Transformacja energetyczna w Polsce
Transformacja energetyczna w Polsce, fot. pixabay
Wojna w Ukrainie spowodowała, że kontynuacja dotychczasowej polityki energetycznej stała się niemożliwa. Miesiąc przed odcięciem gazu przez Rosję, polski rząd zaktualizował założenia Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. Przyspieszenie inwestycji w odnawialne źródła energii jest absolutnie konieczne.
Zobacz także
L’Avenir Du Monde sp. z o.o. System Ecosorting - poprawna segregacja odpadów komunalnych we wspólnotach i spółdzielniach
Ecosorting oferuje wspólnotom i spółdzielniom mieszkaniowym system, który wspiera poprawną segregację odpadów komunalnych. System obejmuje urządzenia techniczne i dokumentację formalną. Firma gwarantuje...
Ecosorting oferuje wspólnotom i spółdzielniom mieszkaniowym system, który wspiera poprawną segregację odpadów komunalnych. System obejmuje urządzenia techniczne i dokumentację formalną. Firma gwarantuje także wsparcie merytoryczne. Jak usługa Ecosorting wpływa na życie mieszkańca danej nieruchomości? Odpowiadamy na najczęstsze pytania lokatorów.
Bank Pocztowy S.A. Finansowanie OZE – łatwiej, szybciej, prościej. Bank Pocztowy oferuje kredyt na korzystnych warunkach
Wychodząc naprzeciw potrzebom Spółdzielni i Wspólnot Mieszkaniowych, Bank Pocztowy oferuje elastyczny Kredyt na OZE o dowolnej wysokości, jednak nie niższy niż 10 tysięcy złotych. Jak przyznaje Paweł Andrzejczyk,...
Wychodząc naprzeciw potrzebom Spółdzielni i Wspólnot Mieszkaniowych, Bank Pocztowy oferuje elastyczny Kredyt na OZE o dowolnej wysokości, jednak nie niższy niż 10 tysięcy złotych. Jak przyznaje Paweł Andrzejczyk, Dyrektor Departamentu Bankowości Instytucjonalnej Banku Pocztowego, kredyt na odnawialne źródła energii (OZE) to odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie Wspólnot i Spółdzielni Mieszkaniowych, które chciałyby w najbliższym czasie sfinansować projekty związane z efektywnością energetyczną.
L’Avenir Du Monde sp. z o.o. Rozwiązania Ecosorting – odpowiedź na przepisy nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
Ecosorting oferuje urządzenia techniczne jak i wsparcie formalne w zakresie wyłączenia właścicieli jak i posiadaczy mieszkań nieruchomości wielolokalowych ze zbiorowej odpowiedzialności za nieprawidłową...
Ecosorting oferuje urządzenia techniczne jak i wsparcie formalne w zakresie wyłączenia właścicieli jak i posiadaczy mieszkań nieruchomości wielolokalowych ze zbiorowej odpowiedzialności za nieprawidłową segregację odpadów komunalnych.
Przez ostatnie 20 lat Polska wydała 900 mld zł na zakup surowców energetycznych z Rosji (źródło: Forum Energii). Stamtąd pochodzi 55 proc. sprowadzanego do Polski gazu. 75 proc. wynosi udział Rosji w krajowym imporcie węgla i 65 proc. w imporcie ropy naftowej. 27 kwietnia br. Rosja zakręciła kurek z gazem. Wysoki stan zapasów gazu w magazynach, jeden z najwyższych w krajach Unii Europejskiej sprawia, że sytuacja ta nie wpłynie od razu na podaż surowca. Jednak konieczna jest zmiana polityki energetycznej i przyspieszenie inwestycji w odnawialne źródła energii.
Oszczędzanie energii i paliw
Unia Europejska przygotowywała się od dawna na taki scenariusz. 8 marca br. szefowa Komisji Europejskiej – Ursula von der Leyen, przedstawiła plan uniezależnienia się UE od dostaw rosyjskiego gazu do 2030 roku.
