Wsparcie termomodernizacji w budynkach wielorodzinnych

Eksperci podkreślają, że możliwości wsparcia dla termomodernizacji budynków ze strony rządu jest dużo i niektóre programy mają dość dobrze rozbudowane budżety. Przykładem jest program Czyste Powietrze, który wspiera teraz w większym stopniu głęboką termomodernizację. Te działania cieszą się także większym zainteresowaniem beneficjentów.

Program Czyste Powietrze

Program Czyste Powietrze wdrażany jest od pięciu lat i dotąd skorzystało z niego prawie 700 tys. rodzin w Polsce. Według danych Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, zrealizowały one w swoich domach proekologiczne inwestycje na kwotę 17,5 mld zł. Od początku bieżącego roku zmieniły się zasady przyznawania wsparcia, zgodnie z którymi największe korzyści uzyskują beneficjenci, którzy realizują kompleksową modernizację. To właśnie kompleksowy charakter zmian jest warunkiem koniecznym, żeby inwestycja okazała się skuteczna i opłacalna.

Termomodernizacja budynków jest bardzo ważna, bo 90 proc. czasu spędzamy w budynkach, a około 40 proc. zużycia energii pochodzi właśnie z nich. Istotna jest kompleksowa termomodernizacja, czyli taka, która uwzględnia wymianę źródła ciepła, ale też ocieplenie ścian, stropów czy wymianę stolarki okiennej lub drzwiowej, tak aby zapewnić odpowiedni klimat wewnątrz pomieszczeń i jednocześnie pozytywnie wpływać na jakość powietrza w Polsce.

Może Cię zainteresuje: Ruszył drugi nabór w programie "Ochrona zabytków"

Program jest zaplanowany do 2029 roku, a jego całościowy budżet na 11 lat to 103 mld zł. Wysokość wsparcia dla beneficjentów uzależniona jest przede wszystkim od wysokości dochodów. Największe dopłaty do wymiany kopciuchów i termomodernizacji (135 tys. zł) obowiązują przy miesięcznym dochodzie nie większym niż 1090 zł dla gospodarstw wieloosobowych lub 1526 zł na osobę dla gospodarstw jednoosobowych oraz dla tych, którzy mają ustalone prawo do jednej z czterech form zasiłku. Kolejny próg dochodowy – przy wsparciu do 99 tys. zł – wynosi odpowiednio 1894 lub 2651 zł. Z kolei do 66 tys. zł mogą otrzymać wnioskodawcy, których roczny dochód nie przekracza 135 tys. zł.

Wsparcie budynków wielorodzinnych

Eksperci wskazują, że największy potencjał w dążeniu do ograniczenia energochłonności mają budynki jednorodzinne. W Polsce jest ich ponad 5 mln, a większość jest słabo ocieplona lub nieocieplona. Potrzebne są jednak inicjatywy dla wsparcia budynków wielorodzinnych. Z „Barometru zdrowych domów” firmy VELUX Polska wynika, że jeden na czterech Polaków jest dotknięty przynajmniej jednym zagrożeniem związanym z klimatem wewnątrz budynków. Do najczęstszych należą wilgoć, grzyby, ciemność, zimno lub nadmierny hałas. 12 proc. Polaków o niskich dochodach deklaruje, że nie jest w stanie ogrzać swoich domów. 

Obszarem, który przykładowo wymaga poprawy, są budynki wielorodzinne, np. zajmowane przez wspólnoty mieszkaniowe. W wielu przypadkach wspólnoty nie mają własnych środków na przeprowadzenie działań termomodernizacyjnych, a wsparcie ze strony takich programów jak Fundusz Termomodernizacji i Remontów jest zbyt małe. Nie ma też połączenia pomiędzy skalą dofinansowania, czyli między tym, jaka wielkość będzie dofinansowana procentowo w stosunku do wielkości inwestycji, a efektami. Zazwyczaj dofinansowanie jest stałe, przez co nie zachęca do podejmowania bardziej kompleksowych działań.

Może Cię zainteresuje: Niepewność na rynku nieruchomości

To oznacza, że prowadzone w budynkach wielorodzinnych inwestycje obejmują zwykle podstawowy zakres prac, który ma niewiele wspólnego z kompleksową modernizacją. Poza narzędziami zachęt do tego typu inwestycji potrzebne jest także przyjrzenie się budynkom, w których proces termomodernizacji będzie trudny do przeprowadzenia.

