Każdy budynek musi spełniać wymogi aktualnych przepisów przeciwpożarowych

Tytułem wstępu

Wyrok II SA/Gd 286/15 w pełni uzasadnia potrzebę kontrolowania instalacji sanitarnych w nieruchomościach. Chociaż nie ma ustawowej potrzeby wyposażania domu jednorodzinnego w gaśnice, to jednak warto pamiętać, że z całą pewnością urządzenie to ułatwia życie w nagłych przypadkach zaprószenia ognia.

Właściciele, zarządcy lub użytkownicy budynków oraz placów składowych i wiat, z wyjątkiem budynków mieszkalnych jednorodzinnych:

• utrzymują urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice w stanie pełnej sprawności technicznej i funkcjonalnej;
• wyposażają obiekty w przeciwpożarowe wyłączniki prądu, zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi;
• umieszczają w widocznych miejscach instrukcje postępowania na wypadek pożaru wraz z wykazem telefonów alarmowych;
• znakują je znakami zgodnymi z Polskimi Normami.

Na właścicielach domów jednorodzinnych ciąży obowiązek okresowego sprawdzania instalacji sanitarnych. Instalacje sanitarne – w ujęciu orzeczeń sądów – obejmują instalacje budowlane wywnętrz i na zewnątrz budynków w zakresie takich mediów, jak woda, powietrze czy gaz. W powszechnej ocenie sądów polskich w skład instalacji sanitarnych wchodzą wszelkie elementy instalacji:

• wodnej (wody zimnej, wody ciepłej, wody cyrkulacyjnej) i kanalizacyjnej (sanitarnej, deszczowej, technologicznej),
• wodociągowej przeciwpożarowej (tryskaczowej, hydrantowej),
• gazowej,
• grzewczej i chłodniczej (inaczej – ziębniczej),
• wentylacji (mechanicznej, grawitacyjnej, aeracji) i klimatyzacji,
• wentylacji pożarowej (oddymiania, nawiewu pożarowego),
• sprężonego powietrza,
• spalinowej,
• olejowej,
• freonowej.

Orzecznictwo sądów polskich bardzo rygorystycznie odnosi się do kwestii dbałości o stan instalacji sanitarnych. Tym samym bardzo szczegółowo traktuje ono warunki adaptacyjne, w których instalacje sanitarne powinny być praktycznie stosowane. Zgodnie z art. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, polega ona na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez:

• zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się ww. zjawisk,
• zapewnienie sił i środków do zwalczania ich
• oraz prowadzenie działań ratowniczych.

W myśl art. 3 ust. 1 tej ustawy właściciele korzystający ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu są obowiązani zabezpieczyć je przed zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem. Ich właściciel, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, musi:

• przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;
• wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;
• zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie;
• zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji;
• przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej;
• zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi;
• ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

Pozwolenie na użytkowanie nieruchomości a kwestia sprawdzania instalacji

Pozwolenie na użytkowanie nieruchomości oznacza jedynie zakończenie procesu inwestycyjnego związanego z jej wybudowaniem, natomiast istnienie obiektu kreuje nowe obowiązki publicznoprawne związane z jego utrzymaniem i użytkowaniem. Zapewnienie ochrony przeciwpożarowej nieruchomości lub na jej terenie z woli ustawodawcy zostało potraktowane wyjątkowo, jako obowiązek, który – pomimo jego dochowania na etapie projektowania bądź przystąpienia do użytkowania – trwa nadal, przez cały okres istnienia obiektu.

Przepisy art. 1 i art. 4 ustawy o ochronie przeciwpożarowej odnoszą się do kwestii ochrony przeciwpożarowej, niezwiązanej w żaden sposób z tym, kiedy budynek został wybudowany lub oddany do użytkowania, i stawiają mu konkretne wymagania w zakresie tej ochrony. Wybudowanie bądź uzyskanie pozwolenia na użytkowanie obiektu nie wyznacza zatem żadnej cezury czasowej z punktu widzenia zastosowania przepisów przeciwpożarowych.

Zasada niedziałania prawa wstecz nie ma charakteru absolutnego. Odstępstwo od niej jest w wyjątkowych sytuacjach dopuszczalne, gdy to konieczne dla realizacji wartości konstytucyjnej, ocenianej jako ważniejsza od wartości chronionej zakazem retroakcji. Taką tezę jako zasadną potwierdza treść art. 1 i art. 4 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, których postanowienia odnoszą się do kwestii ochrony przeciwpożarowej niezwiązanej w żaden sposób z tym, kiedy budynek został wybudowany lub oddany do użytkowania i stawiają mu konkretne wymagania w zakresie tej ochrony. Wynika to z tego, że ochrona przeciwpożarowa, jako mieszcząca się w granicach chronionego bezpieczeństwa publicznego, powinna mieć pierwszeństwo przed wywodzoną z art. 2 Konstytucji RP zasadą niedziałania prawa wstecz.

Zabezpieczenie przed pożarem

Prawo budowlane kładzie nacisk na przestrzeganie zasad prawidłowego i bezpiecznego użytkowania wybudowanych i oddanych do użytkowania obiektów budowlanych. Nieruchomości powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli:

• okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego:
• elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu,
• instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska,
• instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych);
• okresowej, co najmniej raz na pięć lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów;
• okresowej w zakresie wymienionym w pierwszym punkcie tych wyliczeń, co najmniej dwa razy w roku, w terminach do 31 maja oraz do 30 listopada, w przypadku budynków o powierzchni zabudowy przekraczającej 2000 m² oraz innych obiektów budowlanych o powierzchni dachu przekraczającej 1000 m².

Osoba dokonująca kontroli jest obowiązana bezzwłocznie pisemnie zawiadomić właściwy organ o przeprowadzonej kontroli.

Zasady właściwego użytkowania obiektów budowlanych muszą być zatem dostosowane do wymagań zmieniających się warunków zewnętrznych.

Jeżeli chcemy zakupić gaśnice

Co w kwestii gaśnic mówi Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów:

Obiekty muszą być wyposażone w gaśnice, spełniające dotyczącego ich wymagania Polskich Norm. Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie:

• • • A – materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne spalanie zachodzi z tworzeniem żarzących się węgli;
    • B – cieczy i materiałów stałych topiących się;
    • C – gazów;
    • D – metali;
    • F – tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych.

Jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm³) zawartego w gaśnicach przypada, z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach szczególnych:

• • • na każde 100 m² powierzchni strefy pożarowej w budynku, niechronionej stałym urządzeniem gaśniczym:
    • zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V,
    • produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m²,
    • zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem,
    • na każde 300 m² powierzchni strefy pożarowej niewymienionej wyżej, z wyjątkiem zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV.

Gaśnice mogą być rozmieszczone:

• • • w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności:
      - przy wejściach i na korytarzach,
      - przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz,
      - w miejscach nienarażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła,
      - w obiektach wielokondygnacyjnych – w tych samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli pozwalają na to istniejące warunki.

Przy rozmieszczaniu gaśnic muszą być spełnione następujące warunki:

• • • odległość z każdego miejsca w obiekcie, w którym może przebywać człowiek, do najbliższej gaśnicy nie powinna być większa niż 30 m,

    • do gaśnic powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m.

Podstawa prawna:

• Wyrok II SA/Gd 286/15
• Ustawa – Prawo budowlane (DzU z 2013 r., poz. 1409 ze zm.)
• Ustawa o ochronie przeciwpożarowej (DzU z 2009 nr 178, poz. 1320)

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!