W Polsce jednym z działań – do wdrożenia od zaraz – jest krajowa kampania społeczna, która będzie promować oszczędzanie energii i paliw: ciepła, energii elektrycznej i paliw w transporcie, zwłaszcza osobowym.
Eksperci z Forum Energii zwracają wagę, że koszt programu zamrażania cen paliw i energii, uruchomionego trzy lata temu w Polsce, wyniósł ponad 5 mld zł. Miał on zniwelować skutki wzrostu cen przez dopłacanie do konsumpcji, ale do niczego to nie prowadziło. Według nich, w pierwszej kolejności należy postawić na redukcję zapotrzebowania i efektywność energetyczną. Należy zachęcić społeczeństwo i przemysł do zużywania jak najmniejszej ilości energii w różnych sektorach gospodarki: w przemyśle, transporcie, ciepłownictwie, elektroenergetyce. Takie działania mogą dać efekty już w ciągu roku. Kolejnym krokiem są inwestycje w źródła odnawialne (OZE), też do realizacji w krótkim czasie.
Do dużych zmian w polskiej polityce energetycznej musi jednak dojść, nawet w przypadku deeskalacji czy szybkiego zakończenia wojny na Ukrainie. Mimo wcześniejszych planów, Polska nie będzie już mogła przechodzić na gaz, a to oznacza dłuższą obecność węgla, którego ilość jest jednak ograniczona. Istnieje więc potrzeba inwestycji w źródła odnawialne. Według ekspertów konieczne jest m.in. odblokowanie reguły 10H, czyli ograniczeń dla energetyki wiatrowej na lądzie. Podkreślają oni, że polski przemysł musi mocno zainwestować w odnawialne źródła energii na własne potrzeby. W końcu to on najbardziej odczuje skutki braku rosyjskich surowców.
Aktualizacja Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku
Z końcem marca br. polski rząd przyjął założenia do aktualizacji Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku. Aktualizacja założeń PEP 2040 dotyczyła wyzwań geopolitycznych, związanych z dywersyfikacją dostaw gazu i ropy oraz przyspieszeniem działań, prowadzących do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski. Przyjęta w 2021 roku przez rząd Polityka energetyczna Polski do 2040 roku przewiduje – w stosunku do prognoz zużycia energii pierwotnej z 2007 r. – między innymi wdrożenie energetyki jądrowej w 2033 r., ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 30 proc. do 2030 r., a także wzrost efektywności energetycznej o 23 proc. do 2030 r. Według tego dokumentu, w 2030 r. węgiel ma mieć nie większy niż 56 proc. udział w wytwarzaniu energii elektrycznej, zaś w 2040 r. – nie powinien przekraczać 28 proc. Przyjęta aktualizacja zakłada bowiem suwerenność energetyczną, z naciskiem na uniezależnienie się od paliw z Rosji, dalszą dywersyfikację dostaw oraz okresowy wzrost zużycia węgla.
Rząd twierdzi, że aktualizuje założenia PEP2040, żeby zneutralizować lub ograniczyć ryzyka związane z potencjalnymi sytuacjami kryzysowymi w kraju i na świecie. Głównym celem polityki energetycznej pozostaje gwarancja bezpieczeństwa energetycznego, przy zapewnieniu konkurencyjności gospodarki i zmniejszeniu oddziaływania sektora energii na środowisko. Suwerenność energetyczna oznacza szybkie uniezależnienie krajowej gospodarki od importowanych paliw kopalnych: węgla, ropy naftowej i gazu ziemnego, oraz ich pochodnych: LPG, oleju napędowego, benzyny, nafty z Rosji czy innych krajów objętych sankcjami gospodarczymi.
