, że nie trzeba zgłaszać zmiany sposobu użytkowania do organów administracji architektoniczno-budowlanej to warto zwrócić uwagę na bezpieczeństwo kwaterowanych osób. Nawet jeśli obecna sytuacja wymusza szybkie działania to budynki muszą spełniać podstawowe wymagania techniczne, szczególnie bezpieczeństwa pożarowego, higieny, zdrowia i środowiska, oraz bezpieczeństwa użytkowania i dostępności tych obiektów, a także warunków użytkowych zgodnych z przeznaczeniem obiektu, zwłaszcza w zakresie: zaopatrzenia w wodę i energię elektryczną oraz w energię cieplną. Wyżej wymienione przepisy wynikają wprost z ustawy prawo budowlane art. 61 i wskazują podmiot, który jest w pełni odpowiedzialny, czyli w tym przypadku właściciela lub zarządcę obiektu budowlanego. 

Zmieniać przepisy czy ich nie zmieniać

Jedni są zwolennikami zmiany przepisów, inni są krytyczni. Przywołują problem szpitali covidowych, które powstawały w takich właśnie miejscach. W ich przypadku obowiązuje konkretna, pozwalająca na to regulacja.  Tutaj postulaty mówią, żeby ustawodawca  zawiesił  na pół roku do roku stosowanie art. 71 prawa budowlanego w celu rozwiązania problemu. Według niektórych prawników należy rozważyć pilne wdrożenie specprzepisów i formalne umożliwienie  zmiany sposobu użytkowania budynków na cele mieszkaniowe związane z zakwaterowaniem uchodźców. Jeśli zaś do tego nie dojdzie, organy inspekcji nadzoru budowlanego, prowadząc swoje działania, powinny brać pod uwagę nadzwyczajną sytuację oraz to, że podejmowane działania związane są z ochroną zdrowia i życia cudzoziemców, a także że ich obecne działania są nastawione przede wszystkim na zapewnienie bezpieczeństwa tych osób.  Inni zaś przestrzegają przed nagłymi zmianami. 

Źródło: prawo.pl

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!