Lokalne magazyny energii zaczynają być opłacalne

Polska fotowoltaika po pierwszym półroczu 2022 roku przekroczyła moc 10 GW, którą generują przede wszystkim mikroinstalacje prosumenckie. Mimo spowolnienia rozwoju energetyki wiatrowej przez ostatnie lata, i ta jest w stanie dostarczyć do sieci ponad 7 GW mocy.

OZE zyskuje na znaczeniu

Wzrost znaczenia odnawialnych źródeł energii pomaga ograniczyć zużycie paliw kopalnych i ogranicza emisje CO2 do atmosfery, jednak powoduje nowe wyzwania dla sektora energetycznego. Ponad milion rozproszonych po całym kraju mikroinstalacji fotowoltaicznych jest coraz większym obciążeniem dla starych sieci dystrybucyjnych. Coraz częściej mają one problem z zarządzaniem rosnącym napięciem wywołanym jednoczesną pracą wielu okolicznych instalacji fotowoltaicznych.

Uruchamiając czwartą edycję programu Mój Prąd, rząd stara się rozwiązać część problemu poprzez zachętę prosumentów do zakupu własnych, przydomowych magazynów energii. To jednak rozwiązanie niepełne i bez rozbudowy sieci wielkoskalowych systemów bateryjnych, które nie przyniesie oczekiwanego efektu.

Jak robi to świat?

Na całym świecie wraz ze wzrostem mocy instalacji OZE, pojawiają się kolejne inwestycje, które pozwalają na przechowywanie nieskonsumowanych megawatogodzin i wykorzystanie ich w dogodnym momencie. Największa tego typu instalacja znajduje się w Kalifornii, gdzie na terenie elektrowni Moss Landing działa system litowo-jonowych baterii o łącznej pojemności 1 600 MWh. Druga tego typu inwestycja to australijski projekt Hornsdale Power Reserve. Został wymuszony przez blackout, którego skutki w 2016 roku odczuło prawie 2 miliony mieszkańców stanu Australia Południowa. Elon Musk zadeklarował, że kierowana przez niego spółka jest w stanie w 100 dni wybudować odpowiednią infrastrukturę, która uchroni region przed podobnymi problemami w przyszłości i w 2017 roku pracę rozpoczął gigantyczny magazyn energii o łącznej pojemności 129 MWh.

Może Cię zainteresuje: Dodatek węglowy – kiedy można składać wniosek?

Polskie spółki energetyczne także realizują podobne projekty. Pod koniec 2020 roku PGE Dystrybucja oddała do użytku system modułów akumulatorowych o łącznej pojemności 4,2 MWh, zlokalizowanych w Rzepedzi na Podkarpaciu (powiat sanocki). Obszar ten wybrano m.in. z uwagi na niewielkie zaludnienie, które wiąże się z niskim poborem mocy oraz możliwość dalszej rozbudowy w sąsiadującej stacji w miejscowości Cisna. W przypadku awarii magazyn zapewni zasilanie na obszarze zamieszkanym przez ponad 1000 osób i jest w stanie pracować do 2,5 godzin, w zależności od pory dnia i zapotrzebowania. Inwestycja pozwoliła również odsunąć w czasie budowę 45 kilometrów linii elektroenergetycznej o napięciu 110 kV, która napotkała poważne problemy, związane z uzyskaniem odpowiednich pozwoleń na rozpoczęcie prac.

Usługi elastyczności

Wielkoskalowe magazyny energii podłączone do sieci elektroenergetycznej mogą również świadczyć tzw. usługi elastyczności, co oznacza zwiększanie możliwości systemu do szybkiego reagowania w obliczu zmieniającego się popytu i podaży energii elektrycznej. Przy dynamicznie zmieniających się warunkach pogodowych i nagłych spadkach produkcji z instalacji OZE, kontenerowe magazyny energii mogą wesprzeć farmy fotowoltaiczne lub wiatrowe. Wyrównanie mocy oraz częstotliwości pozwala właścicielom obiektów OZE wypełnić swoje zobowiązania kontraktowe i stabilizować produkcję. Tego typu usługi odgrywają coraz większą rolę na rynku duńskim, gdzie 20 proc. energii elektrycznej dostarczają farmy wiatrowe. W ramach wyżej wymienionych usług, magazyny energii wspierają te instalacje nawet przez 4 godziny.

Moduły akumulatorowe o dużej pojemności mogą również świadczyć usługi dla poprawy bezpieczeństwa sieci. Zagrożeniem dla infrastruktury energetycznej są m.in. awaria lub wyłączenie dużego odbiorcy: huty, fabryki lub innego obiektu przemysłowego. Nagłe zaburzenie proporcji popytu i podaży energii, może doprowadzić do przeciążeń i awarii. W ramach umów zawartych z operatorem sieci, posiadacze dużych akumulatorów oferują wykorzystanie ich pojemności i odbiór nieskonsumowanej energii w wyznaczonym czasie.

Czy można zarobić na TGE?

Nowe moce pochodzące z OZE i wyprodukowane przez te instalacje megawatogodziny zaczynają w coraz większym stopniu zmieniać układ cen na towarowej giełdzie energii. Zwłaszcza w miesiącach letnich widać znaczącą różnicę ceny za jedną megawatogodzinę. Rekordowy pod tym względem był lipiec bieżącego roku. Ze względu na dużą konsumpcję energii, jej cena wyraźnie rośnie około godziny 8:00. Następnie, gdy w słoneczne południe setki tysięcy małych i dużych elektrowni PV osiąga szczyt swojej produkcji, cena zaczyna wyraźnie spadać. Wieczorem zaś, gdy wzrost zapotrzebowania gospodarstw domowych na prąd łączy się z wyraźnym spadkiem produkcji z PV, wartość megawatogodziny znów dynamicznie rośnie.

Może Cię zainteresuje: Ile wyniosą podwyżki za ogrzewanie i ciepłą wodę?

Spread cenowy może być szansą dla posiadaczy wielkoskalowych magazynów energii do zawierania korzystnych transakcji na TGE. Wykorzystanie części pojemności tego typu instalacji, aby ładować baterie, gdy energia jest tańsza i rozładowywać je, gdy energia jest droższa, wkrótce może stać się atrakcyjną perspektywą biznesową.  

Dostosowanie regulacji prawnych

Wyżej wymieniona nwestycja w Rzepedzi powstała jeszcze przed wejściem w życie ustawy regulującej status magazynów energii. Do 2 lipca 2021 roku, gdy energia była wprowadzana do akumulatora, z prawnego punktu widzenia urządzenie traktowane było jako odbiornik. Gdy bateria była rozładowywana, magazyn energii stawał się generatorem. Konsekwencją powyższego było m.in. podwójne naliczanie taryf.

Taki stan prawny przez wiele lat niestety blokował inwestycje w bateryjne magazyny energii. Zeszłoroczna nowelizacja przepisów daje jednak nadzieję, że ten trend się odwróci. Usystematyzowana została definicja samego magazynu energii, zlikwidowano podwójne rozliczanie opłat dystrybucyjnych, a także zniesiono obowiązek przyznawania koncesji dla systemów akumulatorowych o mocy mniejszej niż 10 MW.

Powyższe zmiany pokazują, że niebawem polski system elektroenergetyczny może zyskać kolejne instalacje magazynujące energię, bez których dalszy rozwój branży OZE będzie poważnie utrudniony.

Źródło: wysokienapiecie.pl

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!