Rząd chce podejmować działania, które ograniczą zapotrzebowanie na wyżej wymienione paliwa kopalne. Zgodnie z założeniami dąży do stopniowego zmniejszania zależności gospodarki od gazu ziemnego i ropy naftowej, jednak cały czas konieczne jest zagwarantowanie pewności ich dostaw do odbiorców na kolejne dekady.
OZE odpowiedzialne za połowę dostaw energii
Do 2040 roku około połowa produkcji energii elektrycznej ma pochodzić z OZE. Zakładany jest dalszy rozwój mocy wiatrowych i słonecznych oraz intensyfikacja działań, mających na celu zwiększenie wykorzystania OZE i to źródeł niezależnych od warunków atmosferycznych, czyli energii wody, biomasy, biogazu lub ciepła ziemi.
Poprawa efektywności energetycznej ma też postępować poprzez termomodernizację i renowację budynków. Programy wsparcia termomodernizacji, np. „Czyste Powietrze”, będą nastawione na umożliwienie wykorzystania niskotemperaturowych źródeł ciepła przy zachowaniu komfortu cieplnego odbiorców.
Ponadto, przyspieszona ma zostać budowa pływającego terminala LNG typu FSRU w Zatoce Gdańskiej wraz z rozbudową sieci krajowej oraz rozbudową podziemnych magazynów gazu ziemnego. Planuje się zastępowanie popytu na gaz ziemny gazami zdekarbonizowanymi oraz innymi sprawdzonymi paliwami, między innymi poprzez rozwój technologii, opartych na wodorze, które stanowią realną alternatywę dla wykorzystania gazu ziemnego. Ograniczenie popytu na paliwa płynne ma też wesprzeć przyspieszone działania związane z wykorzystaniem alternatywnych źródeł energii w transporcie, czyli biokomponentów w paliwach ciekłych, biometanu, wodoru, niskoemisyjnych paliw syntetycznych i energii elektrycznej.
Inwestycje w elektrownie gazowe czekają na decyzje, uzależnione od dostępności paliw. W perspektywie średniookresowej zwiększeniu może ulec poziom wykorzystania istniejących jednostek węglowych. W rezultacie tych zmian, plany inwestycyjne dotyczące nowych mocy gazowych powinny podlegać weryfikacji pod kątem ekonomiki produkcji. W ciepłownictwie tempo konwersji jednostek węglowych na gazowe będzie zależne od dostępności surowca.
Rząd przewiduje także spadek, zakładanego obecnie, tempa ograniczania wydobycia i wykorzystania węgla kamiennego ze względu na możliwą potrzebę dłuższej niż przewidywano eksploatacji poszczególnych istniejących jednostek węglowych. Dla zapewnienia ciągłości dostaw podjęte zostaną działania mające na celu utrzymanie gotowości do pracy jednostek węglowych zgodnie z ich technicznym czasem życia, który jest dłuższy niż wynika to z przesłanek ekonomicznych. W aktualizacji PEP2040 znalazło się – równolegle z realizacją programu energetyki jądrowej – podjęcie wysiłków mających na celu perspektywiczne wdrożenie małych reaktorów modułowych SMR.
Dodatkowo rząd zamierza negocjować zmiany regulacji unijnych i mechanizmów polityki klimatycznej w taki sposób, by umożliwić przeprowadzanie niskoemisyjnej i ambitnej transformacji, zgodnej z celami UE, przy uwzględnieniu czasowego zwiększonego wykorzystania konwencjonalnych mocy wytwórczych, bez ponoszenia nadmiernych kosztów, wynikających z polityki klimatycznej.
