O ułomnościach zapisów art. 45a Prawa energetycznego

Wskazane wydaje się sprawdzenie, czy trzeba zmieniać i dostosowywać do przepisów ustawowych zasady rozliczania kosztów zakupu bądź wytwarzania ciepła pomiędzy użytkowników, ujęte w obowiązującym dotychczas regulaminie. Opłat chyba najbardziej kontrowersyjnych i – jak wiadomo – najczęściej kontestowanych przez mieszkańców.

Niestety, lektura poz. 831 Dziennika Ustaw z 2016 roku wywołuje mieszane uczucia. Uchwalając nową ustawę o efektywności energetycznej, ustawodawca bowiem zmienił brzmienie innych przepisów, w tym – uczytelnił brzmienie niektórych zapisów art. 45a Prawa energetycznego. Jednocześnie jednak pozostawił ułomności tej regulacji ustawowej i wprowadził kilka nowych regulacji, które rodzą niejasności interpretacyjne.

Na przykład nie jest jednoznaczne, czy nowe brzmienie art. 45a ust. 7 ustawy – Prawo energetyczne pozwala na uśrednienie stawek opłat dla całej nieruchomości mieszkaniowej zarządzanej przez spółdzielnię czy wspólnotę mieszkaniową. Będzie to istotne zwłaszcza dla budynków zasilanych z odrębnych źródeł ciepła, odrębnie opomiarowane własnym ciepłomierzem. Ten problem interpretacyjny wynika z faktu, że – zgodnie z przepisami ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, a w szczególności jej art. 4 – ewidencja przychodów i kosztów powinna być prowadzona odrębnie dla danej nieruchomości.

Kolejne wątpliwości budzi dochodzenie odszkodowania, o którym mowa w nowym przepisie art. 45a ust. 11a pkt. 2 ustawy – Prawo energetyczne. A mianowicie: czy zasady dochodzenia odszkodowań mogą być ustalane w rzeczonym regulaminie (o którym mowa w art. 45a ust. 10)? Ten problem interpretacyjny wynika z faktu, że – zgodnie z przepisami art. 45a ust. 11, nadanymi nową ustawą o efektywności energetycznej – właściciel lub zarządca budynku wielolokalowego może dochodzić wobec użytkownika lokalu (zobowiązanego do wniesienia opłaty za ogrzewanie lub przygotowanie ciepłej wody użytkowej) odszkodowania albo obciążyć go uśrednioną opłatą.

Ponadto, obecnie nadane nowe brzmienie przepisu art. 45a ust. 9 pkt. 1 PE – wskutek spójnika „lub” – powoduje, że właściciel lub zarządca budynku wielolokalowego ma zapewnić metodę spełniającą wymagania (alternatywnie) określone w ust. 9 pkt.1 lit. a i lit. b lub w ust. 9 pkt.1 lit. c.

W ten sposób nadane przez ustawodawcę brzmienie tego przepisu w art. 45a, nakazujące alternatywny wybór wymagań, czyni możliwość rezygnacji z niektórych wymagań mających na celu dążenie do efektywności energetycznej. Powoduje to sprzeczność podczas doboru cech metody rozliczania, a więc ustalaniu właściwej metody, co było i jest nadal nakazywane ustawowo. Zatem nowe brzmienie przepisu art. 45a ust. 9 jest sprzeczne z intencją uchwalonej ustawy o efektywności energetycznej, m.in. nowelizującej art. 45a Prawa energetycznego. Intencją zawartą już w jej tytule, czyli dążenie do efektywności energetycznej.

A przecież właściciel lub zarządca budynku wielolokalowego powinien dążyć do wdrażania takiej metody rozliczania kosztów ogrzewania, która obejmie w miarę możliwości wszystkie wymagania ustawowe. A więc powinien uwzględnić zarówno uwarunkowania techniczne, w tym w szczególności mające na celu osiąganie efektywności energetycznej, jak i przesłanki społeczno-ekonomiczne. Tym samym przyjmowana przez właściciela (lub zarządcę) budynku wielolokalowego metoda rozliczeń powinna uwzględniać wymagania zarówno określone w ust. 9 pkt 1 lit. a oraz lit b, jak i wymagania określone w kolejnym przepisie (czyli w lit. c) – co w tej chwili nie jest możliwe.

Natomiast do nieporozumień należy zaliczyć dodanie przez ustawodawcę nowego ust. 11a w art. 45a Prawa energetycznego. Uściślając – nieporozumieniem jest zawarcie w pkt. 1 ust. 11a zarówno słowa „średniej”, jak i wprowadzenie słowa „albo” na końcu zdania. Brzmienie nowego ustępu 11a w art. 45a PE umożliwi bowiem zachowania użytkowników lokali, całkowicie niweczące intencje przepisów ustawowych dążących do efektywności energetycznej przez wszystkie podmioty.

Otóż nie powinien budzić wątpliwości fakt, że w przypadku budownictwa wielolokalowego do oszczędnego gospodarowania energią powinni dążyć zarówno właściciele i zarządcy nieruchomości, jak i użytkownicy poszczególnych lokali. Niestety, obecne brzmienie art. 45a PE powoduje co najmniej u tych ostatnich brak zainteresowania korzystaniem z urządzeń służących do indywidualnego rozliczania kosztów ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej.

To jest delikatne określenie spodziewanych (już niebawem) zachowań mieszkańców. Nazywając to zwyczajnie: niebawem u wielu użytkowników lokali (stwierdzających u siebie zwiększone zużycie ciepła) mogą ulegać uszkodzeniu urządzenia rozliczeniowe (np. podzielniki) zainstalowane w lokalu. Przecież wtedy ustawa (art. 45a ust. 11a pkt 1) gwarantuje naliczanie takiemu użytkownikowi opłaty średniej. A zatem obecny zapis ustawowy może spowodować powszechne odstępowanie od wszelkich urządzeń rozliczeniowych w lokalach, a niekiedy wręcz ich dewastację, celem uniemożliwienia odczytu zużycia ciepła w danym lokalu.

Nie wiadomo, czym kierował się ustawodawca, ale wszystko wskazuje na jego przeoczenie obowiązku stosowania urządzeń rozliczeniowych w poszczególnych lokalach właścicieli i zarządców budynków wielolokalowych, czyli wymogu wynikającego z przepisów wykonawczych ustawy – Prawo budowlane. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2012 r. o efektywności energetycznej (publikowana w DzUrz UE nr L 315/1) postuluje rozszerzyć ten wymóg na wszystkie budynki.

Na zakończenie pozostaje tylko wspomnieć pozostawienie, wielokrotnie kontestowanej przez właścicieli i zarządców budynków, ułomności przepisu art. 45a ust. 8 pkt. 2. Nadal ciepło przeznaczone na przygotowanie ciepłej wody można rozliczać wyłącznie według liczby osób lub wskazań ciepłomierzy. A więc nadal nie wolno naliczyć opłaty z tego tytułu według powierzchni lub kubatury lokalu – choćby nie wiem ile kosztowało stałe zapewnianie należytej temperatury tej wody, do czego m.in. zobowiązują właścicieli i zarządców budynków.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!