Co zrobić, gdy przewróci się drzewo? Praktyczny poradnik dla właścicieli nieruchomości

Zgoda na usunięcie drzewa – kiedy jest wymagana?

Zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody (Dz.U. 2022 poz. 916), usunięcie drzewa lub krzewu z nieruchomości musi być poprzedzone uzyskaniem zezwolenia, wydanego przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta lub wojewódzkiego konserwatora zabytków. Nie można podjąć się wycinki drzewa przed pozyskaniem odpowiedniej decyzji. Co zrobić w sytuacji, w której drzewo zostało wywrócone w następstwie sytuacji losowej, np. w czasie wichury? Czy trzeba uzyskać pozwolenie?

Usunięcie drzewa bez zezwolenia – powiadomienie urzędu

Przepisy ustawy o ochronie przyrody nakładają na właścicieli nieruchomości, na których rosły złamane drzewa, określone obowiązki administracyjne. Usunięcie połamanego drzewa nie wymaga zezwolenia, ale wymaga uprzedniego powiadomienia odpowiedniego urzędu. Dopiero kiedy pracownik uprawnionego organu potwierdzi, że drzewo stanowi tzw. złom lub wywrot (zgodnie z definicją ustawową) i sporządzi protokół z oględzin, właściciel może sprzątnąć drzewo. 

Co to jest wywrot i złom?

Wywroty to przewrócone drzewa, a złomy – drzewa, których pień uległ złamaniu (jeśli zniszczeniu uległy jedynie konary, drzewo nie zostanie uznane za złom). Pojęcia te zostały zdefiniowane w art. 5 pkt 26c i 26d ustawy o ochronie przyrody (Dz.U. 2022 poz. 916). Aby drzewo zostało uznane za wywrot lub złom, do jego uszkodzenia musi dojść w wyniku:

• działania czynników naturalnych (np. silny wiatr, powódź),
• katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym (np. wypadek samochodowy),
• katastrofy budowlanej (np. zawalenie budynku).

Uzyskanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu nie jest wymagane, jeśli wywrot lub złom usuwany jest przez jednostki ochrony przeciwpożarowej, jednostki sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, właścicieli urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej, zarządców dróg, zarządców infrastruktury kolejowej, gminne lub powiatowe jednostki oczyszczania lub inne podmioty działające w tym zakresie na zlecenie gminy lub powiatu. Na przykład w sytuacji, gdy zniszczone drzewo lub krzew przewróciło się na drogę, uniemożliwiając przejazd pojazdów, utrudniając przeprowadzenie akcji ratunkowej lub stwarzając zagrożenie dla życia, zdrowia lub mienia ludzi, określone w ustawie jednostki mogą usunąć drzewo lub krzew z nieruchomości bez zezwolenia.

W takich przypadkach do 30 dni od zdarzenia podmioty uprawnione do usunięcia drzewa bez zezwolenia powinny przekazać organowi właściwemu do wydania zezwolenia informację o terminie, miejscu i przyczynie usunięcia oraz liczbie drzew lub powierzchni usuniętych krzewów, a także dokumentację fotograficzną przedstawiającą usunięte drzewo lub krzew.

Drzewo zagrażające otoczeniu – co zrobić?

Zjawiska atmosferyczne mogą powodować sytuacje, w których drzewo nie będzie stanowiło złomu lub wywrotu, ale przechyli się w sposób stwarzający zagrożenie dla otoczenia. W takich sytuacjach obowiązują ogólne warunki ochrony drzewa, więc usunięcie wymaga zezwolenia lub zgłoszenia zamiaru usunięcia (dla osób fizycznych). W przypadkach gdy nie ma możliwości niezwłocznego wystąpienia z wnioskiem do właściwego urzędu, drzewo może być usunięte przez straż pożarną (lub inne służby ustawowo powołane do niesienia pomocy w stanach nagłego zagrożenia życia lub zdrowia). Po usunięciu drzewa warto poprosić daną jednostkę o wydanie zaświadczenia potwierdzającego prowadzenie akcji ratowniczej.

Tereny zabytkowe – szczególne zasady

W przypadku terenów zabytkowych sytuacja jest bardziej skomplikowana. Dlatego przed podjęciem działań warto się skontaktować z konserwatorem zabytków. 

Niezależnie od obowiązków wynikających z ustawy o ochronie przyrody, właściciel lub posiadacz zabytku ma obowiązek zawiadomić konserwatora m.in. o zniszczeniu zabytku w terminie 14 dni (na podstawie art. 28 ust 1 Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). Uszkodzenie zabytku należy tu rozumieć jako przewrócenie lub złamanie się drzew lub krzewów, które wchodzą w skład zabytkowych zespołów i działek objętych ochroną konserwatorską.

Dokumentacja dla urzędu

Do zgłoszenia do urzędu należy dołączyć fotografie uszkodzonego drzewa, informację o miejscu, w którym rosło (numer posesji, działki ewidencyjnej), a w przypadku dużych działek – mapę lub szkic z zaznaczoną lokalizacją. Fotografie powinny pozwalać na określenie czy drzewo się złamało, czy zostało wywrócone, powinny umożliwiać lokalizację w terenie (widoczne punkty charakterystyczne) oraz obrazować ogólny stan drzewa po uszkodzeniu. 

Zgłoszenie złomu lub wywrotu nie wymaga przeprowadzania postępowania administracyjnego, co oznacza, że osoba zgłaszająca nie musi być właścicielem nieruchomości. Konieczne jest natomiast skierowanie informacji do właściwego organu.

Jeśli uszkodzone drzewo uniemożliwia korzystanie z nieruchomości lub zachodzi konieczność niezwłocznej likwidacji szkody, którą wyrządziło, dopuszczalne jest podejmowanie bez uprzedniego informowania urzędu doraźnych działań, które nie utrudnią możliwości klasyfikacji drzewa jako złomu lub wywrotu. Przed rozpoczęciem prac porządkowych zaleca się wykonanie dokumentacji fotograficznej.

Źródło: jestemekowkrakowie.pl, przemyslisrodowisko.pl