Fotowoltaika na topie
Według kwietniowych danych Agencji Rynku Energii na koniec lutego 2022 r. moc zainstalowana odnawialnych źródeł energii w porównaniu do lutego 2021 r. wzrosła o 5,3 GW. Największym źródłem energii elektrycznej z OZE jest słońce, a drugie miejsce zajmuje wiatr. Łączna moc zainstalowana wszystkich źródeł energii elektrycznej w Polsce wyniosła w styczniu 57,1 GW (energetyka konwencjonalna i OZE). Z tego 18,1 GW czyli 32 proc. stanowią odnawialne źródła energii. W strukturze mocy zainstalowanej OZE aktualnie przewagę ma fotowoltaika. W lutym 2022 r. jej moc zainstalowana wyniosła około 8,8 GW, czyli 48 proc. wszystkich mocy odnawialnych źródeł energii. 40 proc. mocy OZE (7,2 GW) pochodzi z wiatru. Woda, biomasa i gaz mają tu jednocyfrowe udziały procentowe. W lutym br. powstało ponad 45 tysięcy sztuk nowych instalacji z wykorzystaniem odnawialnego źródła energii o łącznej mocy 427,823 MW. Liczba nowych instalacji OZE była w lutym większa o 8,5 tys. w porównaniu do stycznia 2022 r.
- elektrownie biomasowe – 1 szt. (0,18 MW),
- elektrownie wodne – 2 szt. (0,01 MW),
- elektrownie biogazowe – 4 szt. (2,02 MW),
- elektrownie wiatrowe – 5 szt. (32,66 MW),
- elektrownie fotowoltaiczne – 45 120 szt. (392,96 MW).
Z pewnością miało na to wpływ podpisane 16 grudnia 2021 r. porozumienie o współpracy na rzecz rozwoju sektora PV. Zostało ono sygnowane przez przedstawicieli administracji rządowej i interesariuszy sektora energetyki słonecznej. Porozumienie ma na celu stworzenie pola do ścisłej współpracy podmiotów związanych z sektorem fotowoltaiki w Polsce.
Treść dokumentu obejmuje cztery obszary:
- rozwój krajowego przemysłu urządzeń fotowoltaicznych (krajowy local content),
- rozwój nowych segmentów fotowoltaiki (m.in. hybrydowe instalacje OZE, systemy PV zintegrowane z technologiami wodorowymi, PV zintegrowana z budynkami, agrofotowoltaika, fotowoltaiczne instalacje pływające) i integracja PV z siecią,
- identyfikacja barier ograniczających rozwój PV,
- działania edukacyjne i promocyjne w zakresie rozwoju sektora fotowoltaiki.
Duże znaczenie ma tu rozwój krajowego local content, czyli wzrost poziomu innowacji, zatrudnienia w branży oraz większe wpływy do budżetu państwa dzięki podatkom PIT, CIT i VAT i budżetów jednostek samorządu terytorialnego z tytułu podatku od nieruchomości. Polski przemysł PV pod względem liczby firm znajduje się w pierwszej dziesiątce w Europie. Pod względem budowy nowych instalacji PV w ostatnich latach Polska znajdowała się na 4. lub 5. miejscu. Oznacza to, że istnieje przestrzeń do wzrostu liczby firm przemysłowych, działających w ramach krajowego local content lub do rozbudowy istniejących (źródło: Porozumienie PV).
Polski local content w zakresie dostaw urządzeń dla instalacji PV wynosi 35 proc. dla liczników, do 90 proc. dla kabli, 40 proc. dla konstrukcji wsporczych i 57 proc. dla magazynów energii. W porozumieniu o współpracy na rzecz sektora PV zaznaczono, że aktualny poziom polskiego local content jest „niewystarczający w stosunku do wielkości i tempa rozwoju nowych instalacji PV”. Jako środki zaradcze, określono między innymi wzmacnianie „zielonego łańcucha dostaw”, innowacyjne rozwiązania i odpowiednią gospodarkę odpadami. Według prognoz, polski local content w PV może wzrosnąć w wartości budowanych instalacji z obecnych 26 proc.do 42 proc. w 2025 r. (źródło: Instytut Energetyki Odnawialnej). To z kolei może przynieść dodatkowe wpływy do budżetu państwa w wysokości 2,85 mld zł i 14 tys. nowych miejsc pracy.