Nie zabraknie pieniędzy na budowę schronów

Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) to kolejna edycja unijnego programu skierowanego do pięciu województw. Przedstawiciele resortu funduszy i polityki regionalnej podkreślają, że Polska Wschodnia jest specyficznym makroregionem, dlatego dedykowane mu wsparcie w obecnej perspektywie budżetowej 2021-2027 wynosi aż 11,4 mld zł. Te ogromne środki finansowe wspierają samorządy, przedsiębiorców i innych beneficjentów mogących sięgnąć po to wsparcie w ramach FEPW. W około 50 proc. środki z Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej są już wydatkowane w ramach podpisanych umów. 

Ogromne wsparcie dotyczy rozwoju mobilności miejskiej w miastach, do których trafiły kwoty wynoszące od kilkudziesięciu do nawet 100 mln zł. Przeznaczane są m.in. na zakup nowych autobusów zero- lub niskoemisyjnych, ale też na też na zapewnienie nowoczesnej infrastruktury związanej z transportem publicznym w miastach Polski Wschodniej. Wkrótce kolejne nabory dotyczące między innymi adaptacji do zmian klimatu, a także wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw. Istotne jest, że środki te należy dedykować nie tylko konkretnym beneficjentom, ale też traktować komplementarnie z Krajowym Planem Odbudowy (KPO), unijną polityką spójności oraz z mniejszymi projektami realizowanymi w ramach programu Interreg na lata 2021-2027.

Przywrócenie miastom funkcji społeczno-gospodarczych

W Funduszach Europejskie dla Polski Wschodniej 2021-2027 znalazły się nowe elementy, w porównaniu z odpowiednikiem tego programu w poprzedniej perspektywie. Bardzo mocny akcent kładzie się tym razem na wsparcie dla miast, które tracą swoje funkcje społeczno-gospodarcze - w całej Polsce jest ich 139.

Może Cię zainteresuje: 65 mln zł na termomodernizację w opolskim

Należy pamiętać, że środki dedykowane takim miastom są zawarte nie tylko w FEPW, ale też w dużym polsko-szwajcarskim instrumencie finansowym. Tutaj duże znaczenie mają również kwestie środowiskowe, ponieważ plany adaptacji do zmian klimatu dotyczą miast liczących od 20 tys. do 100 tys. mieszkańców, ale też dla tych powyżej 100 tys. To bardzo ważne, bo taka też - zróżnicowana i wciąż goniąca średnią unijną PKB - jest Polska Wschodnia.

Konieczne środki na inwestycje obronne

W kwietniu 205 roku samorządy zabiegające o skorzystanie z 40 mld zł na zieloną transformację miast, zelektryzowała informacja, że 26 mld zł z tej puli KPO zostanie przeznaczone na obronność. Resort podkreśla, że tak kwota w ramach KPO stanowi swojego rodzaju wyjściowy instrument, właśnie po przesunięciu tych środków z zielonej transformacji miast na tworzony obecnie Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności.

Część tych pieniędzy ma być zainwestowana w szeroko pojęte inwestycje w przemyśle zbrojeniowym. Druga część z tej puli obejmie wspomniane przedsięwzięcia obronne realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego, w tym inwestycje w drogi i schrony - traktowane komplementarnie w połączeniu z finansowaniem z budżetu państwa. Takie podejście wynika m.in. z ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej.

Mniejszy dystans między różnymi regionami kraju

Z opublikowanego w 2023 r. raportu Instytutu Rozwoju Miast i Regionów wynika, że słabną dysproporcje między zachodnią a wschodnią częścią kraju. W miastach Polski Wschodniej nakłady inwestycyjne kształtują się na poziomie zbliżonym do średniej dla całego kraju. To pokazuje, że Polska rozwija się równomiernie. Na tym właśnie polegają rozwój regionalny i cała polityka spójności. Wciąż pozostaje wiele wyzwań, w tym przede wszystkim demograficznych, wymagających wspierania także mniejszych ośrodków, w tym terenów wiejskich.

Przywołane badania jednoznaczne wskazują, że dystans pomiędzy różnymi regionami kraju się zmniejsza. Rząd nadal więc planuje inwestycje w te obszary, które najbardziej tego wsparcia potrzebują. Nie dotyczy to wyłącznie Polski Wschodniej, ale też regionów z terenami poprzemysłowymi, jak m.in. w woj. śląskim. Takim obszarom jest dedykowany chociażby Fundusz Sprawiedliwej Transformacji (FST).

Trwają także prace nad tym, aby polityka spójności była nie tylko uwzględniona, ale i wzmacniana w ramach perspektyw finansowych na kolejne lata. Trzeba pamiętać o tym, aby oprócz kwestii polityki regionalnej przeznaczane były też odpowiednie środki na wspomniane cele obronne, związane z bezpieczeństwem. Jest to istotne zarówno dla samorządowców, jak i wszystkich innych beneficjentów. Wydatki na bezpieczeństwo są ogromną wartością dodaną, związaną z sytuacją geopolityczną i koniecznością ochrony państwa polskiego na wschodniej flance NATO.

Źródło: portalsamorzadowy.pl