Tlenek węgla – cichy zabójca
Szczelnie pozamykane okna, pozaklejane kratki, brak otworów wentylacyjnych w drzwiach łazienkowych czy brak regularnych kontroli – wszystko to sprawia, że w naszych mieszkaniach nie jest bezpiecznie, fot. Pixabay
Sezon grzewczy nadchodzi wielkimi krokami. Wprawdzie w ciągu dnia termometry odnotowują jeszcze dwucyfrowe wyniki, jednak noce bywają różne. Stąd wiele osób uruchamia już systemy grzewcze. Apelujemy, aby robić to z rozwagą, wykonując odpowiednie przeglądy instalacji oraz sprzętów.
Tlenek węgla (czad) będący głównym sprawcą tragedii związanych z niewłaściwym działaniem systemów grzewczych, jest określany „cichym zabójcą” nie bez powodu. Otóż jest on bezwonny, bezbarwny i pozbawiony smaku, a więc człowiek za pomocą własnych zmysłów nie jest w stanie go wykryć. Mogą to zrobić jedynie odpowiednie urządzenia.
W sezonie grzewczym 2023/2024 mundurowi odnotowali ponad 43 tysiące zdarzeń związanych z tlenkiem węgla, w wyniku których poszkodowanych zostało blisko 15 tysięcy osób, a ponad 50 z nich zmarło – takie dane przedstawiono podczas konferencji prasowej Wojewody Małopolskiego Krzysztofa Klęczara oraz przedstawicieli straży pożarnej.
Może Cię zainteresuje: Przygotowania do sezonu grzewczego
Skąd się bierze czad i dlaczego jest takim zagrożeniem?
Czad jest gazem silnie trującym, nieco lżejszym od powietrza, co powoduje, że łatwo się z nim miesza i w nim rozprzestrzenia. Powstaje w wyniku niepełnego spalania wielu paliw, m.in.: drewna, oleju, gazu, benzyny, nafty, propanu, węgla, ropy, spowodowanego brakiem odpowiedniej ilości tlenu, niezbędnej do zupełnego spalania. Może to wynikać z braku dopływu świeżego (zewnętrznego) powietrza do urządzenia, w którym następuje spalanie albo z powodu zanieczyszczenia, zużycia lub złej regulacji palnika gazowego, a także przedwczesnego zamknięcia paleniska pieca lub kuchni, czy też zapchanego i nieszczelnego przewodu kominowego lub uszkodzonego połączenia między kominami i piecami.
Szczelnie pozamykane okna, pozaklejane kratki, brak otworów wentylacyjnych w drzwiach łazienkowych, jak również brak regularnych kontroli drożności przewodów wentylacyjnych i kominowych sprawiają, że w naszych mieszkaniach lub domach występuje pewne zagrożenie.
Tak, jak zostało już wspomniane, tlenek węgla jest gazem niewyczuwalnym dla człowieka. Dostaje się do układu oddechowego człowieka, a następnie do krwioobiegu. W układzie oddechowym tlenek węgla wiąże się z hemoglobiną 210 razy szybciej niż tlen, blokując dopływ tlenu do organizmu.
Tlenek węgla – do kogo jest zagrożeniem?
Właściwie dla każdej osoby, jednak konsekwencje działania czadu, przy takim samym stężeniu, mogą być różne.
Grupa największego ryzyka:
- noworodki i niemowlęta,
- dzieci,
- kobiety ciężarne,
- osoby w podeszłym wieku,
- osoby z wadami serca oraz chorobami oskrzelowo-płucnymi, a także z niewydolnością układu oddechowego,
- osoby wykonujące prace związane z dużym wysiłkiem fizycznym.
Jak zapobiegać zatruciu?
Najczęściej do zatruć dochodzi na skutek niepełnego spalania, czyli w sytuacji, kiedy brakuje odpowiedniej wentylacji. Należy zatem zapewnić możliwość stałego dopływu świeżego powietrza do paleniska (pieca gazowego, kuchenki gazowej, kuchni węglowej lub pieca) oraz swobodny odpływ spalin.
Konieczne jest również regularne sprawdzanie działania urządzeń grzewczych, szczelności wewnętrznych instalacji gazowych, przewodów kominowych i wentylacyjnych oraz kanałów nawiewnych.
Objawy zatrucia czadem
Symptomy zatrucia można podzielić na trzy grupy ze względu na rodzaj zatrucia. Przy lekkim zatruciu występują: mdłości, wymioty, ogólne zmęczenie i osłabienie. Przy średnim zatruciu: nasilający się ból głowy, senność, zaburzenia świadomości i równowagi, trudności z oddychaniem, oddech przyśpieszony, zaburzenia rytmu serca. Przy ciężkim zatruciu: drgawki, utrata przytomności.
Osłabienie i znużenie, które czuje zaczadzony oraz zaburzenia orientacji i zdolności oceny zagrożenia, powodują, że jest on całkowicie bierny, traci przytomność i może umrzeć.
Co robić przy zatruciu czadem?
Przede wszystkim należy zadbać o dopływ świeżego powietrza. Możliwie najszybciej wynieść osobę zaczadzoną na zewnątrz, w bezpieczne miejsce, aby mogła oddychać świeżym powietrzem, można poluzować ubranie, ale nie rozbierać, żeby nie doszło do wyziębienia organizmu. Kolejnym koniecznym krokiem jest powiadomienie służb ratowniczych. Jeśli po wyniesieniu na świeże powietrze, zaczadzony nie oddycha, należy niezwłocznie przystąpić do wykonania sztucznego oddychania i masażu serca.
Czujnik czadu ratunkiem
Jednym z najskuteczniejszych metod zapobiegania tragediom związanym z tlenkiem węgla jest montaż czujnika czadu. Niewielkie urządzenie monitoruje jego poziom w powietrzu przez całą dobę i alarmuje, gdy stężenie gazu staje się niebezpieczne. Stąd też apel strażaków, aby przed rozpoczęciem sezonu grzewczego dokonać przeglądów instalacji oraz zamontować czujki w newralgicznych miejscach.
Odpowiedzialność za bezpieczeństwo
Bezpieczeństwo w sezonie grzewczym zależy nie tylko od sprawnych instalacji, ale także od odpowiedzialnych działań każdego z nas. Warto zwrócić szczególną uwagę na osoby starsze lub samotne, które mogą nie być w stanie samodzielnie zadbać o regularne przeglądy urządzeń grzewczych czy zakup i montaż czujnika.
Źródło: gov.pl