Budynki wielorodzinne, które były najłatwiejsze do termomodernizacji, zostały już stermomodernizowane. To, co zostało, to tak zwane wyżej wiszące owoce, trudniejsze do sięgnięcia. Eksperci postulują zmianę w programach, która spowodowałaby, że wsparcie byłoby dostępniejsze także dla budynków, które są trudne ze względów formalnych lub są to zabytki czy obiekty, w których właścicielami są osoby nieposiadające zdolności do przeprowadzania takich prac.

Program Ciepłe Mieszkanie

Dla tego obszaru przewidziano nowy program – uruchomione we wrześniu 2023 roku Ciepłe Mieszkanie. Wsparcie wynosi do 41 tys. zł dla osób fizycznych, właścicieli mieszkań w budynkach wielorodzinnych i najemców mieszkań komunalnych, oraz do 375 tys. zł dla wspólnot mieszkaniowych (od trzech do siedmiu lokali mieszkalnych). Łączny budżet programu do 2026 roku to 1,75 mld zł. Jak podkreśla NFOŚiGW, to jeszcze pilotaż, którego ocena pozwoli na uruchomienie w kolejnych latach o wiele większego programu wymiany kopciuchów w budynkach wielorodzinnych. Jest ich jeszcze ok. 1 mln.

Z danych przytaczanych w VII „Barometrze zdrowych domów” wynika, że budownictwo w Unii Europejskiej odpowiada za ponad 40 proc. końcowego zużycia energii (z czego najwięcej przeznaczane jest na ogrzewanie) i stanowi źródło 35 proc. emisji gazów cieplarnianych. Przez ostatnią dekadę zachodzą w tym zakresie istotne zmiany. Zmniejszono zapotrzebowanie na energię o 14 proc. w dużej mierze dzięki poprawie efektywności energetycznej budynków. To jednak niewystarczające tempo zmian, biorąc pod uwagę ambitne cele klimatyczne Wspólnoty Europejskiej.

Przyspieszenie termomodernizacji

Jak wynika z danych przytaczanych w raporcie z badań w projekcie „Termomodernizacja – to się opłaca”, przygotowanego w 2021 roku przez dr. Szymona Firląga dla Fundacji Ziemia i Ludzie, aby ograniczyć emisje CO₂ o 55 proc. do 2030 roku, emisje w budynkach muszą zostać ograniczone o 60 proc., zużycie energii końcowej o 14 proc., oraz zużycie energii na ogrzewanie i chłodzenie o 18 proc. Tymczasem w 2020 roku roczny wskaźnik renowacji w całej UE był bardzo niski i wynosił około 1 proc.

Może Cię zainteresuje: Dobrze zaprojektowane budynki pozwalają zniwelować hałas

Do przyspieszenia termomodernizacji przede wszystkim potrzebne są działania mające na celu wzmocnienie takich programów jak Czyste Powietrze i koncentrację na kompleksowej termomodernizacji. Dodatkowo potrzebna jest edukacja społeczeństwa o istnieniu takich programów i o tym, jak ważna jest termomodernizacja pod kątem jakości powietrza w Polsce, ale również klimatu wewnątrz pomieszczeń.

Jak wynika z raportu „Termomodernizacja – to się opłaca”, respondenci wskazywali na wiele barier ograniczających tempo procesu. Prawie 70 proc. badanych stwierdziło, że główny problem to brak środków finansowych na inwestycję. Potrzebne jest też wzmacnianie świadomości na temat konieczności termomodernizacji. Wiele osób wciąż nie wie, z jakiego wsparcia można skorzystać, ale też jakie korzyści wiążą się z inwestycją.

Europejska Fala Renowacji zakłada, że roczny wskaźnik termomodernizacji budynków mieszkalnych i niemieszkalnych w ciągu kolejnych kilku lat zostanie co najmniej podwojony. To powinno doprowadzić do termomodernizacji 35 mln budynków do 2030 roku. W lutym 2023 roku rząd przyjął „Długoterminową strategię renowacji budynków”, zgodnie z którą w Polsce prace termomodernizacyjne mają się toczyć w tempie 3,8 proc. budynków rocznie. Liczba zmodernizowanych budynków ma sięgnąć 7,5 mln do 2050 roku, z czego 4,7 mln ma być poddane głębokiej termomodernizacji.

Źródło: Newseria Biznes